Thursday, January 27, 2011

Katta Khoi Khoi

Room No.101
KHATTA KHOI KHOI


A letling zawnga chhiar pawha a hlutna tlahniam hauhlo Pindan No.101’ dar eng chia siam chu kawngka ah an tar a, a chhung ah chuan Khum lian tawktak, TV, Sofa leh dawhkan te a awma, a kilah chuan Steel Almirah a awm bawka, Inbualna pindan, a tawkchauh a zau ah chuan Tui lum leh vawt herh chhuah tur a awm bawk. Chu pindan atanga hmar lam pen 100 vel awrh ah chuan mipui an pungkhawm luih luih a, pindan kawt chiahah chuan Football Stadium a awm bawk.

Horticulture Director Zahawm takin Koalsib District Anthurium Grower Society te min ngenna angin, Dt. 22-24 Jan 2011 chhung khan, ‘The Greens’ buatsaih Phul Mela (Flowers Fstival) ah kan tel ve a. Tuntum hi KODAGS ten Department te duhsakna leh an ai awha fehchhuahna kan neih tum 3 na a ni. Senso tul zawng zawngte Department in an ngaihtuah veka, Growers ten engmah ngaihtuah a ngai velo, chu mai ni lovin, min kaihruai turin Pu, Henry L Varte AHEO, tlangval fel tak min pe bawk a, a kaihhruaina hnuia awm a hahdam in, engkim a ni hian a ngaihtuah fel thlapa a chungah kan lawm em em bawk ani.

He Festival neih lai hian, Silchar khawpui ah International Trade Fair, NE Football Tournament, Indian Classical/Traditional Music Fest leh Subash Chandrabose puala programme buatsaih liantham takte a awm ve bawk a, chuvang chuan kumdang aiin mihring an tlem deuh niin an sawi. Silchar leh a vela Pangpar, Thlai, Bonsai etc te chu mipui en theih tura pholan an ni a, mit la tak tak hmuh tur a tam hle mai. Hei mai bakah hian, Indian Institute of Fine Arts ten an thiam thil an entir a. School thlanbik te tan Science Exhibition neih a ni bawk. School naupangte tan “Sit and Draw” lemziak in tihsiakna buatsaih a ni a, Photographer te tan pawh competition buatsaih a ni bawk.

Kolasib Anthurium Grower Society te pawhin Flower arrangement te, Bounquet te kan entir ve a, Intihsiakna ah Item 20 chuang kan pholang bawk. Ni 3 chhung nitin stall kan nghak a, mi chi hrang hrangte an lokal a, kan Anthurium chuan ngaihven a hlawh hle. Zing dar 10:00Am atangin zan dar9:00PM vel thleng stall a kan thut chhung hian Bengali hla kan ngaithla thin a, chuta kan rilru luahtu ber chu a awmzia hrerlo mah ila, “Khatta Khoi khoi” tih kha a ni. He hla an saktir hi chuan hah deuh hlek tawh mah ila, min ti p hur leh fo thin.

Dt.24.1.2011 8:00PM ah closing function and Prize Distribution neih a ni a, hetah hian mi pawimawh tak tak an lokal a, Silchar DC chu khuallian ani. Kan Guide Henry L Varte pawh thusawina hun an pe a, thusawi a tha a, mipuite pawhin ka ho in an ngaithla a ni. Lawmman chi hrang hrang tamtak sem a ni a, keini pawhin, Flower Arrangement ah lawmman 1-3 kan la vek a, Queen of The Show special lawmman kan dawng bawk a, Citation 3, Certificate 4, leh Trophy mawi tak 2 kan dawng a ni.

He huna kan telve theihna atan a remrtuatna min siamsak tu kan DHO Pi, Zosiamliani chungah lawmthu kan sawi a, theihtawp chhuaha Department leh Grower te tana in pe a, mahni inlum chhuahsan tu mi 6 te chungah lawmthu kan sawi bawk a ni. Kan Guide Henry L Varte chungah lawmthu kan sawi a, tin, Driver Sena chungah lawmthu kan sawi bawk.

Hun leh ni a liam zel anga 2012 January thla alo nih leh chuan Khatta khoi khoi tih alo hun leh tawh ang a, chu hunah chuan Dar eng chi a siam Roomn No 101 ah khan riak leh tak ang i maw..

Wednesday, January 19, 2011

Hmanlai

                                              HMANLAI
                                                                                 Amama
  Rizaikawr aia chhah deuh hlek chauh, tial mawi ve tak kha, a suit in Kungfu zirna a an hak thin ang hian kan han thui tir ve ngei a, Kungfu shoe kan han bun bawk a, ni thlar zawnga englo thla lang duai duai tur lam ngaihtuah hauh lovin kan han che kual vel a, kan zingah in ti thiambik pakhat a awm tih mai loh chu kan lungrual em em a, thiam ve tak tak ang maiin Kungfu posi la in kan nileng fo thin.

        Khang hun lai, kan tleirawl lai kha a lo nuamber em ni chu aw ka ti thin. Kan School ah khan Saptawng(English) lam nalh deuhber ka ni tehreng a ni ang chu, kan Headmaster khan thil tih pui deuh ni hi chuan engemaw sawi tur hian min ruat ve ziah thin a, a ziah sa ka by-heart mai a, thusawi kha chu a nuam duh hle, mahse, kan thianho bawk  hi zai turin min ruat a, hla kan lo hrelo hle tehreng a ni ang chu, Ribbons of Blue kan thiam chin chiah kan sa a, kan miss a nui nasa teh mai a nia aw.

        School ah vek hian Sangha vuak hla kha Mizo Subject ah kan zir a, kan Headmaster chuan a sak min zirtir nghal a, “Lengi lunglawm nan kal che maw Valnema.... leh aha ha ha,” han tih vel laite hi kan sa uar em em mai thin a. Ruah a sur duh si lova, kan Head-a chuan sangha vuak a rawt ta mai a, Ru tel khat theuh neih tur ati a, Ru lai turin kan chhuak sup sup a, keini thianho khan Ru emaw kan ti a, thing pakhat zung hi kan lai chhuak teuh a, paho feh hawngin Ru a nilo tih min hrilh hnu ah thim dawn ruai ah a dang kan zawng leh a tel khat chu kan ngah ve hram a. A tuk ah Sangha tlang vuak nei tur chuan kan thawk chhuak ta a, kan hla thiam sa ngat kha kawngtluanin kan sa thla a, kan tih thin dan g ngeiin zui bik kan nei leh a, a ni hi kan school ah chuan a hmel a tha ber a, nitin, a school kal lam leh haw lam kan zui ziah a, mahse tuman kan  be  ngamlo, hemi ni pawh hian kan zui/chhawm leh a, kan venghim ngawt mai.

        Vawikhat chu Zonal Sports ah kan school kan chhuah ve dawn avangin sports kan zir a, Item hrang hranga tel tur an thlang chhuak a, keini thianho pawh in kan han bei ngial a, kan zinga Kungfu in ti thiamber chu a tling ve mial a, mahse hmeichhe shot put zirna lama kan va phei chule, kan thianpa khan shotput chu a lo pet niin, a kephah chung chu shotput tiat awl in a pawnga, a kal thei ve talo nghe nghe.

        Kan In opposite chiah ah chuan naupang Guiter perh thiam tak leh zaithiam tak hi a awm a, School ban lai hian alo zai ziah thin a, kawngpui bula awm kan nih avangin keipawhin kawngpui lam hawi ngatin Ulawng Solfa (Staff Notation) hi ka lo chhiar thin a, min rawn zawt thut se chuan ‘C’ key chiah ka thiam si a, mahse tuman min zawt ngailo, kan kawt naupang pawh kawngkalte chuan zaithiam an ti ziah a, kei pawh chu solfa thiam tak ka ni reng thin a, a nawm dan kha a danglam ve thin ngawt mai.

        Sava kan veh tum mawlh khan asin,  thlanmual bula Fartuah par kan chang a, sava a vang hle mai, a chhak lawka mi huanah chuan Theichhungsen a hmin tuar a, kan han ru ta nge nge a, a kunga kan awm laiin a neitupa chu chem hriam tawk nen a lokal a, min man kan hlau si a, ei tlem kan hlau bawk si a, a mu nen kan han dawlh tak tak mai chu..Daikal In ah kan tang fan fan mai.
        Tunah chuan khangte kha hmanlai an ni vek tawh, kan Kungfu thiam Liansanga(LSA)J.E.PHE Diakkawn ami te, kan saphla thiam neih Ronghinglova Aizawl te, kan master Ramrova(L) Vengthar te, naupang zaithiam Hmangaihzuala te pawh tu khaw kha hriat lohvin an lo upa ve ta der mai
HMANLAI A NI TA

Friday, January 14, 2011

Mizo Tlangval

Mizo Tlangval

by Isaac Lalthanmama on Saturday, January 8, 2011 at 5:46pm


"Keizawng ka thlang Mizo val ngei" tih chu a hla duhber a ni thin a, akel rawl a kel rawlin a sa ve rawng rawng thin, mizo nih hi nuam a ti a, a zahpui ngai heklo, hnam lam hrang hrang a thiama, Cultural club ahte pawh  a tui thin hle, chung zawng zawngte chu Thiamna sang zawk zira Hostel a awm hmaa thil thleng a ni.

Mawii chuan an duhber Doctor zir turin phai lam a pan a, Hostel ah Mizo tlemte chauh awmna ah chuan lungleng em em in a hun ahmang a, a lo awmsa senior hoten Mizo zia an paih ta mai leh an duh duha an che thinte chu a tirah chuan a hrethiamlo hle thin.

A senior tlangval, zai lam tui tak nen chuan Evangelical Fellowship ah hun an hmang dun thin a, zai pawh an thiam hle mai, chu tlangval chhelo tak chu mi tha tak niin a hre nghe nghe thin.

Tumkhat chu Hostel danga Mizo awmte nen fellowship neiin hun an hmanga, an Hostela hruaitu leh a zai pui ngei te chuan zu an rui ta tlat mai! Hnamdang  tamtak hma ah chuan  Mawii chu tih mualpho a ni ta! A chhuan em em, a ngaihsan em em, a lawmna leh Khawvela a chapo vena, mite pawh awt hauh lova a khawvel a nun  hman tirtu, Mizo hnam ngei mai chuan hnamdang mithmuh ah mualpho takin a siam ta a.

Welare committee te ngaihtuah ngai hialin a lo awm ta, Doctor a nih hun turte, mi dangte tana a thawh hun turte leh a lo suangtuah thin zawng zawng chu vawi leh khatah a tawp ta thut mai a, chu chu MIZO vang a ni. Engati nge a hnam pui ngeiin a tih mualpho tak mai le? Mizo nih chu a tan enge hlawkna awm tawh chuang le? Ka ram atih thin Mizoram chu a hmelma awmna ram  maw lo ni le? Amah leh amah chu a hmelma alo ni zo ta.

Hostel a chhuahsan ni chuan pan lam tur a van em em a, mahse, ahmaa entrance a lo paltlang tawhna Engineering College pakhat ah chuan a insawn ta nge nge a. Rilru na leh khaw har ngawih ngawihin a awm, a chan a chau takzetin a hria, khawvela a hmangaihber chu khawiah nge a awm hre silo, a hmangaihber nen hian rokhawlhna liantak avangin chanchin engmah inhrilh hman lovin an in kalsan ve ve a, tunahte hian akianga awma hnemtu atan a duh em em a, mahse a awmna pawh a hre silo.

Hun akal zela, Kum ruk lai phai ah a awm ta, a tan haw chakna pakhatmah a awm lo. Mizo Mipa chu a tan HMELMA, mizo tlangval chu atan ti MUALPHOTU an ni tawh tlat, chu chu a thu rolum a ni. Hnathawhna a zawnga a thawk nghal zela, a insawn zel a, a tawp ah chuan Central India ah lungngaia leh rilru na taka a awm laiin a dinhmun hrethiam a, zahder em em tu hnamdang Kristian tlangval fel em em mai nen an in chhar ta a. Kawng engkimah chu tlangval chu akut leh ke a ni a, amah chu Kristian tha em em niin chanchintha puan darhna lama mi thahnem ngai tak ani a, chu nen chuan rawngbawlna an kalpui ta a ni.

Nakinah chuan a Mizo pui amah timualphotu, a mizo pui amah nuihzat tu, a mizopui amah deusawhtu te ai chuan a Kristian pui amah hmangaiha zah em em tu leh duat em em tu chu kumtluang atan a lo tiam ta! (A duh apiang chhunzawm atan....)

Thursday, January 6, 2011

I OVER TAWH

I OVER TAWH

by Isaac Lalthanmama on Wednesday, January 5, 2011 at 8:41pm

Ram leh hnam, khuarel leh mihring nunphung ah hian hun hian awmzia a va nei thui em! Bible Thianghlim ah pawh engkim hian hun an neih thu a  ziak a, phun hun te phawi hun te, tah hun leh nuih hun te a awm vek mai, a hun chhung chu a rei a ni emaw a reilo a ni emaw, chintawk nei vek kan lo ni.

Nausen nih hun a awm a, naupang nih hun nen, tleirawl/rawlthar hun a awm a, nula/tlangval(Thalai ) nih hun a awm bawk, nu leh pa nih hun a awm a,  pitar putar nih hun a awm. Hringfate hi eng hun berah emaw kan awm vek a, chu kan hun mil zel chuan kan nun dan pawh a danglam a, kan duh zawng leh kan tih thin pawh a danglam a ni.

"Abiangte hi ava no em! A chum tha a nia" tia min fak hun lai chuan engmah hrelovin kan lo nui duai duai a ni thei, mahse thiantha berten,"saw nu sawn a melhno che a nia, min rawn biak rawh a ti" an han tih hun kha chuan nuih dan a dang a, rilru a lawm viau si tilang ngam si lovin kan han nui lai hui hui a, khang hun lai kha tleirawl lai kha alo ni reng a. "Ahun leh Ni tur te rawn sawifel nghal vek ang che u" ti a Paber in makpa ho a han tirh zan meuh erawh chuan thinlung hi a su deuh dup a, ngaihtuah a tam duh tan khawp mai, pa nih hun tur te, fa neih hun turte tar hun turte zankhat thil thu ah kan ngaihtuah chhuak nghal vek mai thin zu nia.

Vanglai tak Nupui/pasal han neih mai hi a fin thlak ve reng reng a,  khawtlang ti hah lutuk lovin mahni in kan la hmu thei tih a chianga, a ropui dangdai ve reng reng a sin. Chuan, kan thatlai hun te  Lalpa tan tiin, theihtawp in tan kan han la a, a kul a tai mai ni lovin, kul tur chuang pawh awm tawhlo khawpa nasa in tan kan la a, Kohhran pumpui hmel ti mawi khawp a kan chet hnu in, kan hun erawh chuan thui tak min lokalpui tawh chu niin. Thalai committee ah te thu har deuh ngaihtuah a ngaih changte, tin, kalkhawm leh zinchhuah dawn ten ding tura beisei kan ni tafo mai a, ngaihdan fing leh tha neiber angin, naupang zawkte rilru buai hnu ah ding tura phut kan ni ta fo bawk a, dik tak chuan, kan hruaitute kha Sunde Sikula kan enkawl hnu te, an pate lah kan thiante an lo ni nawk tawh a, thenkhat nute phei chu zaipawla kan zaipui thinte an lo ni tawh a, nuih a rual tawh lova, ngaih pawimawh a in ang tawhlo.

An sawi duhzawng chu kan tan a ho lutuk a, kan sawiduh zawng lah an tan engmahlo mai a ni thung, titi ho theilo ta na na na chu thu ho reng chung si hian kan inhlat ta du a, Ngahlrual zinga a pikhawi awm ve thin ang hian ngho chhuak vurin tleirawl zingah kan lo tei kual ve mai mai a lo ni.

Hmana kan tih thin dan kan sawi kan sawi a, tunlai ani tawh tih kan hre lem lova, kan ngaihdan lah chuan thangthar zawkte beng a verh chai silo. An tan chuan hunserh hmangtu, chhuahkhawm huna engemaw sawitu, zin chhuah ho dawna Bus chhunga tawngtai tu, a khat tawka thingpui leh senso dang tum leh tawk tu kan ni ta ber mai.

Heng zawng zawng hi ka thiamloh pawh a ni lova, naupang zawkte thiamloh pawh ani chuanglo, hun in min herpui dan ani a, kan thlen chin atanga hma sawn zel kan nih avangin Thalai zingah chuan Tar  chan kan lo chan dawn tak avangin " I OVER TAWH" min lo tih rilrukna a lo rei viau tawh a lo ni reng thin.

Wednesday, January 5, 2011

Thih thlengin aw...

“THIH THLENGIN AW..”




         “Kei chu ka inpeih ta! Aw.... Thihna, i lam ka lo hawi e, ka In ta, ka taksa leh ka nunna chu ka hmangaihber tan ka hlan e, I nu hnenah mawlh khan ngaihdam min lo dilsak ang che, ka tlin rei dawn talo, min hmuh hun chuan muhil mai mai emaw min ti anga, mahse ava barakhaih nasa dawn em!...”  a message chhut sa chu ahan thawn chhuak dawn a, mahse chakna a nei tlem lutuk tawh, nula pangngai ni thin khan messege thawn tur pawhin theihtawp chhuah a ngai ta. Thei leh theilovin number a han chhu a, mahse eng number nge a chhut a hre tawhlo, digit engzat nge a chhut a, tu number nge a chhut lah a hre tawh heklo.
  
        Tluangtea nen hian kum 6 pumhlum thak chu an lo im kawp ve tawh a, an inkar ah hian engmah thu zep pawh a awm tawh lova, kohhran mai ni lovin vantlang pawhin an inkawp zia hi chua an hre chiang em em tawh a, mahse miten mawilo an tih tur leh vantlang mit khama an awm miahloh avang erawh chuan mite fak an hlawh letling hial zawk a ni.

        Naupang a nih lai atangin Siami chu mite lawm hlawh tak a ni a, a lo nulat hnu hian an veng chhunga tanpui ngaite hi hmaih lovin a tanpui thin, tar leh upa te tan a in pe nasa hle a, thenawm khawvengte pawh in an fanu ang hialin an duat in an duhsak vek a ni. Office dawr turte, Upa ho pension buaipui ngai zawng zawngte pawh a kutah hian an dah vek a, chu mai bakah chuan Kohhran lamah Thalai OB te ni thinin zaipawl member hlun a ni a, YMA section hruaitute zingah kum tamtak a lo tel ve tawh bawk a, chuvangin vantlang pawhin an hrebel hle. Nulat tlangvalna lamah vawikhatmah la che mawilo ngailo, mai ni lovin tlang sawi kaiin a awm ngai lova chu chuan mite fak a hlawh phah lehzual bawk.

        Tluangtea nen an intawn hnu hian vawmbei ang maiin a rilru leh hmangaihna zawng zawng chu  Tluangtea hnenah hian a hlan vek a, a ni Tlaungtea lah Kohhran Thalai Hruaitu kumhlun, lehkhathiam leh tlangval ti zawk zawklo a lo ni bawk si, an inkawp chu mite pawhin inhmeh an ti a, mawi taka Kristian nula tlangval in kawp dan tur ang chiaha an han inkawp chu Thalai dangte pawhin thik a hnekin an lawmpui em em zawk thin a ni.

        Kohhran thiltih engkim maiah hian an inkawp zela, khawtlang huap thil tih ah pawh an inkawp chawt thin, chutianga an awmna chu kum 6 lai a lo ni ta! Innei tawh mai tura vantlangin an rin lai pawhin a chhan hriat siloh hian an la in nei chuang lova, thianghlim takin an la in kawp ve char char reng a ni.

  
        Tluangtea chu a hnaah a tul thin hle mai a, nitin mai hian hmanhmawh reng rengin a hun a hmang a,  inlam ah pa ber chan chang a ni bawk a, nilenga a hnathawhnaa a awm hnu hian in lamah    tul takin ni hi a hmangliam thina, tun hmaa an retheihna zawng zawngte pawh mangchhia ang maiin a bo tan ve zela, an chhungkua pawh chuan mi kam thuah  rualin kam an thuah thei ta a, nakin lawkah chuan hna tha zawkte ala hmu anga, tun ai hian an la changkang ngeiin an beisei ve a. Theihtawpin Kohhran lamah chuan ala inhmang ve renga,  rawngbawlna chu an dah pawimawh em avangin an in chhung khawsakna phu lovin an tei hawi tam phah hial reng a ni.
  
        Mahse, tlangval  hmeltha leh zei, nungchang tha leh ruih theih thil engmah ti ngailo chu nula lam chuan an lo hmelhriat hle mai hi a lo ni a, nakin  lawkah chuan duh em em tu Mary a tawng ta tlat mai, a tir lam chuan mite biak chhiat a duhloh avangin tha tak takin a bia a, an lo in kawm tlangnel zela, a hmeichhe lam in chhuah tum heklo le, Siami nen an inkawp dan zawng zawngte chu hre vek mahse, a haider tlata, hun remchang a siam ta fo mai a, dip tu awm hauh lova an in kawm chang a lo tam ta tial tial a, a tawpah chuan Mary chu a lo ruaklo ta der mai!
        Tluangte chuan ngun taka a han ngiahtuah pawhin a duh thusamin a awm lo tih a in hre chiang em em a, kum 6 lai rinawm taka a lo kawp tawh Siami chu thlauhthlak a phal thei ngang silo, lo kalsanin lo thlauhthla ta se Siami chuan a tuar na dawn lutuka, chu chu a ngaihtuah ringawt zawng pawhin a phal thei thlawt silo, chutih laiin Mary lah chuan a ruakloh thu a lo hrilh sek a, in hruai mai a lo rawt ve reng bawk si, khawvel hi a tan chuan a buai zo ta vek mai a, mahni chauhva awm pawhin a buai a, midangte nen an awm lai pawhin a buai tho si.

        Kohhran lamah lah chuan mawhphurhna sang zawk an bel kur nguaia, miten mi fel leh tha ah an ngai vek si, chutih laiin anih lah chuan Midang lakah lo in thlahdulin fa hial an lo pai ta si. Ngun taka a han ngaihtuah hnu in naute chu tihthlakmai an rel thlu ta a.

        Thiam tak leh zaidawh taka reife a thlem hnu chuan Mary pawh chuan a lo remti thei ta a, Damdawiin lamah kal turin an in chhawm chhuak ta, tum thum teh meuh Doctor an rawn hnu pawh chuan an beisei ang chu am hlawhtling thei ta tlatlo mai, naute chu a pian ngei a ngai ta si, Tluangtea rilru chu a hah em em thin a, a rukin a tuar tlawk tlawk thin.

        Mary’n naute a tih thlak theih chuan ngawi rengin a enkawlna senso zawng zawng a tumsak anga, tichuan Siami nen kumtluangin an inkawp thei tawh dawn emaw a tih laiin a beisei angloh tak thil a chunga a lo thlen tak avangin Tluangtea chuan tum dan leh kaldan tur pawh a hrethiam tawhlo. Siami han hruai ngawt dawn se, Anu in a duhlo em em si, chumai bakah chuan Kohhran Hruaitute zinga tel meuhin nupui han ruk chu miten engtin nge an ngaih dawn tih a hre thiam vek si a, Mary han hruai dawn se a duhloh zawk amahin a zar buai ngun em avang leh fianrial hun a pek hnem em avanga rai chauh a nisi. Kum 6 chhung rinawm taka a tan chauha lo inserh thianghlim Siami chu a zah em em a, a ngaisang bawk, a bum a ni tih leh midang lakah a phatsan a ni tih a hriat chhuah huna a tawrh nasat dan turte chu a rilru mitthla ah chuan a lang chuai chuai a, mahse hmalakna engmah a nei silo.

        Vawikhat chu Siamiten a nau Pass lawm turin an rawn sawm a, tlaiah chuan hlim takin zanriah an kil hova, Siami nen pawh chuan inpawh leh in ngai takin in thlahlel takin an inkawm a, midang an awm ve reng avangin engmah sawi hleih theih anih loh avangin in lamah pawh haw tawh chuang lovin Tluangtea chu a leng nghal a, zan dar 11:00 thleng rawk lengin Siami nen chuan an inkawm a, hlim tak leh  a tuk zana in hmu leh mai turin an in mangtha ta a ni.

        “Siami, Tluangtea khan nupui a ru an ti” tiin a thiannu  chuan zingkarah a rawn hrilh a, Siami chuan chhan ngaihna a hriatloh em avangin a nui mai a, mahse a rilru chuan thil tamtak a ngaihtuah a, nizan ah ka bul ah zanlai thleng dawnin a awm a, hlim takin kan in kawm a, in hmu leh mai turin kan in mangtha a, a theihloh reng reng min tih der a ni ang, ti tein a ngaihtuah a, tukthuan erawh chu a ei chak ta tlatlova, ei lovin a mu tamai mai a.

        Fehrehsan hun lai tak in, a ngaihtuahna ah chuan Tluangtea’n nupui a ru an tih kha a lo ri chhuak leh zawka, khawnge keimahngeiin ka han fiah teh ang, kum kha leh chen kha kan lo in zui tawh a,  A tan ka rinawm a, ka tanpawh rinawm em em in a in sawi a, thudik a nih ka ring chuanglo naa, amah tlawh pah ani bawk anga, ka han leng teh ang tiin a chhuak ta a. A kal pah chuan an sulhnu zawng zawng te a dawn kir a, an in tawn tantirh lai te, an in kawm fal hmasak bera “THIH THLENGIN AW..” ti a an i tiam dun laite kha a rilru ah a lo thar chuai chuai a, a thiannu in “Khawnge i kal dawn” ti a a lo zawh pawh chu a chhanglo tep a, “Khi tah” tih chauhin a chhang ta nghe nghe a ni.

        Awihlo tak chung si leh, a lo ni tak tak mai ang tih hlauthawng tak chung siin, Tluangtea te kawngkhar chu zawi te in a han kik karh karh a, a lut ta a, a han hawikual a, Tluangte Nu leh naupang tlem a hmu a, a han hawizau deuh a, Tluangtea chu pawr chap hian a lo thu a, a bulah chuan midang an lo thu ta tlat mai le.
        “A ni thei lo, ka awihlo, ka ringlo” tiin a rilru chuan a mit ngei pawh chu a ringhlel a, a hmangaih em em, Thihthleng pawha inhmangaih tur thu a lo tiam pui ngei mai chuan Mary chu a lo thutpui a, a mit a vai emaw tiin a han nuai thin a, mahse a tak tak a nisi. A ka chuan sawi tur a hre reng reng lova, a rilru erawh chuan kil tin angaihtuah chhuak vek a, A hmangaih Tluangtea chuan alo phatsan ta tih chu a thinlungah chuan hawrawp lian tawk tak hian a in ziak chiang kulh mai si. Khawvel hi tawp thut ang maiin a hria a, a bing chuk chuk a, engtin chiah nge a awm pawh a hre reng reng lo. Tluangte  Nu chuan a lo bia a, engtin nge a chhan pawh a hre tawhlo, mahse amah hmusit hmel taka melh kar chunga a duh zawng mi Tluangtea chuan a rawn hruai haw a ni tihte a ni chu lung ngailova a phu tawk leh a lawina tur awm tawk zawng tura a lo hrilh te chu a hre rei ruai chauh a ni.

        Rilru tawt em em in, an in lamah a haw thuai thuai a, khum ah a bawk thlawp a, a tap char char a, a hmangaihin a kalsan ta chu na a ti em em a, atan chuan Vanpui a lo chim ta. Dam chhan a nei talo. Tu tan nge a a nun tawh ang le? Nimin tlaiah pawh kan in ah chaw a ei a, nizan ah pawh hlim takin ka kiangah a awm a, ka tana a rinawm zia te min hrilh mawlh mawlh a ni lovem ni? Tunah midang ta ni turin mi phatsan ta mai a maw? Hrehawmna eng pawh lo thleng se, dodalna leh harsatna engpawh lothleng se Thih thlengin in hmangaih tlat ang aw tia kan tiam kha a der mai maw i lo chantir tak le? Aw ka va vanduai bik tak em! tiin Siami chu in ngaihtuah a, a in sut hlawphlawp renga, a chhungte chu tumah an awm lova, amah chauhva ina a awm lai a ni a, tanpui tu a beisei lova, hnemtu a ngai heklo, chhantu a mamawh lova, puitu a ko heklo, a engkima engkim a hmangaih Tluangtea chuan a kalsan tawh a, Khawvel hi a tan awm zia a nei tawh lo.
  
        Pangpar pawh in a lakah chuan a mawina a thup a, Khawvel pawh hi a zim lutuk ta, a nu leh pa leh a chhungte pawhin a lakah awmzia engmah an nei lova, a tana pawimawh ber, a dam chhan Tluangtea chuan a kalsan ta si.

        Hmangaihna hi ava hlu in ava mak si em! Siami hawina lam apiang chu a thim vek a, dam thlakhlelhna reng reng hi a nei tawhlo. Rinawm taka a hmangaih tana a nunna chu hlan mai loh chu tihtur a nei tawhlo. Thih thlenga hmangaih tura a tiam pui ngei chuan a lo phatsan tak si ah chuan amah tal chuan a ti hlawhtling tur ani tih chu a rilru ah a lian tlat tawh. No ruak a la a, Tur hlauhawm tak chu a chhung lut a, a hma ah chuan  a hung a, a ngaihtuah na chuan kiltin reng a hawl tawn zawk zawk a, lehkha leh a ziahna tur a la a, engber nge  aziah dawn a hre chuanglo, a ngaihtuah vang vang hnu chuan “ Ka nu leh Pa leh ka unaute u, ka thiltih ah hian min ngaidam hram ang che u” tih hi a ziak a, abak ziah tur a hrelo mai ni lovin, a ziak thei tawh thlawtlo a ni.

        Khawi nge a tawp nan tiin Tluangtea chu mobile a han biak pawh hram a tuma, mahse a be tlang thei silo, abeidawng chuan Tluangtea te chhung hnai tak, amah Tluangtea pawh a len luhna ber nula chu a han dial leh a, vawi thum lai a ring zo leh ta vek mai. Chutah beidawng em em in a phone chu a dah a, a rilru buai leh kiltin kiltang ngaihtuah chu thil pakhatah a in sawrbing leh ta a, “Thih thlengin...” a khum bula in mai tura a siam sa Tur hlauhawm tak chu a chawikang a, a thlir ngawih ngawih a, “Tluangte, I thutiamah chuan ding zolo vin min phatsan mah la, kei chuan ka phatsan lovang che, Thih thengin ka hmangaih ang che” tiin tur chu a in zo ta vek a, a pum alo sa hut hut a, a ngaithtuahna a bing chuk chuk a, a khawhmuh a hnai tual tual a, a mobile chu a han la leh a,  “Kei chu ka inpeih ta! Aw.... Thihna, i lam ka lo hawi e, ka In ta, ka taksa leh ka nunna chu ka hmangaihber tan ka hlan e, I nu hnenah mawlh khan ngaihdam min lo dilsak ang che, ka tlin rei dawn talo, min hmuh hun chuan muhil mai mai emaw min ti anga, mahse a va barakhaih nasa dawn em!...”  tih hi a chhu a, Tluangte hnen thleng tura thawn a tum laiin a khaw hmuh a chiang tawh lova, eng number nge a hmeh pawh a hre kim thei tawh tlatlo!

        Chutih laitak chuan a phone chu a lo ri a, Tluangtea te chhung nula kha  alo ni a, rei pawh an in be hman lova, ani chuan “I taksa leh thlarau tana pawi turin engmah in ti suh aw” a rawn ti a, mahse a tlai lutuk tawh. A  nih tur ang ang a ni zo tawh a, chu Tur hlauhawm tak chuan a fan tur zawng zawng a fanchhuak vek tawh tlat a ni.
            A ke a khur a, a ban a zawi zo ta, a khum ah chuan a bawk a, a pum a lo na ta tan ta bawk, a chhungte chu tumah an awm lova, a u te leh a nu chu lamhnaia an huan ah an kal a, a pa tar chak tawhlo tak chu thenawmte in lamah a leng chhuak bawk si, mahni chauh vin, Khawvel mi tawrha na ber mai chu a tuar mek a, a rilru chu a harh kar reng a, Tluangtea chu ala hmangiah reng ani tih pawh a hria a, ama tan chauha nung tura a in tiam tawh avangin, chu a thutiam chu a ti hlawhtling mek ani tih pawh a hria, peihlo chung chungin, a han mu rem a, a chhungten an hmuh hunah pawh muhil ang maia an hmuh theih nan a han in siamrem a, chiangkuangin engmah a hmu thei tawhlo, thim chu a lo hnai zel a, a pum na chu a zual tulh tulh bawk a, chutah a thim hlen ta!

        Thenawmte in vela leng apa chu a lo haw a, “Siami” a han ti a, “Siami” a han ti nawn leh a, mahse chhangtu an awm hauh lo. A pa chuan choka lam a han thlek vel a, tumah an lo awm lova, Sitting room lam a han en leh a, tumah an awm chuanglo. Bed room lam a han lut phei a, Siami chu tui em em a muhil ang mai hian a lo mu a, “Tho teh, mut hun pawh  anih loh hi” tiin a pa chuan a han kaitho mai dawn a, mahse a taksa chu alo vawt em em a, a kut  leh ke te chu a lo dum vek mai a, mang ang em em in thenawm khawveng an  a au khawm a, a rang thei ang berin Damawiin lam an panpui nghal ta rum rum a, huan lama an chhungte kal pawh an in ko va, veng chhunga an chhung khat laina pawh reilote ah an kim nghal thup mai. Damdawiin tual ah chuan lirthei chi hrang hrang a rawn in hung nghal sup sup a, chanchin ngai changin mipui chu an ngawi thup mai a ni.

        Nurse zam tha tak takte chuan a tul apiang an khawih nghal char char a, thi chhawnga let rengin  Siami chu a rawn meng a, a rawn harh leh tan ta, damlo awmpuitute chu pawna chhuak vek tura an tih avangin an chhuak sang sang hlawm a, chutih lai chuan nurse pakhat chuan Siami chu a bawihsawm mek a, fiah vaklo hian,  “Pathianin min la ngaidam duh angem?” a rawn ti a, Nurse chuan, “E, duh tehreng mai, A hnenah chuan ngaihdam dil la, tawngtai ta che” tiin zaidam takin alo hrilh a, Siami chu amaimitchhinga a ma hriat tawk leka zawiin Pathian hnenah chuan ngaihdam a dil a, chutih lai chuan achhungte chu luh an phalsak leh ta a, Siami’n a pa hmuh veleh chuan an in pawm vawng vawng a, “Ka pa min ngaidam rawh aw” alo ti a, a pa chu a hnuk a ulh nasa lutuka engmah a sawi hlei theilo, thei leh thei lovin “Siami ka ngaidam lutuk che” a ti thei tawk a, apa rilru ah chuan Siami pian lai te, a naupan laia kal a zirtir lai te, a lo lang chuai chuai a.

        Thlasik khua tiihtakah a vawt hle mai, mahse chutiang khawvawt hnuaiah pawh chuan an thiannu, an rawngbawlpui, an veng nula, an farnu chu enge a dinhmun tur chiah hriat theih ala nih loh avangin Damdawiin tualah chuan Thalai tamtawk tak hi an awm nghuk renga, makpa fel deuhte an phe char char bawk a, thuthar leh thu danglam a awm apiangin an in hrilh chawngnghal mur mur zel a, chutih lai chuan Siami chuan a riltam thu a rawn sawi a, Doctorte chuan Rosgulla ei se a tha ang an tih avangin an han lei nghal chuk chuk a, pakhat bak a ei thei chuanglo.

        A taksa chu a vawt em em a, mahse a lum a tih tlat avangin tui vawt ten an dep mek a, a hnung chu na a ti hle bawk a, a ke chu zutsak se a duh bawk, a tawng peih vak lova, a khawhmuh a chianloh avangin tumah a hre hrang heklo, amah avangin mipui tamtak Damdawiin tualah chuan an awm mek a ni tih pawh a hre heklo. Khua chu a tlai zela, a harh zel dawn emaw tia beiseina sang tak miten an neih laiin Siami hnar atang chuan bawlhhlawh a lo chhuak leh a, a chauh a zual ta tlat mai, zan dar 9:oo a nih meuh chuan a hmangaih em em, a nunna ai pawha a hmangiah, “Thih thlengin aw..” ti a, a lo tiam tawh tan ngei chuan a nunna hlu tak chu a hlan ta!

        Nu chang tap thawm a lo ri rawih rawih a, damdawiin tuala mipui awmkhawmhote pawh an nghing nghal luih mai, engkim mai chu a buai ta nuaih ni hian alanga, Siami a awm talo. Siami kan then ta. Damdawiin chhung leh pawn lamah chuan  tap thawm a ri chuah chuah a, nula leh tlangval hote pawh a ri in tap lo mahse an inhnit hlawp hlawp hlawm a, an thinlung a hneh hlawm hle mai, tlangval tlawmngaiten In lam singsa turin an hriattir vat a, Doctor lam ten tihfel tur an la neih avangin a ruang chu khumah chuan an zalh reng a, a hmel thatna leh a duhawmna te chu a la ngai vek a, mahse famkhua  a lawi ta si.
        Damdawiin atang chuan Tlangval tlawmngaite chuan a zawnin kan zawn thleng tur a ni tiin In thleng in an zawn a, mipui tamtak, Inchhung ah leh pawnah chuan an khat vek tawh, Siami ruangin an in a han den meuh chuan Pachang pawhin insum harsa an va ti em! Ama khum ngei ah a hmangaih ber tana anunna a inhlanna hmun ngeiah chuan an zalh a, reife chhung chu mipuite pawh chuan khawhar hla sa a zai chu an ti thei lova, an tap ngawih ngawih vek mai a ni.

        An veng chhunga nu valai leh Pa valaite, Thalai zawng zawng leh veng hla lama thenrualte chuan tlaivar thakin Siami ruang chu an men pui a, tui takin In khat tlatin an zai tlaivar a ni. Khua a lo var tan dawn ta tih ah chuan Paber rilru tawt chu a lo puak chhuak ta, patling rawl tapri a han rik meuh chuan zai chu sawiloh, hawi chhuak thei pawh an awm meuh talo. “Mate, thih thleng in aw ti a i tiamna chu i hlen ta maw? mahse i hlenchhuah dan hian min va ti lungngai si em!!!”

        Khawvela kan hmangaihber te, kan duhberte tan hian “thih thlengin aw..” tia kan tiam ngam ang hian, Mihringte Sual thuk taka pilbo lova kan awmna turin Isua Krista chuan, “Thih thlengin aw..” tiin a tuar a, chuvanga Nunna nei kan lo ni. Chutiang bawkin, keini pawhin, Khawvel thil mai mai a Thih thleng rawk khawpa kan in huam anih si chuan, kan tana Nun petu Krista tan chuan “Thih Thlengin aw ....kan ti ve dawn lawm ni.

       

Tuesday, January 4, 2011

Commissioner

KA CHHINGMIT KHAR LAI




{|s,  :s,  :s,  /l,  :-  :s,  |s,  :- .s,  :d  /d  :-  :-  |d  :m  :m  /m  :-  :r  |d  :-  .r  :d  /l,  :s,  :s,  |s,  :-  :-  /-  :-  :}
He lei hring nun          buaina    ram ah       Ka chantawk    khua  rel    ka  han dawn thin a

{|s,  :- .s, :s,  /l, :- :s,  |s,  :- .s,  :d  /d :-  :-  |d  :m  :m  /m :-  :d  |m  :m  :- .m /m :r   :d  |d :-  :- /- :-  :-}
Thimna   leh    thaw  pik   na  mai maw     Ka chantawk reng      hi lo         ni e,    Lalpa


{|r   :r   :r   /r  :- :d  .|d  .m  :-  :r  |d   :-  :-  |s  :s  :s  /s  :-  :-  |m  :-    :r   /d   :-  .r  :m  |r :-  :d  /m :m :- .m}
Hringmi naufa                 zaleng    zawng ten       I kutchhuak ro ---   pui                 hmu     in    an chhiar         mahse ka



{|r  :d   :m  /r   :d   :l, |s, :-  :-  /s, :- .s,  :d |m  :-   :m /m  :- :d |r :- .m  :r   /d  :-  :- ||
nun     na    ah           Lalpa    Thimna   lal in       ro  a           rel e    Lalpa

A diklo mai thei ka hriat dana ka dah a nia, tihsual palh ah ngaihdam dil chungin, a siam dik hna i thawk tlang teh ang u. 

Monday, January 3, 2011

4-na (FOURTH)

               Tare Jamin par vaifilm i en tawh em? Pakhatana aia hlu lawmman kha a awm a sin! Intihsiakna ah te Exam ah te, engkim maiah hian pakhatna hi a hlu em em a, nih pawh a harsa em em reng a ni. Wrestle Mania ah te Miss Universe ah te, CBSE Exam ah te, MCS Exam ah te, Thlanlaihna ah te, engkim maiah hian a ber, a pakhatna nih hi a harsa em em a, chu dinhmun ropui tak luah tur chuan miten nasa takin tan an la thin reng a ni.
               A nih leh 4na hi eng ang chiaha pawimawh nge a nih? mi zawng zawng in  Pakhatna chu an hre reng a, 2na atang chuan tumah in hriatreng an hlawh tawh ngailo. Chu chu Khawvel dan a ni miau a, dem leh sel theih ani heklo. 2na pawh nilo, 3na pawh la ni chuanglo 4na kher kher hi enge a pawimawhna ni ta ang le?
                Kan Kohhran ah kohhran upa fel tak tak hlir an vir suau suau a, rorelna uluk takin an kalpuia, budget tlak dan tur leh Kohhran hmasawn dan turte nasa takin an ngaihtuah a, nisa leh ruahsur pawn dal zo lovin, inkhawm leh hnatlang an thulh duh lova. A ti tha peih vaklote chu nasa taka beiin an dawm kanga, an tanpui a, an phut a, an sawm bawk thin. Mihring lam atanga han teh chuan an tlinlohna lai hmuh tur a awm tlem em em a, Dan leh hrai ah an famkim a, Uniform leh thildang zawng zawng ah an in ti thianghlim a, mahse engati nge Kohhran mipuiten an mahni atanga malasawmna kan dawn khat em em si le?
                Mahni inchhung pawh vawngfel hmanlo khawpa Kohhrana tana in hmangzo, nihna leh chanvo awm thei ang zawng zawng pawh changa nei zo vek khawpa tangkai leh inpe an ni chung hian kan Upa te lakah hian Kohhran mite hian chaw kan hmulo leh tlat thin hi engvang nge ni ang. A dikna haichhuah tur nise mipui lam leh an ni lam pawh hi dinhmun in ang rengah kan din hmel.
                 Thil pakhat ngaihtuah tur a awm: Daniala te thian ho chu 3 an ni a, Lal chaw eia in duhlote kha an ni. An ni thian thum hi a hnu ah phei chuan Milem Pathian chibai an buk ve duhloh vanga meipuia an paihte kha an ni nghe nghe. Kha mite thianho chanchin ah khan thil pakhat i han zir chhuak dawn teh ang.
                   Milem Pathian chibai an buk duhloh vang khan halralna meipui ah chuan paih an ni a, an kang hlum lai en tuma an zu bih chuan mi 3 an paih kha mi 4 an hmu ta tlat mai!!! An 4 chuan meipui ah chuan an vei kual vel mai mai anih kha.
                      Kan Upate hi an fellohna ka hrelo, an tlinlohna ka hrelo, mahse an mahni ah hian mi 3 chiah ka hmu,chungte chu: (1) Rilru(mind)  (2) Taksa(body)  (3)Thlarau(soul) heng mi 3 te hi chiang takin ka hmu a, an rilru that leh thatloh ka hria a, an taksa in enge a tih tih pawh ka hria a, an thlarau pawh hmuhsakin ka in hria.  Chu chu  miten an ngaihdan chu a ni. Mahse mi 4 hmuh kan duh.
                      Daniala te thian 3 meipuia an paiha a 4na kha Pathian Thlarau a ni, chu chuan a awmpui a, mei rim pawh nam lovin an lo chhuak leh thei a nih kha. Mahse kan upate ah hian a 4na kan hmu ve lova, chuvangin "Ani vanram a kai chuan kei pawh ka kai ang" titu an tam ta a ni. A 4na Thlarau Thianghlim (Isua) hi  hmuh tel theih turin an nei tur a ni, an neilo a nih chuan an beramte riltamin kan thi ang.
                      4na Thlarau Thianghlim kan hmuhloh vangin  hah leh taima taka an thawhna te chu  beram hote tan engmahlo mai a ni a, a nilo mai ni lovin, beramte tan pumnatna thlentu a ni thin. 1na, 2na, 3na, chu kan nei tha tawk tawh e, tun kumthar ah hi chuan a 4na nei tel Upa  kan mamawh ta a nih hi.


Sunday, January 2, 2011

Quo Vadis SA Music

VISON OF MUSIC, PRAISE & WORSHIP FOR
THE SALVATION ARMY INDIA EASTERN TERRITORY
By
IC.LALTHANMAMA, Kolasib

(Salvation Army Vision Conclave, 29.30.May.2009 @ Berawtlang Tourist Resort)


    Chhandamna Sipai Pawl, William Booth-a din, Pathian Kohhran hi a ropui a, a tak a, a nung bawk a ni. Chutiang dinhmuna dintir tute zinga pawimawh tak chu Rimawi Rawngbawlna hi a ni.

    A dintirh a tang rengin Sipai Pawlah hian Rimawi rawngbawlna hian hmun pawimawh tak a luah nghal a, vawiin thlengin chu hmun a luah chu tihdanglam a hnekin tih changtlun zel a lo nita a, a chhan bulpuiber chu Rimawi tel lovin Mihringte hi an awm thei lova, Hnamtin min hnaihbertu chu Rimawi a ni a, Pathian hnena mite hruaina atana hmanraw hlawhtlingber ala nih reng vang a ni.

    Engti hawi zawng pawhin rawngbawlna hi kalpui dawn  ila, rimawi kan hlamchhiah si chuan thui tak a kal theih lohva, khawngkhawbaia kal ang maiin a famkim thin lo. Hetiang taka mihringte-a  pawimawhna nei Rimawi hi Diabola pawh hian a hrechiang hle a, chuvangin hmanrua ah nasa takin a hmang ve a, Pop Group lar tak tak kan hriatte pawh Setanic pawl   an ni fo mai.
    Chuvangin a tir atanga kan hman rimawi rawngbawlna hi India Eastern Territory a Sipai Pawlte pawh hian kan hlamchhiah a dik lova, kan thei hek lovang. Hlamchhiah ahnekin hma a sawn dan tur leh a \hat zawk dan tur hi kan zir chhuah tur pawimawh tak a ni.
Kan dinhmun:
    Tuna kan dinhmun atanga han chhutin Rimawi hian  Corps tin ah hian hmun a chang pawimawh hle nachungin, ngaihthah a hlawh hle hlawm a, kan Inkhawm hi zai tellovin kan ti theilo, Mizote Testimony tamber chu Bible thu ni lovin Hla thu a ni. Inkhawm tan hma in kan zai a, inkhawm tan hnu ah kan zai leh a, ban dawn in kan zai leh a, thusawitute ai mahin rimawiin hun a chang tam zawk thin. Chutiang taka hmun pawimawh chang a ni nachungin Corps Council emaw, Pastoral Care  ah emaw kan rimawi hian sawi leh ngaihtuah a hlawh lo hle thung. Kan khuangte pawh a ri a that leh that loh sawi a ni khat hle, kan Instrument dangte pawh hian sawi  an  hlawh khat em em bawk. Kan Zaipawl leh Bandte pawh hi Rorelna hmun ah hian kan sawichhuak khat em em a, chu chuan a tarlan chian em em chu kan ngaihthah tih hi a ni tawp mai. A telo lova kan awm theihloh, a tel lova Pathian biak Inkhawm pawh kan tih theihloh rimawi kha kan hlamchhiah lui tlat niin a lang.

    Songsters: Corps tin ah Zaipawl kan nei deuh veka, Division, Bial leh Territory huap pawhin kan nei, mahse, kan neih dan erawh hi chu a phuahchawp deuh a, kan hman dan pawh chutiang tho chu a ni. Khawmpui leh Hotute lokal chang atan kan Zaipawlte chu kan duh em em a, tihpui deuh engemaw a awmloh phei chuan an zai ngai meuhlo fo. A hming kan duh tui a, Ramdangten an tih ang in Sonsgters kan han tive a, a in kaihhruai dan leh member thlanchhuah thu ah erawh chuan kan duhtui leh vak silo.
  
    Thiam takin an zai a, a tha e, mahse, kan zaipawlte avanga piangthar ta erawh chu sawitur an tamlo hle thung. A chhan ni a lang chu rawngbawl nan an zai lova, Programme tih hlawhtlin nana an zai thin vang a ni. Corps hian Zaipawl a nei mang lova, SAY lamte buaipui leh huaihawtin an ding tlangpui thin. Uniform hautak zetin an thui a, an lan dan leh an hming mawiin nalh hle mahse, Thlarau lamah erawh chuan malsawmna hmuh nan miten an hmang vaklo niin alang, a chhan chu a din dan a felloh vang a ni thei, tin, kan hman dan in a zir mawlh loh vang a ni thei bawk. Kum khat daih zaipawl neih hi a harsa hle mai. Khawmpui a hnaih poh leh hla zir an ngawrh a, programme hnaivai a awmloh chuan hla zir an in thlah dul thung thin. Engatinge, kumtluan daih, tang mar pat reng, zaia rawngbawltu kan neih loh? Engatinge Corps hian zaipawl a siamloh? Kum 1 chauh Term nei  thalai hruaitute hian Zaipawl nghet hi an siam theih kan la ring cheu em ni le?

    Band: Sipai Pawl ti Sipai em em tu chu Band hi a ni. Charles Fry te chhungkua chuan Brass Band hmangin William Bootha te rawngbawlna chu an pui a, Thlarau tamtak Isua hnenah an hruai ta a, chu mi hnu lawk chuan Consette Corps ah Corps Band hmasa ber din alo nih khan miten an hlut em em a, Pathian hnena mite hruaina hmanraw pawimawh tak a lo ni ta a, tun thlengin chu rawngbawlna chu a la nung reng a, Thlaraute Isua hnena hruaina hmanruaah Band te chu hman ala ni reng a ni.
Sipai Pawl in Rimawi Rawngbawlna hi engtin nge a ngaih?
   
    Rimawi Rawngbawlna hi William Bootha’n Sipai Pawl a hmuhchhuah atang khan hman tan nghal a ni a, Charles fry te chhungkua chuan Tawtawrawt 4,cornet2, euphonium 1 leh Tambourine pakhat in General hi an lo tanpui tawh a, Thlaraubo manna hmanrua ah nasa takin an lo hmang tawh a ni. Chumi hnu ah, Consette Corps ah Band hmasa ber chu 1878 ah khan din a lo ni ta a ni.
    William Booth chuan Rimawiin mihringah thil a tih theih zia hi a hrechiang hle a, chuvangin a kaihhruai Sipai Pawlah pawh hian mawhphurhna lian tak neiin a siam a ni. O & R hran neiin Local Officer hran neiin, fel taka rem an ni a, Rimawi lama Local Officerte phei chu Khawvel pumpui ah an nihna an chhawm thei hial a ni.
   
    Corps Council hnuaiah pawh awm lovin, DC leh CO kaihhruaina hnuaiah an awma, chak taka rawng an bawl theih nan zau takin kawng  hawn sak an ni. A rawngbawlna ah hian rimawi hi a dah chungnung hle a, a ngai pawimawh bawk. Thlarau rawngbawlna hlawhtlingber a ni tih hi a hre chiang hle. Rimawi rawngbawlna a tel (Bandsmen & Songsters) te hi a duat bik a, a enkawl tha bik bawk.Chumai ni lovin, Tunlai khawvel than rualin a music hi a ti thang ve zel a, a bik taka buatsaih Magazine (The Musician) pawh a siam hial a ni.
Thla 3 dan apaingin “Sing to the Lord“ tih lehkhabu a ti chuak ziah a, chutah chuan hla thar an ti chhuak thin.

    Pathian Biak Inkhawm, khawlai Inkhawm, a bika beihna chi hrang hrang ah Rimawi chu hmatheh berah tun thlengin hman ala ni zel a, Sipai Pawl chu Khawvel Kohhran leh Pawl-a Music nei thaber  a lo ni ta hial a ni. Sipai Pawl a awmna ah chuan miten rimawi a awm tih an hriaa, rimawi awmna ah chuan hahchawlhna a awm thin.  
Rimawi hi Sipai Pawlin engtin nge a hman?

    Ri thei tawh phawt chu Lalpa fak nana hman hi Sipai Pawl thil ltum chu a ni tawp mai. A hman pawh a hmang nasa bawk. A ngaisanga, a ngai hlu a, a pawimawhna a hria a, a tangkaina a hre bawka, a hlutna leh atangkaina ang ngeia hman chhuah hi Sipai Pawl chuan a tum a ni.  Sipai Pawl rawngbawlna hmun reng rengah chuan rimawi hi No.1 a ni a, India rama an lo luh tirh lai pawh khan Cornet leh Tombourine nen an lo let a nih kha.
Ringlo leh mi hla te hruai khawm nan a hmanga, ringtute leh Sipai te sawh ngheh nan a hmang bawk. Pathian Thlarau chu rimawi kaltlangin miten nasa takin an chang thei tih a hria a, chuvangin  nasa zawk leh tangkai zawka hman hi a tum a ni reng a ni.

        Rimawi hlutna hi kan ramah pawh kan hre chho zel a, kan khawmpui leh congress ah te, kan programme liantham leh tenau deuhah te pawh rimawi hian hmun a chang tam ta hle mai, hei hian  Sipaite ah nasa takin malsawmna a thlen a ni tih kan hriatreng a pawimawh bawk.*

        A hlutna leh a tangkaina chhawr thiam tak tak tur erawh chuan ngaihtuahna sen tam a mamawh tih kan hriat ka ring a, chumi tur chuan he laiah kan kalkhawm a ni.
       
    Sipai Pawl thil tum bulpuiber chu; Thlaraubo chhandam a ni a, chu hna thawk tur chuan hmanaraw pawimawh tak tak a awma, chung zinga pawimawhber fal nalh chu rimawi hi a ni. Mi tinrengte zai khata luan tir thei tu, ngaihtuahna leh hmul thi ti ding chuai chuai thei, van ram thlenga suangtuahna leh rilru kalding tir theitu chu Rimawi hi a nih tlat vangin. Engtin nge ni zel ang le?

        Rimawi pawimawhna kan hria a, kan hman dan kan hria a, kan pawm dan leh kan ngaihdan kan hria a, kan dinhmun kan hre tawh bawk a, engtin nge ni zel ta ang le?

        1.    Rawngbawlnana hman:  Rawngbawlnan kan hmang lo em ni? hmang tehreng mai, mahse tuna kan hman dan aia nasa hian rawngbawl nan hmang ila chuan kan rimawite hian  an tih tur diktak leh an thawhtur diktak an thawk thei ang.

        Zaipawl leh Band: Corps tin in mumal takin nei ila, commission ni thei turin \an la ila, a duh duh leh a hman apiang telmai lovin, mi rintlak leh mi puitling Corps in ruat se, an sum hman tur, an Instrument maintainance, an zinvelna engkim mai Corps in ngiahtuah nise, Sipai Pawl O & R in inkhaihhruaina a siam angin in kaihhruai nise.

        Kumkhata an rawngbawl dan tur, an hun neihna tur, an in zirna tur leh Corps a an awm ve ni turte mumal takin programme siamsak vek nise. Khawlai Inkhawm an neih Ni tur, Corps dang an tlawh ni tur, Kohhran danga rawngbawlna an neih dan tur, Spiritual Day an hman hun tur, leh rawngbawlna neise tia Corps in a duhna reng reng chu  kumtir ah ngun taka ngaihtuah sak vek nise.

        Anmahni chu midangte chhandam tura an in buatsaih theih nan nasa taka fuih leh zirtir nise, an thiamna te tih pun zel anih theih nan an mahni kaihruai thei tur ngaihtuah sak zel nise.

        An hmanraw ngaihtuah sak hi Corps tihtur pawimawh tak anbi bawk. Band tlakchhiatna chhan ber chu hmanrua( Instrument) an neih that tawkloh vang a ni thin. Zaipawl te pawhin CD player, Keyboard, Audio/Vedio  Album siamna senso etc. mamawh tamtak an nei thin, chung an mamawhte ngaihtuahsak chu Corps tihtur pawimawh tak a ni a, an mahni tih phurna leh chona hmanraw tha tak a ni bawk.        YP Inkhawm:    A bul tan that chu a zatve zo an nih takzet chuan YP inkhawm atang hian kan tan a ngai tihna ani. Tunlai corps hrang hragte hian YP lam rawngbawlna hi an hlamchhiah deuh niin alang tlat. YP Corps a sipai hla sa thap thap thawmte hi hriattur a vang hle ta mai. Chuchuan a entir chu kan dal tual tual tihna ani. Vawiin ni a Thalai Sdipai hla leh sipai tihdan phung hrelo tamtak te hi chu YP Corps a an awm laia zirtirna engmah an dawnloh vang a ni tlat.

        Chuvangin YP Inkhawmna ah hian kan Sipai ze dik tak an chhawm nun reng theihna turin  tun atang hian tan lak a pawimawh a, ruahmanna fel tak neihpui a ngai ta. YP atanga Band leh Zaipawla telte ngat hi chuan puitling an nih hnu pawh ian an thlahthlam lo viau zel ania, kan bul\hut ah hian Music rawngbawlna dik hi i dinthar leh ang u.

        Hnam zia rang milin: Hnam tin hian ze hrang kan nei veka, hnam zawng zawngte hi Rimawi hian min hnaih hle bawk. Mihring a pian tirh atanga a thih thlenga zui rengtu chu rimawi ani. Chuvangin kan ze mil rimawi rawngbawlna kan ngaihven a tul a, kan hman a pawimawh bawk. Isua Krista chhandamna kan chan hnu hian, thlarau thianghlim pawlna thar kan changa, kan hlima chu zai leh lama lantir kan duh a, harsatna kan tawk nghal pang. Engtia lam tur nge? tih kan hre lova, kan banphara, kan su ve ngawng ngawng mai \hin. Hnam dangte chuan an ze milin Pathian an chawimawia, an fakamai thin.

        Sap hla thluk kan saa, sap lam titih, vai lam titih in kan lamleh a, a hlimte pawhin hlim thiam harsa an ti thin niin alang. Rimawi chi hrang hrang leh Keyboard leh Drumset te pawh a that em em lai hian mizopa diktak chuan a ma thiam zawng ngeia lengkhawm hla thluk diktak nena Pathian fak chu nuam a ti ber nge nge thin. Chuvangin Pathian kan fak leh kan chawimawina kawngah hian kan hnam ze mil hian a tam thei angber hi her rem ila, Mizo-Sap Kristian, Mizo-vai Kristian ni lovin Mizo Kristian diktak kan ni reng thei ang.        Zirna lam: Rimawi rawngbawlna kan hman nasat poh leh inzir a ngai nasa tih hriat tel hi a finthlak ang. Chuvangin zirna lamah nasa leh zualin tan kan lak a ngai. tunah hian  William Booth Memorial School of Music kan nei a, a tha hle mai, kan Music zir pawh Royal College of Music nen inthlunzawm anih avangin a standard a sang hle. Hei aia thaa kan kalpui erawh chu a ngai.
       
        Zirtirtu qualified kan neih a ngai, thiam ringawt ni lo, Qualified Certificate nei hi kan rawih a tul. Chuchuan, kan Zirna In chu nasa takin a chawimawi a, miten pan tlak leh belh tlak a ni tih an hriat phah ang.
Changtlung zawk leh lian zawka kan buatsaih a pawimawh bawk, tunah hi  chuan part time ang mai leh a duh apiangin zirtheih ah pawh miten an ngailo. Khawvel ramdanga zirnate nen in ang renga siam hi kan tih makmawh a ni.Chutiang dinhmuna din tir chu thil harsa tak niin a langlo.

        Inkaihhruaina: Inkaihhruaina leh in awpna fumfe tak kan neih a pawimawh em em. THQ ah pawh hian Music council mumal taka kan neih a hun takzet tawh.*2 Territorial Music Council chuan Territory puma Music hmasawnna tur leh inkaihhruaina zawng zawng enkawl sela, Territory chhunga  Hla phuahtu leh music composerte chawikanna pawh ngaihtuah se a tul hle. Chutiang ang chiah chuan Division tinah hian Division Music council mumal taka din nise, an hnuaiah Corps music council pawh din nise.

        Chutianga Music council mumal tak leh nghet tak kan neih chuan, Hlabu buatsaih, Rally Hlabu siam leh Music School te chuan hmuh theihin hma a sawn ngei bawk ang. Rawngbawlna a hmalak dan tur pawh Council in ngun taka a ngaihtuah lawk hnu a nih chuan a hlawhtling ngeiin a rinawm bawk. Sipai Pawlte hi Khawvel huap pawha Music rawngbawlnaa hmahruaitu kan intih mek lai hian, kan ramah hi chaun kan in kaihhruai dan fel tawklohna avangin hnuchhuitu kan ni zawk mahin alang thin, chuvangin tan kanlak thar a pawimawh hle a ni.
    Praise & Worship:


        Tunlai \halaite leh naupang lamten an buaipui tak pakhat chu Praise & Worship hi a ni. Nuam an ti em em a, an hlimpui takzet niin a lang. He rawngbawlna hi a hlawk em em a, chutih rual chuan tundinhmun ah hi chuan Corps zawng zawng ten an ti theilo. Hmanrua neih a ngai a, Music thiam mi neih a ngai bawk. Zaithiam leh hetiang lama mi inpe awmlohna ah chuan thil tih harsa tak a ni ngei ang.

        Mahse, he rawngbawlna hian  Thalaite leh kum lama naupang zawkte a hip a nih si chuan theih tawpa kan chawi san a pawimawh tihna a ni. Chuvangin, Corps ah pawh Praise Team te din a, an rawngbawl dan tur ngaihtuah pui a, Thalai leh naupang zawkte hip khawm tura theihtawp chhuahpui hi kan tihtur a ni.*3 Tunlai Khawvel ah hian Thalaite in awm tleina tur tawk hi Khawlai ah hian atam hle mai, mani in chhung atangin khawvel an thlir thei a, pawn ah chhuak se an hlimna leh an duh zawng ber hi khawi lai ah pawh hian a awm vek ta mai. Chuvangin an tan Biak In kal chakna tur chhan hi a tlem tial tial a, an tan  Biakin chu a boring tlat tawh. chutiang chu an boruak a nih avangin an mahni hip thei chi a kan inkhawmna  leh kan kaldan te hi kan thlakthleng a tul takzet. An mahni hip tura engmah kan inbuatsaih siloh chuan kan hnawt tiau tihna ani ringawt ang. 19th Century hun lai hla leh music, congragational Hymn ringwt hian kan tunlai thalaite a kaiharh zo ta meuhlo chu a nih hi.An mahni kaihruaithei leh hip tur kan ngaihtuah siloh chuan  Corps a sipaite chu kum 60 chunglam chauh an nih hun ala herchhuak ngei ngei ang.

        Biak In inkhawm hi zai telo chuan a kim theilo, mizo hlimna chu zai ah a ni. Thlarau thianghlim pawlna changtute pawh hian an lanchuahtirna pawimawhber chu zai ani tih kan hrevek. Chuti chung chuan kan Inkhawm zai hi kan uluk lo hle a, kan khuang te pawh hi kan duatin kan enkawl ngunlo hle.Corps ah hian Music committee mumal tak din a hun takzet tawh, kan hlimna ber leh kan pherna ber music hi kan hlamchhiah vaih chuan kan hnungtawlh zel dawn tih hi thil chiangsa langreng chu a ni bawk. chuvangin vawiina kalkhawmte hian ngaihtuahna thar i hmang ang u.
Ahun mil zela insiamrem thin Sipai Pawl hian Thalaite ngaihven zawng leh tuina pawh hi a thlir tel renga, chuvangin kum 2003 vel daih awh khan Contemporay & Creative Arts Ministry hi a kalpui a, Commr.Robert Redhead te nupa chu hemi ah hian appointment pek hmasakber anni nghe nghe a nih kha.
   
        Anni kaihhruaina hnuaiah hian Khawvel pumh rawngbawlna thlakthleng a ni a,  tunlai hla chhuakthar leh thluk tharte, drama leh skit leh culture leh custom mila rawngbawlna hi a lo darh nasa ta em em bawk a ni.
        Kan hmabakah hian thil danglam tamtak a lo thleng dawn a, nun inthlakthlengna leh duhzawng leh uar zawng inthlak danglamna pawh a lo thleng ang. chutiang hunah chuan Sipai Pawl hian 19th Century Music ringawt hian kan mi te kan kaihruai thei dawnlo tih hi kan hrereng tur a ni. Chuvangin vawiinah hian naktuka kan awm dan tur kan siamfel vek a hun takzet a ni.

        Kan Biak In ah pawh hian Keyboard leh Drumset te, Electric Bass Guiter te nen zai kan kaihhruai hnu hian kan zai thawm a lo tha ta a, kan hlim sawt a, Upa zawkte tan ninawm ni silo, thangthar zawkte tana hne awm siloh, a lo ni ta. Chuvangin Biak In tinah hian keyboard emaw Music Instrument engemaw tal hi chu Pathian fak nana tih rik tel hi a pawimawh hle in ka hria.Hetih rual hian Corps Inkhawmna a zai kaihruaitu turte tan Training siamsak hi kan tihtur a ni bawk. Rimawi hman dan te, zai hruai dan te, kan inkhawm mila hla thlan chhuah dan te an thiam a tul a, chutiang taka hma kan lakpui chuan engtiklai pawhin hla key diklo, hla ngurchuai, inkhawmna nena hla thu in millo kan sa ngai lovang.

        Music Ministry hi Thalaiten buaipui hle mahse, thalaite tan chauh a nilo.Rual u zawkte tan hlei hlei hian a tha a, a pawimawh bawk chuvangin Corps council hian Praise team mumal tak din a tul a, rimawi hmanruate pawh a theih dan dana ngaihtuah hi an bat a ni. SAY ten theihtawp chhuahin an bei thin, kan hlawkpui zia pawh kan hrereng, an ni kutah chauh hian dah lovin Corps Buaipui chi ani tih hi kan hriat reng a pawimawh  em em bawk.
                                                         Heng hi Ngaihtuah teh


1.    Corps in Music bungraw lei nan sum a ui / ren lutuka, chu chuan harsatna nasa tak a thlen thin.
    Corps tinin Rimawi hmanrua leina tur leh a enkawlna tur hi Budget ah dah vek sela, Budget-a dah anih ang geiin hman ni ngei bawk se.

2.    Rimawi lama inhmangte hi kan rawngbawltu pawimawh an nih kan haider thin a, anmahni ah mipui ten hlutna kan siam saklo.
    Mipui hmaa vawikhat an inlan hma hian hun tamtak an seng tawh a, an sum leh pai senso pawh tamtak  ani thin. An tello in kan rimawite an rik theihloh chuan Corps hian ngaihlu thiam sela, dah pawimawh sela, rawngbawltu  mai nilo, mite thlarau chawk harhtu an nihna hi Corps hian tar chhuahsak thin se.

3.    Band Instrument hi hun engemawti hnu ah chuan a ri a inmil lova, a thara thlakangai thin a, mahse corps roreltute hi chuan a tlet chhung chu tha turah anngai mai a, chu chuan Tawtawrawt thar lei a ti har em em a, Band lama mawh phurtu leh Band pute a ti hnual nasa em em thin.
    Ngun tak leh duat taka enkawl anih chung pawh hian Tawtawrawt hi a ri diklo fo thin, a huhova ham anih avang hian ri inmil a pawimawh am chuavgnin Bandmaster ten theihtawp chhuah in an siam rem hram hram thin.Kum 5 a vei meuh hi chuan a thar lei angai ngeingei tluk ani a, tin a enkawl nan hian sum akal reng  bawka, Corps Band hman tur pawisa hi Budget ah dah sak vek nise.Budget ang ngeia hman ni bawk se.*4

4.    Zaipawl thiamtak ngaihthlak hi nuam kan ti a, mahse, mawi tak hla pakhat thiam tur hian vawi tamtak hla zir a ngai a, hla ziak siam nan sum tamtak sen a ngai bawk a, chung zawng zawng chu hriatpui lovin Corps roreltute hi an awm \hin.
    Zaipawl member 30 tan hla copy 30 a ngaia xerox man Rs.60/- a ni a, a spare tur leh an file tur nen hla pakhat zir tur buatsaihnan Rs100/- vel a ngai a, Hla sawm an sak chuan a tlemberah Rs.1000/- chu anseng ral vek tihna anih chu. Mahse chutiang chiah chu an ni e tiin Upa lamte hian an hriatpui ngailo. Khawi ami nge an zira khawi a pawisa in nge copy pawh an saim tih hi Council member zingah a hrelo an tam zawk hial ang.Chuti anih chuan tun atang chuan Zaipawl ho thingpui in man te, an File man turte, an hla copy man turte hi thawhpui ila, fuih ila, tanpui ila, veng ila, an rawngbawlnaah hian an va hlim leh zual dawn ve le.

5.    Music instrument thar eg.Guiter, Keyboard,drums etc te lei an ih hnu pawh hian rual u zawk ten thil bengchheng ringawt anga sawi an chinga, chu chuan rimawi ngaina tute a um tiau thin.
    Duh leh duat taka an lei, tlumtea  thlir taka an lo thlir thin an hmaa a han inchhawp ta chu, Thalaite hian nuam an ti, theih nise zan tairek thleng thlenga khawih chiau an chak, sual kawng zawh thinte, khawlaia teihawi maimai thinte, Biak In lam ngaihven tawhngailote pawh in chutiang bungraw thar khawih chu an chaka, “Lalpa in a nikhat awm hi a tha zawk” tih ang mai khan an awmchilh reng fo, an tuina leh anmahni koh hnaina atana chutiang chu lei kan nih theihnghilha Upa te an han tawng fak fak hian, kan member hla  lo let tan mekte chu a aia hlaah an um leng vawn vawn tawh thin. Chutianga ti lovin, zir hunbi leh khawih hunbi siamsaka, a zir dan kawhhmuh a, fuih a, theihtawp chhuahpui zawk tur kan ni.Chutianga kan tih ngat chuan Member hla an lo hnai anga, mi pangngaiah kan saimleh thei ang.

6.    Chhiat Ni / That ni ah te kan rimawite kan duh em em a, Khawlai inkhawmah te kan dah pawimawh em em a, mahse an mamawhber hmanrua lei belh emaw, music sheet siamsak emaw lamah chuan Corps hian a beng a chhu ngawng leh fo thin.
    Tawtawrawt a ni emaw, eng music hmanrua maipawh hi Corps ta ani a, a tum tu leh a hmang tute ta mai hi a ni biklo tih Corps hian a hriat a tul hle. Chhe thei, diklo thei, anih hi hre bawk sela, eng ang nge an mamawh, enge leibelh ngai tih hi Corps hianngaihven se, a hmangtute pawhin an duat sawt anga, an phur sawt ngei ang.

7.    Inkhawm apianga pawimawhber ni fo thin, Khuang puileh Khuang te te hian ngaihthah an hlawh em em a, Sialhawk Corps chuan a case mawi takin an siama, Bawng hmul pawr lang hauh lovin an siama, an ni hi kan territory a khuang duat ber an nimai thei hial!
8     A dul pawn a dul ang ang in kan vaw nawk nawk mai thin, chu chuan Corps Music Ministry hlanchhiah a nih zia a hril chiang hle awm e.
    Corps tinah hian a vaw thin bik chu an awm mai thei, mahse a vawtute ngei pawh hian  siam that emaw chei hnum emaw chu an tum kher lovang, chuvangin Corps hian a tel lova kan awm theih loh, kan khuang hi a enkawltu tur Connittee siam mai se. Chung committee chuan Khuang vuak Seminar te huaihawt sela, khuang pu tur midang chher chhuah ngei tumin tan la se, kan khuangin hma a sawn rualin a vawtu pawhin hma a sawn nghal anga, a vaw thiam pawh an pung bawk ang.

9    Corps music rawngbawlna ti hmasawn turin mi kan chher lova, a thiam ngaiin an thiama, a thiamlo erawh chuan an thiamlo char char thung.
    William Booth Memorial School of Music tha tak kan neia, mahse hetah hian thingtlang lammi an kai khat hle. Khawpui lam chauh in a hlawkna an tel niin alang hrih. corps tin ah hian rimawi lam tui mi an awm theuh va, chung mite chu tih hmasawn zel hi kan tihtur a ni a, chutih rualin a la thiamlote pawh thiamtir tum hi kan bat ani tel bawk. Thingtlang lammi tan chuan Corps in rimawi lam tui mi, tu emaw, corps hmingin Aizawl ah tir sela. Senso ngaite pawh tum sak hial sela, a nihloh vek leh, a chanve a zirtu in a chanve dang corps in emaw tum sela, thla khat tal Aizawl ah Keyboard tumdan, tawtawrawt ham dan, zai hruai dan, zaipawl kaihhruai dan etc zirin hun han hmang se, chu mi chuan a haw veleh, a corps chhunga thalai dangte zirtir chhawng ve leh sela, tichuan, khawpui thiamna leh thingtlang thiamna angkhat in a luang anga, Corps tinin a hlawkna kan tel ang.
    SAY te tan Music camp siam anih pawhin khawpui lam mi chah kher ngai lo leh, Khawmpui nikhuaa     YP/HL/SAY zaipawl intihsiak etc te pawh mahni kan in todelh thei ang.

10    Music rawngbawlna hi Thalaite tan chauh niin kan ngai.
He ngaihdan hi ngaihdan diklo a ni. Corps a Music rawngbawlna a chakna hmunh apiang ah Corps a chak. Zaipawlmember active mi 20 hian SAY member active lo 50 an hen. Band active tak hian Sipai Pawl chu enge a nih tih leh Sipai ze mawi chu an entir thin. In Biak in khuang a dul hnuk chuan in corps pawh an hlim lo nge nge. Inkhawm apianga zai thei, rimawi tum thei hla rem thei, mimal emaw pawl emaw an awm chhung chuan in corps chu a hlim hle ang. A nihna takah chuan Corps chak leh chaklo enna thaber chu rimawi ah an chak em tih hi ani.
11    Hla phuahtuleh music siamtute kan chaiwmawiin kan \anpui lova, an thiamna kan chhawr tak tak theilo.

    Kan Territory chhungah hian Music thiam tak tak leh hla phuah thiam tak tak an kat ve nuk a.Mahse, an mahni chawimawi leh fuihna kawngah hian hma kan la tawklo hle. Hla phuah thiamte leh Music siam thiamte hian an kutchhuakte chu Territorial Music Council ah thawn thin sela, Territorial Music council chuan ngun taka lo endikin, chhuah tlaka an ngaihte chu Territory puma kan thiam tlan theih nan a bu in ti chhuak thin sela, Kum khatah vawi 2/3 lai pawh tichhuak sela thil lawmawm tak a ni ang. Zaipawl Hruaitute rilru tibuaitu ber chu Hla thar a awmem tih hi englaipawhin a ni reng. Chuvangin kan hla phuahtute leh music siamtute hi nasa zawka an tan theih nan Territorial Music Concil chuan chak takin hma la rawh se.

 12    Zaipawl leh Bandte hian Sap hla emaw Sap hla lehlin emaw hi an sak leh an tumrik ber a ni a, Mizo Traditional leh Mizo hlate hi kan uar tawklo hle a, Sap ho phei chuan an thiamlo.

    Hla lehlin hi a thu pawh a mawilo duhlo hle a, a thluk a nalh vanga sak a tamber awm e. Band music phei chu Bandsmen ten an sawifiah hle anihloh phei chuan eng hla nge tih mizo in an hre manglo. Keimahni hla ngei an han tihrik chang erawh chuan mhrilhfiah ngai lovin, kan hrethiam veka, a mawi leh mawiloh thlengin kan hre thei.
    Hla tha tak tak kan nei a, heng kan hla te hi Band rual ten an ham theih tura kan siam chhuah ve hi a hun hle mai.Unity/Triumphonic etc Series in siam ve ila, chung kan music chu Khawvel ramdanga Band pute hian lo tum ve rawh se.Kan zaipawlten thiam taka an sak thin, kan Sipai hla tha tak tak kan mihuai kaltaten lungchim taka an lo phuah chhuahte hi Khawvel ramdanga Songster te sak theih tura siama, thehdarh hi  kan tih ve a hun  hle bawk ani.
    Mizo hla tha tak tak Mittui hnaptui nena kan sak thinte hi hnamdangte tana sak theih tura kan lehlin chhuaha, music pawh kan siam a pawimawh em em, tichuan Pathian Pakhat, General Pakhat, Music  pakhat hnuaiah rawng kan bawl tlang thei anga, kan mihuaite leh kan musician ten ram hlazawk leh kilkhawr zawka chanchintha hrilhna hun an nei tihna a ni bawk ang.