Friday, September 11, 2020

PPE

 PPE


Covid 19 hnu a kan sapṭawng thumal hriat lar deuh zinga pakhat chu PPE tih hi a ni awm e. Mahni invenna hmanrua tiin sawifiah ve tawp ta ila, a lampum chu Personal Protective Equipment a ni . Hri or natna midang lak atanga kaichhawn lohna tura mahni lam invenna a ni tih kan hrevekin ka ring.


Hripui lêng mek hi inkaichhawn thuai thuai theih a nih vangin mitin kan fimkhur a, chuvangin PPE kan neih ang ang kan hmanga, face mask leh sanitizer phei chu mipui nawlpuiin kan hmang mek a, ṭhelret kawr suit erawh chu mi nazawng tan a buaithlak deuh bawk nen  frontline a thawktuten an hmang tlangpui.


PPE dang leh chu Bible leh ṭawngṭai a ni. Kan rinna chu nitin zantinin beih a ni a, hripui aia rapthlak tuarna leh chatuana thih vang vangna hri hmelmapa hian a neia, chu chuan kan rinna tih nghin tumin a bei reng ṭhin. Chu beihna rapthlak leh hlauhawm laka kan himna turin  Bible leh ṭawngṭai PPE hi kan hman reng a ngai.


Inven chu tihdam aia a ṭhat chhung chuan kan inveng tur a ni, sex lama chaklo i nih chuan PPE i hman a ngai tihna a ni. Chu chuan a hunlova fa neih, nau tihtlak, HIV leh thildang tamtakah a veng dawn che a ni. Kan kawngsir ah te hian Use Condom tih intar a awm ṭhin. Sex hmanglo theilo i nih chuan PPE nen hmang zawkla i him ang an tihna a ni.


Hmeichheho tana pawimawh leh deuh chu Ṭawng tamloh PPE hi a ni leh pek a. An sawi dan chuan hmeichhe pahnih kawng sira an dindun hlek chhung pawh hian mi an rêl hman zel an ti. Chutiang em em chu in nih ka ringlo naa hmeichhe ṭawng zawt zawt chuan pawi an sawi ngei ngei thin, chuvangin ṭawng tlem PPE hman a himber fo.


'Tun aṭang chuan fimkhur takin ka kal dek dek tawh ang' an tih ang khan kan nitin nun hi fimkhur takin hmang ila mahni lam inveng tlat ila, engkim ah PPE kan mamawh tih hrereng teh ang u

RAMHUAIIN MIN SAWISA

 RAMHUAIIN MIN SAWISA


A tuka chiseh lama zin tur ka nih vangin mithi lumenna aṭang chuan a rûk té in ka haw a, thla chu vanlai zawl ah a êng pup naa, chhum dum kal zut zut chuan a hliah leh thin a,  ka piah lawkah chuan ring takin Ui a u vuah vuah bawk. Lumenna lama zai thawm chu a reh duk a, chutih lai chuan vawt hian min ṭham seng seng bawk a, ka tukhum hi a za mer merin ka hre tlat bawk.


Sarthi a nih vang nge kan mitthi chuan lumentu a ngah hle a, khawlai chu a ruak huai vek mai. Chhum dum lian tak hi a rawn in zial tup tup a, thla bial pup pawh chu a hliah thim vek mai a, chutih laitak chuan engemaw hian min rawn kal pel thuakin ka hre tlat mai, ka hmulthi a ding deuh suau a, rang takin ka hawi let a, engmah ka hmu silo.


Ka hming chu Lianzama a ni a, Aizawl hmar lam thingtlang khaw lian ve taka awm ka ni. Nupui neia fanau kawi duah tur ka ni tawh naa, eizawnna ngialnghet kala neihloh vangin mahniin kala thên mai mai hrih a, YMA hruaitute aia ka upat deuh tawh vang hian chhiat ni ṭhat ni ah pawh min ngaichang der thiam ṭhin hle.


Vawiin ah kan veng pa fel tak vawi tamtak ka ramvah pui chu a ram kalnaah a chesual a, tukin ah pawh  sa hnu thar deuh a hmuh vangin pêl turin min rawn sawm kha a ni a, mahse, naktuka Aizawla ka kal ngei ngei a ngaih vangin ka lo hnar a, amah in a kal taa, a ramkalna lamah a zu chesual ta hlauh a, khawtlangin a lu kan men mek a ni.


Mahni tawka pa in ti, ram palaileng ah pawh riak mai thin ka ni a,  ramvah nikhua pawha a hmahruaitu inti ve ngat ka ni. Phung leh thlahrang an sawi pawh fiah duh zel inti ve ngat ka ni thin.


Mahse zanin ka haw kawng chu a thui ta riau mai. Chhum dum chhah tak chu a rawn in zial leh tup tup a, khawhawi a tawi tuk mai a, inti pa taka chhum dum lam ka han en chu kalam hawia lo meng kuau hian ka hmu a, mak ka ti hle a, chhum dum thim mûk chuan min melh rùn mai hian ka hria. Ka mitvai ani ang tiin ka mit ka nuaia, ka han en leh chuan thla eng chuan alo chhun leh tawh a, ngaihtha takin ka kal zel a.


Thawk leh khatah ka hma ah hian Zawhte dum lian zet mai hi a rawn lang phut mai a, thla eng chuan a mit chu a chhun de rû mai a,  ka ding chawt a, pa intih nak laiin ka zâm ru ta tlat mai a, thâm ṭuak hian “Zawh” ka han ti a, kawngthlang lama Rawhungah chuan thawm ri miah lovin a zuang lut ta mai a, mak ka ti a, ka rilru hi a zâm ru tlat mai.

Khawlaiah chuan mi kalvel an awm miah lova, a reh tlawk tlawk mai a, ngaih hi a ṭhalo tlat zawk a. Kan in pawh ka thleng ṭep ta a, chutih lai tak chuan ka hnung lam hi vâwt hian a ṭham leh tlat mai a, chutah engemaw hian hnai takah min kalpel thuakin ka hria a, ka mür chuai nghe nghe a, kan kailawn ka rap chiah tihah chuan kan ṭhenawmte ar chu an ai tuar tuar a, an ri phur phur ta mai. Ka rilru ah zamna a awm tawh a, fiah ta nge pawh ka tilo kawngkhar ka pawt hawng rawk a, ka lut zui nghal a.


Khuantevîka Aizawl pan tur ka nih vangin ka thuamhnaw ka siam nghal a, kawr leh kekawr chu bag ah ka thun a, bang thlang lama ha nawhna brush ka zu la, ka bag a ka khung tur chu ka thawmhnaw khungsa chu alo awm hauhlo mai, rang takin ka hawikual a, khum tlangah chuan ka kekawr chu a lo awm a, khum hnuaiah ka kawr alo awm bawk a, mak ka ti a, hlauhna in min man ṭan nghal a, ka kawr ka han phawrh chhuak chu thisen tharlam tak hi alo kai a, a tháng em em mai leh nghal.


Ka pindan chu a vâwt ruih mai a, a thang uih hmún mai bawk. Ka bag chhuata let reng pawh chu ka ngaihsak tawh lova khumah chuan ka mu a rizaiin ka in khuh ta ringawt mai! Pawn lamah chuan mi kal zut zut thawm ka hre ta a, rang takin ka rizai ka theh hlîm a, tukverh atangin pawn lam ka dak vat a, tumah an awm  silo. Mahni maia awm ka nih avangin midang pun tur an awm mai silo, han au chiam dawn ila zahthlak ka ti ve deuh bawk si.


Ka êng neih zawng zawng ka chhi eng a, thukah mei ka tuah bawk a, chutih lai chuan ka kawmchar lamah chuan ring deuhin hmeiche nui hawr hawr ri hi a rawn ri chhuak a, ka zuangtho zawk a, ka chempui ka chuh a, mahse tumah hmuh tur an awm silo. Thawm a reh leh meuh chuan a reh hian a reh vawng vawng mai a, mu ta nge pawh ti lovin meilumah chuan ka ṭhu reng a, rei pawh ka ṭhut hma in socket bolt chu amah hian a tla rirawk a, ka kawngka chu a in hawng chîk ta ruai ruai mai.


“Tunge i nih? Enge i duh? Engatinge min tihbuai?” tiin ka au a, ka chem chu ka vilik kual a, chhuatah chuan ka inhrosa kual chiam a, chutia ka han tih chuan thawm engmah ka hre lova, fimkhur takin kawngkhar lam chu ka pana, ka va thlen chuan rang zetin ka khar a, ka kalh a, a bula hruizen chuan ka ṭawn nghal bawk a.


Ka tiril chu a khur zaih zaih a, ka thukhum sam hi a ding sung hian ka hriaa, ka chem hum pawh chu ka thlauh lek lek hial. Chutih lai chuan ka in chu a in sawi ta chiam maia, bel leh no te a tla ri chuai chuai ta mai. Ka inchhung chu boruak dangin a luah leh vek tawh a, a uih leh hmún tawh bawk. Tlan chhuah ka tum a, ka kawngka hruizena ka suih tlat chu ka hawng thei bawk silo, ka chem lah ka thlauh daih tawh bawk si, puitu tur au mai ila ṭha in ka hriaa, ka han au dawn a, ka khâ a chih ta tlat, ka auchhuak thei reng reng lova, ka rilru chu a harh a, kava mangang tak em!


Inchhunga ka bungraw neihve te chu a darh chei chuai a, keilah che thei heklo i ka en reng ringawt mai a, patling mangang au ri tuarh tuarh hi ka hria a, “Lianzam min ṭanpui ta che” tih hi chiang deuhin ka hre thei a, chu aw chu zanin a a lu kan menpui mek, ka ramvahpui ngei mai aw kha a ni. Chu aw ka hria chu ka khur zawih zawih a, “Min that dawn Lianzam hmanhmawh rawh” a rawn ti leh a, ka bulvel ah chuan chhum ang tak, meikhu ni awm tak dum rei ruai hmuh chian theih siloh hi an thlawk kual sup sup mai a, boruak chua a vawt em em mai bawk si.


“Lianzam tlan chhe rawh, tlan chhe rawh” ka thianpa chuan a rawn ti leh tuar tuar a, ramhnuaia hnim kan tawn ri sung sung ang deuh hian thawm ri sung sung chuan a zui bawk a, kei chu bangkil ah che thei miah lovin ka ding reng a, ka khur zawih zawih ringawt.


Kawngkapui zawn atang chuan thil dum pianphung pawh nei vaklo hi a lo hnai zel a, ka âwm chu a tawt tlat a, ka thaw hleithei lova, ka rilru chuan talchhuah a, tukverha zuanchhuah chu a duh a, mahse ka chesawn thei der silo. Ka sirvel ah chuan min nuihsawh ni awm tak hian hmeichhe nui awr awr thawm a ri chhen bawk a.


Zanlai pelh tawh hnua mithi lumenna atanga haw kha ka ni a, tunah hian enghun nge tih pawh ka hrethiam tawh lova. Ka hrawk chu a thip kha hluk mai a, thawk harsa ka ti em em bawk. Inchung lam chu lungte ṭhila vawm ang mai hian a ri leh tuarh tuarh ṭhin a, tal chhuah ngei tumin theihtawpin ṭan ka la a, ka che thei eih lo, ka ding tlaw reng mai a, aw thum belbul hian engemawni hi a sawi a, enge a sawi ka hrelo, mizo tawng ni pawn ka hre heklo, a thum bul bul ringawt mai a, mahse chu aw chuan ka taksa pum chu a fan tlat a, ka vawt vek hian ka hria. Ka din na bula darthlalang ka khai chu ka han melh ṭawk ṭawk a, awi, ka duh theilo! Ka hmel chu adang var vek a, ka mit chu a sen duk ruih mai bawk a, keimah leh keimah pawh ka inhlau hial.


Tihian ka thive mai dawn chu a nih hi, ka ruang lah chu an hmu mai dawn silo, ka thihchhan tal hi hria se ka duh mahse an hre dawn silo, thawk harsa ka ti tial tial a, vâwt ka ti tulh tulh thung, ka mangang takzet tawh. Tihdan tur engmah ka hre tawhlo, hria pawh niila ka ti thei heklo. Ṭhenawmte Ar nachina rak vak vak zinga an Arpa chhiarkhuan chu a rawn khuang ta ul ul mai. Chuveleh engemaw hi a ri deuh suau a, keipawh chu ka thawl hawk mai. Ka thaw thei ta.

Arpa chu a khuang leh a, khua alo var dawn tawh reng hi alo ni a, thum deuh deuh te, sin deuhte a phun  sup sup ri hi ka hria a, ansawi hrelo mah ila a ri hriat pawh chu rapthlak tak ani. Thawklehkhatah ka inchhung borual chu a danglam leh thut a, keipawh chu ka che thei nghal a, uih thang nghur pawh a reh chawpchilh nghal a, ka la khur zawih zawih a, chesawn thei tawh mah ila ka din ngaiin ka ding reng a, khua alo var ta der a.


Khua avar chian bal hnu chuan rang takin ka thianpa ruang chu kava pan leh vang vang a, a lu lamah ṭhu in a chal ka dawm a, “Zam suh, hlau reng reng suh, hei i kiangah ka awm e” tiin ka hrilh mawlh mawlh a, Aizawl ah pawh chuan kal lovin ka thianpa ka ramvahpui thin chu thlanmual thlengin ka thlah ta zawk a.