Friday, September 11, 2020

PPE

 PPE


Covid 19 hnu a kan sapṭawng thumal hriat lar deuh zinga pakhat chu PPE tih hi a ni awm e. Mahni invenna hmanrua tiin sawifiah ve tawp ta ila, a lampum chu Personal Protective Equipment a ni . Hri or natna midang lak atanga kaichhawn lohna tura mahni lam invenna a ni tih kan hrevekin ka ring.


Hripui lêng mek hi inkaichhawn thuai thuai theih a nih vangin mitin kan fimkhur a, chuvangin PPE kan neih ang ang kan hmanga, face mask leh sanitizer phei chu mipui nawlpuiin kan hmang mek a, ṭhelret kawr suit erawh chu mi nazawng tan a buaithlak deuh bawk nen  frontline a thawktuten an hmang tlangpui.


PPE dang leh chu Bible leh ṭawngṭai a ni. Kan rinna chu nitin zantinin beih a ni a, hripui aia rapthlak tuarna leh chatuana thih vang vangna hri hmelmapa hian a neia, chu chuan kan rinna tih nghin tumin a bei reng ṭhin. Chu beihna rapthlak leh hlauhawm laka kan himna turin  Bible leh ṭawngṭai PPE hi kan hman reng a ngai.


Inven chu tihdam aia a ṭhat chhung chuan kan inveng tur a ni, sex lama chaklo i nih chuan PPE i hman a ngai tihna a ni. Chu chuan a hunlova fa neih, nau tihtlak, HIV leh thildang tamtakah a veng dawn che a ni. Kan kawngsir ah te hian Use Condom tih intar a awm ṭhin. Sex hmanglo theilo i nih chuan PPE nen hmang zawkla i him ang an tihna a ni.


Hmeichheho tana pawimawh leh deuh chu Ṭawng tamloh PPE hi a ni leh pek a. An sawi dan chuan hmeichhe pahnih kawng sira an dindun hlek chhung pawh hian mi an rêl hman zel an ti. Chutiang em em chu in nih ka ringlo naa hmeichhe ṭawng zawt zawt chuan pawi an sawi ngei ngei thin, chuvangin ṭawng tlem PPE hman a himber fo.


'Tun aṭang chuan fimkhur takin ka kal dek dek tawh ang' an tih ang khan kan nitin nun hi fimkhur takin hmang ila mahni lam inveng tlat ila, engkim ah PPE kan mamawh tih hrereng teh ang u

RAMHUAIIN MIN SAWISA

 RAMHUAIIN MIN SAWISA


A tuka chiseh lama zin tur ka nih vangin mithi lumenna aṭang chuan a rûk té in ka haw a, thla chu vanlai zawl ah a êng pup naa, chhum dum kal zut zut chuan a hliah leh thin a,  ka piah lawkah chuan ring takin Ui a u vuah vuah bawk. Lumenna lama zai thawm chu a reh duk a, chutih lai chuan vawt hian min ṭham seng seng bawk a, ka tukhum hi a za mer merin ka hre tlat bawk.


Sarthi a nih vang nge kan mitthi chuan lumentu a ngah hle a, khawlai chu a ruak huai vek mai. Chhum dum lian tak hi a rawn in zial tup tup a, thla bial pup pawh chu a hliah thim vek mai a, chutih laitak chuan engemaw hian min rawn kal pel thuakin ka hre tlat mai, ka hmulthi a ding deuh suau a, rang takin ka hawi let a, engmah ka hmu silo.


Ka hming chu Lianzama a ni a, Aizawl hmar lam thingtlang khaw lian ve taka awm ka ni. Nupui neia fanau kawi duah tur ka ni tawh naa, eizawnna ngialnghet kala neihloh vangin mahniin kala thên mai mai hrih a, YMA hruaitute aia ka upat deuh tawh vang hian chhiat ni ṭhat ni ah pawh min ngaichang der thiam ṭhin hle.


Vawiin ah kan veng pa fel tak vawi tamtak ka ramvah pui chu a ram kalnaah a chesual a, tukin ah pawh  sa hnu thar deuh a hmuh vangin pêl turin min rawn sawm kha a ni a, mahse, naktuka Aizawla ka kal ngei ngei a ngaih vangin ka lo hnar a, amah in a kal taa, a ramkalna lamah a zu chesual ta hlauh a, khawtlangin a lu kan men mek a ni.


Mahni tawka pa in ti, ram palaileng ah pawh riak mai thin ka ni a,  ramvah nikhua pawha a hmahruaitu inti ve ngat ka ni. Phung leh thlahrang an sawi pawh fiah duh zel inti ve ngat ka ni thin.


Mahse zanin ka haw kawng chu a thui ta riau mai. Chhum dum chhah tak chu a rawn in zial leh tup tup a, khawhawi a tawi tuk mai a, inti pa taka chhum dum lam ka han en chu kalam hawia lo meng kuau hian ka hmu a, mak ka ti hle a, chhum dum thim mûk chuan min melh rùn mai hian ka hria. Ka mitvai ani ang tiin ka mit ka nuaia, ka han en leh chuan thla eng chuan alo chhun leh tawh a, ngaihtha takin ka kal zel a.


Thawk leh khatah ka hma ah hian Zawhte dum lian zet mai hi a rawn lang phut mai a, thla eng chuan a mit chu a chhun de rû mai a,  ka ding chawt a, pa intih nak laiin ka zâm ru ta tlat mai a, thâm ṭuak hian “Zawh” ka han ti a, kawngthlang lama Rawhungah chuan thawm ri miah lovin a zuang lut ta mai a, mak ka ti a, ka rilru hi a zâm ru tlat mai.

Khawlaiah chuan mi kalvel an awm miah lova, a reh tlawk tlawk mai a, ngaih hi a ṭhalo tlat zawk a. Kan in pawh ka thleng ṭep ta a, chutih lai tak chuan ka hnung lam hi vâwt hian a ṭham leh tlat mai a, chutah engemaw hian hnai takah min kalpel thuakin ka hria a, ka mür chuai nghe nghe a, kan kailawn ka rap chiah tihah chuan kan ṭhenawmte ar chu an ai tuar tuar a, an ri phur phur ta mai. Ka rilru ah zamna a awm tawh a, fiah ta nge pawh ka tilo kawngkhar ka pawt hawng rawk a, ka lut zui nghal a.


Khuantevîka Aizawl pan tur ka nih vangin ka thuamhnaw ka siam nghal a, kawr leh kekawr chu bag ah ka thun a, bang thlang lama ha nawhna brush ka zu la, ka bag a ka khung tur chu ka thawmhnaw khungsa chu alo awm hauhlo mai, rang takin ka hawikual a, khum tlangah chuan ka kekawr chu a lo awm a, khum hnuaiah ka kawr alo awm bawk a, mak ka ti a, hlauhna in min man ṭan nghal a, ka kawr ka han phawrh chhuak chu thisen tharlam tak hi alo kai a, a tháng em em mai leh nghal.


Ka pindan chu a vâwt ruih mai a, a thang uih hmún mai bawk. Ka bag chhuata let reng pawh chu ka ngaihsak tawh lova khumah chuan ka mu a rizaiin ka in khuh ta ringawt mai! Pawn lamah chuan mi kal zut zut thawm ka hre ta a, rang takin ka rizai ka theh hlîm a, tukverh atangin pawn lam ka dak vat a, tumah an awm  silo. Mahni maia awm ka nih avangin midang pun tur an awm mai silo, han au chiam dawn ila zahthlak ka ti ve deuh bawk si.


Ka êng neih zawng zawng ka chhi eng a, thukah mei ka tuah bawk a, chutih lai chuan ka kawmchar lamah chuan ring deuhin hmeiche nui hawr hawr ri hi a rawn ri chhuak a, ka zuangtho zawk a, ka chempui ka chuh a, mahse tumah hmuh tur an awm silo. Thawm a reh leh meuh chuan a reh hian a reh vawng vawng mai a, mu ta nge pawh ti lovin meilumah chuan ka ṭhu reng a, rei pawh ka ṭhut hma in socket bolt chu amah hian a tla rirawk a, ka kawngka chu a in hawng chîk ta ruai ruai mai.


“Tunge i nih? Enge i duh? Engatinge min tihbuai?” tiin ka au a, ka chem chu ka vilik kual a, chhuatah chuan ka inhrosa kual chiam a, chutia ka han tih chuan thawm engmah ka hre lova, fimkhur takin kawngkhar lam chu ka pana, ka va thlen chuan rang zetin ka khar a, ka kalh a, a bula hruizen chuan ka ṭawn nghal bawk a.


Ka tiril chu a khur zaih zaih a, ka thukhum sam hi a ding sung hian ka hriaa, ka chem hum pawh chu ka thlauh lek lek hial. Chutih lai chuan ka in chu a in sawi ta chiam maia, bel leh no te a tla ri chuai chuai ta mai. Ka inchhung chu boruak dangin a luah leh vek tawh a, a uih leh hmún tawh bawk. Tlan chhuah ka tum a, ka kawngka hruizena ka suih tlat chu ka hawng thei bawk silo, ka chem lah ka thlauh daih tawh bawk si, puitu tur au mai ila ṭha in ka hriaa, ka han au dawn a, ka khâ a chih ta tlat, ka auchhuak thei reng reng lova, ka rilru chu a harh a, kava mangang tak em!


Inchhunga ka bungraw neihve te chu a darh chei chuai a, keilah che thei heklo i ka en reng ringawt mai a, patling mangang au ri tuarh tuarh hi ka hria a, “Lianzam min ṭanpui ta che” tih hi chiang deuhin ka hre thei a, chu aw chu zanin a a lu kan menpui mek, ka ramvahpui ngei mai aw kha a ni. Chu aw ka hria chu ka khur zawih zawih a, “Min that dawn Lianzam hmanhmawh rawh” a rawn ti leh a, ka bulvel ah chuan chhum ang tak, meikhu ni awm tak dum rei ruai hmuh chian theih siloh hi an thlawk kual sup sup mai a, boruak chua a vawt em em mai bawk si.


“Lianzam tlan chhe rawh, tlan chhe rawh” ka thianpa chuan a rawn ti leh tuar tuar a, ramhnuaia hnim kan tawn ri sung sung ang deuh hian thawm ri sung sung chuan a zui bawk a, kei chu bangkil ah che thei miah lovin ka ding reng a, ka khur zawih zawih ringawt.


Kawngkapui zawn atang chuan thil dum pianphung pawh nei vaklo hi a lo hnai zel a, ka âwm chu a tawt tlat a, ka thaw hleithei lova, ka rilru chuan talchhuah a, tukverha zuanchhuah chu a duh a, mahse ka chesawn thei der silo. Ka sirvel ah chuan min nuihsawh ni awm tak hian hmeichhe nui awr awr thawm a ri chhen bawk a.


Zanlai pelh tawh hnua mithi lumenna atanga haw kha ka ni a, tunah hian enghun nge tih pawh ka hrethiam tawh lova. Ka hrawk chu a thip kha hluk mai a, thawk harsa ka ti em em bawk. Inchung lam chu lungte ṭhila vawm ang mai hian a ri leh tuarh tuarh ṭhin a, tal chhuah ngei tumin theihtawpin ṭan ka la a, ka che thei eih lo, ka ding tlaw reng mai a, aw thum belbul hian engemawni hi a sawi a, enge a sawi ka hrelo, mizo tawng ni pawn ka hre heklo, a thum bul bul ringawt mai a, mahse chu aw chuan ka taksa pum chu a fan tlat a, ka vawt vek hian ka hria. Ka din na bula darthlalang ka khai chu ka han melh ṭawk ṭawk a, awi, ka duh theilo! Ka hmel chu adang var vek a, ka mit chu a sen duk ruih mai bawk a, keimah leh keimah pawh ka inhlau hial.


Tihian ka thive mai dawn chu a nih hi, ka ruang lah chu an hmu mai dawn silo, ka thihchhan tal hi hria se ka duh mahse an hre dawn silo, thawk harsa ka ti tial tial a, vâwt ka ti tulh tulh thung, ka mangang takzet tawh. Tihdan tur engmah ka hre tawhlo, hria pawh niila ka ti thei heklo. Ṭhenawmte Ar nachina rak vak vak zinga an Arpa chhiarkhuan chu a rawn khuang ta ul ul mai. Chuveleh engemaw hi a ri deuh suau a, keipawh chu ka thawl hawk mai. Ka thaw thei ta.

Arpa chu a khuang leh a, khua alo var dawn tawh reng hi alo ni a, thum deuh deuh te, sin deuhte a phun  sup sup ri hi ka hria a, ansawi hrelo mah ila a ri hriat pawh chu rapthlak tak ani. Thawklehkhatah ka inchhung borual chu a danglam leh thut a, keipawh chu ka che thei nghal a, uih thang nghur pawh a reh chawpchilh nghal a, ka la khur zawih zawih a, chesawn thei tawh mah ila ka din ngaiin ka ding reng a, khua alo var ta der a.


Khua avar chian bal hnu chuan rang takin ka thianpa ruang chu kava pan leh vang vang a, a lu lamah ṭhu in a chal ka dawm a, “Zam suh, hlau reng reng suh, hei i kiangah ka awm e” tiin ka hrilh mawlh mawlh a, Aizawl ah pawh chuan kal lovin ka thianpa ka ramvahpui thin chu thlanmual thlengin ka thlah ta zawk a.

Sunday, August 9, 2020

AIGUPTA SABÊL

 AIGUPTA SABÊL


Israel fate kha kum tamtak salah an tang a, hrehawm tak leh rim taka chhawr an ni. An hnamzia leh râng, an  sakhua nen lam khan awpbeh an ni a, Pathian remruatna chuan Mosia hmangin a hruaichhuak leh ta kha a ni a.


Zalenna neih kha an duhber a, an hnam kha awpbettu awmlo se, hnuaichhiahtu awmlo se, hmusittu awmlo se an ti. An lungngaihna leh an lunglenna chuan Lalpa faka zai pawh a harsat tir em em a, Tuipuisuthlah kungah te chuan an Ṭingṭangte chu an bâng uai vel mai mai a, 'engtin nge mi ram ah, mi sal niin Lalpa fakhla kan sak theih teh lul ang ni' tiin an in dawmkun a ni.


Zalenna kawngzawh tura ke an pen ṭan aṭangin harsatna leh buaina, tawrhna in anang a, rilṭam leh tuihal dangcharin an awm a, ṭhenkhatte chu nasa takin an damlo ngei ang. Apui anawia zalenna kawng zawha an kal mup mup chu eiturin a daih seng lova, in turin a daih seng naheklo, phunchiar leh vuivai in an hun an hmang ta.


Nupui fanaute, tu leh fate rilṭam tuihala an awm chu hmuh a hrehawm ngawt ang, naupang rilṭam ṭap rite chuan an beng a chhun ngut ngut dawn si a. "Engatinge rilṭama thi tura min hruai chhuah, Aigupta ramah khan kan tan chaw a tamtawk a ni lawm ni?"ti a an han au pap pap te pawh chu an demawm lutuklo hian a lang.


Mahse, sal ata hruaichhuaktu ngaia chiau vawng vawng leh, mi rama awm hrehawm tia Lalpa pawh fak theilo hialte kha an ni si. Chung phunnawia Aigupta sabêl thlahlel leh ta te chu zalenna duha beitute kha an ni si.


Kan nuna thilṭha lam duhna vanga ke kan pen changte hma kan lak laite hian kan tan hrehawmna leh channa a ni fo. Dikhlel deuha lak mai tur a awm laia kan duhlohna te hian min ti hrehawm fo ṭhin bawk.


Nun thlakthlenga a ṭha lam kawng kan zawh ṭan laite hian Aigupa sabêl hmui rim kan hre fo. Piangtharlo leh Pathian ring velote ten malsawmna an dawng emaw tihmai tura an hmakhua a en viaute hian sabèl hmui rim kan hre ṭhin.


Nangpawh engemawber lakah i tang tawh ngei ang, Zu, Zuk leh hmuam, Sex, Sum, Rinawmlohna, Eirukna leh a dang dangahte i tang tawh ngei ang. I nunna atana i tlanchhuah hian a nuam leh awlsam ah vek a kal theihloh a, hnunglama Sabêl hmui rim chuan thlem che mahsela hmalam pana tlan zel tur i ni.


Israel fate pawhin Lalpa an rinna leh a hruaichhuaktu thu an zawmna avang chuan Thlaler ramro ah Tui a pe a, Chaw a pe bawk tih hrereng la, harsa mahse bei fan fan ang che.

CHHANGCCHE SUNDAY TUK

 CHHANGCHHE SUNDAY TÛK


Kartluanin paber a hnaah a buai a, hah a inti hle nachungin duattu tur bik pawh awmchuang lovin inlam ah nuber chu a phe kar tluan ve bawk a. A kum zawna piangte pahnih bakah inchhangbung tawk chiah pali nen an fate chu kartluana buaipui tham chu an ni ve reng reng.


A tuk hahchawlh ni tiin Inrinni zanah an han mu duham ve dawn a, kawl a ên rualin a te ber a harh, reilote ah a ute a ṭhawngharh leh a, khua a var chian meuh chuan inti ṭap an awm hman der tawh a, mutrei pawh tum teh mahse thawhloh theih a nilo.


Thawh hun ah meuh chuan an zuangthla sup sup tawh a, nuber eirawngbawl tibuai tawk chauhin an lo harh hle tawh a, a ṭhenin thingpui an ti baw rawl vel nen. An ri nak naka mi ei rualin tukṭhuan chu an ei ve thei mai.


Chaw eikham chuan inkhawm tura insiam a hun ta, a upa berin a naute ke a lo sil laiin  nuberin  hmanhmawh takin thleng a sil ri rawk rawk a, paber lah  pawnlêr ah kuhva ṭhai chungin meizial a pak khu vut vut a. "A u sil ka duhlo" tih vangin pahnih an nuar mek a, sil zawh tawh pahnih in ekin an in chuh mek bawk. 


Hmanhmawh em em in nuberin thu an rem thuai thuai a, uber sil duhlo ho zawng a han silfai leh a, chutih laiin paber lah pial taka samkhuihin a kawrchung hlui tawh tak alo phawrh mek bawk a.


Inkhawm dar a ri ṭep tawh, insil an zo ta bawka, chawlhni kawr an la chhuaka, mahnia ha thiamlo pahnih haktir a ngaia ha thiam mahse mahnia ha duhlo pakhat ala awm bawk. Thuamhnaw an inbel fel vek hnu in sam khuih ala ngai.


Pa ber insiam zo tawh chuan samkhuih a lek vâ a, naupangho an dingtlar ṭhap, chutah bari ngil taka ṭhenin pakhat a khuih zo. A dawt leh ami chuan a chalsam chu sava bu anga khuih a duh, a dawt leh in chalsam khuih chhoh a duh, style ruk ngawta sam an khuih zawh chuan kal an in peih ta hle.


Inkhawm dar a ri ta, nuber pawh hmanhmawh em em in a insiama, a powder hnawihna puff lah a faten an thlawhbo tawh si, a lipstick neihve chhun  chu kawm deuh ngawng ngawng a ngaia, a chang changa ahman ṭhin a mithmul dumna chu an teber in a sehbung a, hman pawh a hmang talo. A insiam buai tehreng nen naupangho chuan thawhlawm an lo dil ngawng ngawng a, pakhat tete in a han sem diat diat hnu ah, a puan thulkhung ala chhuak a, kal an rual nghal, kalpahin a in zut mam thuak thuaka Biakin lam an pan ta.


An sa hmeh ni ve ber chu chaw kaw puara an ei loh ni, hmanhmawh em em an dawlh zung zung ni a ni a, in uluk hman miahlova an inchei ni a ni bawk.


Inrinni zan ah hian thawmhnaw hak tur leh pheikhawk nawh ngai zawng zawng chu a nawh lawk vek chi viau asin. Thawhlawm a sem lawk vek theih a, chawlhni sa a chhum lawk vek theih. Chaw ei hmain naupang lo in sil sa thlap bawk sela.


Pathian tana kan Ni pek kan hman dan leh kan inbuatsaih dan hian chhungkaw rorelna fel leh fello a hriat thui theih viau. Inkhawm tlai reng chhungkua in nih phei chuan in bih nawn a ngai. Sunday chibai ule.

ṬHENAWM

 ṬHENAWM


Thingtlangpa chuan Aizawl te hi kan han sawi ropui khawp ah, mihring an tam lutuk tawh a, ṭhenawm pawh an in hre tawhlo, an inhnuai amite pawh an hrelo te hi kan tia, kan khuaah hi chuan kan la in hre zau viau asin le.


Buai nih hi kan duh hle hian a lang. Mitin hi kan buai em em tawh a, tihte hi kan ṭawngkam hman lar a ni tawh. Buai ang taka lang hi kan tamzawkin ka hre thung. Buai chhuanlama rawngbawlnaa pha ṭhin te, pawl thiltih nikhuaa buai chhuanlama hmangte hi han chhui chian chuan an lo buai lemlo fo tlat. Mi buai tamtak hi chuan an hun an hman thiamloh vang leh hnathawh kalhmang an hriatthiamloh vang mai a ni thin. Buai chhuanlama ṭhenawmte ngaihthah lah an pung viau.


Ṭhenawm neilo chhungkua chu tlemte chauh kan nih a rinawm,  kan ṭhenawm te ṭheuh lakah hian ṭhat chhuah ila kan khua hi ava nuam dawn em! Mizo Upa thu khawchang chuan "Khaw sarih do aiin Ṭhenawm do a ṭhalo zawk" an ti. Bible thianghlim pawhin ṭhenawmte chu hmangaiha bum lova ṭanpui zawk turin min zirtir.


Kan mangan lai, kan nat lai, kan bawrhsawm lai, rikrum kan tawh laia kan kianga lo ding ṭhin chu kan ṭhenawmte an ni. Chi seh tlakchham thut ahte, hmanrua hawh ngai neih thutah pawh kan ṭhenawmte bawk hi an pawimawh.


Chhungkua tukchhuah fuhloh vanga buaina a awm chang pawha kan kara banpharte chu kan ṭhenawmte bawk. Malsawmna dawnga bungraw thar kan neih changte, kan tu leh faten result ṭha an neih changte a lawmpuitu hmel kan hmuh hmasakte chu kan ṭhenawmte bawk an ni.


Damloh vanga menpui kan ngaih hun a awm thin, pa ber rui buaina siam chang lah  atam, chhungkaw tinin harsatna leh buaina kan nei vek, chung huna kan kianga min pui tura loding ṭhinte chu kan ṭhenawmte an ni.


Khaw khat do pawh tih nak alaiin khaw sarih do rapthlak tur zia chuh, chu ai chuan ṭhenawm do a la ṭhalo lehzual. Mizote hi in ṭhenawm diat diat vek kan ni. Ṭhenawmte hriatloh hi changkanna ani reng renglo, mahni inhnuai luahtu hriatlohte hi mawl hri rapthlakber a ni zawk.


I ṭhenawm lakah ṭhat chhuah rawh, a ram nek lo la, i insak in an ram tibuailo se, puih an ngaihin haiderlo la, fak hreh hek suh, chung zawng zawng chu ilakah pawh an tive ang. Ṭhenawm ṭha i nih chhung chuan i ṭhenawmte pawh i lakah an sual ngailo ang.

ENG KAN TI NGE

 ENG KAN TI NGE?


Thlang kawrvai ngalria tâwna kan nulate an tlâwmin  demna tinreng leh anchhe tenau nen lamin kan umzui a, kan diriama, archuk tuilovah kan chhuah a, a ram leh a hnam chu kan hmelmak tir fo. A chhungte tana khawhawina awmlo khawp leh kimkit ngaiin kan chhuah fo.


Sappui tâwna kan nulate an tlâwmin vannei kan ti a, changkang kan la ti zui ta dah a. An hming tawpa an pasalte hming ṭawm rau rau ah  vai hming  aiin lam puam ṭâlh theih sap hming an put chu mawi kan ti tlat. A ram leh a hnam chu phatsantir ahnêkin a fate pawn mizoṭawng an thiam tiin hahîpin kan sawi a. A chhungte lah chuan an la chhuang zaw mah a.


Hah thikula thawhchhuah sum tlemtê aṭanga sawma pakhat lo lut chu dan pangngaia ziahfel mai a nih laiin eiruk pawisa thianghlimlo tamtham tak lolut chuan fak leh chawimawi a hlawh zawk fo.


Tlawmngaihna avanga pawl hruaitua ṭang duh chu kawla nichhuak chhiara kut hnathawk an ni fova, lar duhvanga pawl hruaitu chu pisa kai paha nihna chelh an ni fo. Khawtlanga chhiatna a awmin pisa chhuahsanin chhiattawk inlamah ro an rel zat zat a, tlaivar eitur an ngaihtuaha an mahni erawh chu tlaivarho zingah an lang silo, tlawmngaihna an lantir apiangin pisa lamah an eiru tih an pawm leh chuang silo.


Tih ṭhat leh hratlâk vanga Kohhran hruaitu a awm theih, chung mite chu rorel thiam, kohhran dan leh hrai hria, thusawi dan kalhmang thiam leh hmasawnna ngaihtuahna kawnga fing tak niin Thlaraubo erawh an hmangaihin an vei hauh silo.


Khawtlang leh ram hruaina kawnga mi vengva, sawi chhuahna tur leh sawi chhuah ngah, kam ṭha, nui mawi si, mi biak nuam, tupawh dawngsawng thei mahse ram leh khawtlang aia mahni leh chhungte hmangaih daih zawk an awm fo.


Hmangaihna hian huamchin a nei em ni, dai theu chin a nei rêng em? Chipui leh hnampuite chauh huap a ni takzet em?  Nge ni keimahni hian ramri kan lokham mai mai zawk? Tuipui aia thuk van aia zau, ziah senloh leh chhiar senloh, a thuk leh zau zia, a san leh a ngheh zia teh theihloh hmangaihna hi kan duhlaia lo rehbun mai chi em ni?


Sawma pakhat tam lam chu pakhat a ni reng dawn lawm ni? Enga vanga sawma pakhat chu thliar viau zel nge kan nih tak mai?


Piangtharlo leh Thlarau hmangaihna neilo kohhran hruaitu kan neih chuan kan biakin a pui tual tual anga kan thlarau a ro tual tual thung ang tih ava hlauhawm em!


Lanmawi tumna leh pumpui hmangaih vangin ram leh pawl hruaitu kan neih fo vangin sawisel rin ngamloh a ruka mitinin an sêl si pawl a awm thei, ram hmangaihna tello ram hruaitu an awmin ṭam hmachhawn chiah kan hmabak a ni thung.


Eng kan ti nge?

A KIANG ṬHIN

 A KIANG ṬHIN


Tlangbâna uai hnâwp khawpa lung a lên changa kalam hawia i rawn seih hian ka dam sawng sawng a, ka lunglenna zawng zawng chu buhsî thliin a len bo ang mai hian a kiang vek ṭhin.


Chhûn nisa rumrût hnuaia thlan tla zawih zawih chunga nang ka ngaih chang leh, mutmu tuah hleithei lova lukham kuaha ka ngaih veng veng lai chea i thu lothleng te hian lunglen a hnawt ṭiauva, lawmna thinlung min neihtirin lunglen a kiang ṭhin.


Rilru hah tak, thinlunga a so liam zawih zawih vanga hmela langchhuak hial, hnawhtu awm ang maia awm hle hle pui theihloh manganna ka tawh laia i kianga ka sawi hian chung buaina zawng zawng chu a kiang ṭhin.


Tlakchhamna leh pachhiatna in min mana, lakkhawm mai tur hre silova hawihai taka ka awm laia engkim i neih thu min hriattir hian chakna thar min pe a, manganna a bova hrehawmna a kiang ṭhin.


Natna tuara chautaka ka awm lai leh dam beiseina pawh ka neih tawhloh laiin nang chu beisei tur leh damna ini tih min hriattir vangin  beiseina nung min neihtir a beidawnna a kiang ṭhin.


Mamawh pawh neilo, hrehawm pawh tuarlo, tlai leh puara ka awm lai pawn ka vanneih bik zia min hriattir a, chapona a kiang ṭhin.


Nangmah chauh hi engkima engkim ini a, kei hi enge maw ka nih a min hriatreng thin ni, i lam hawi lova kalsiam ka zawh lai pawn hmangaih leh dawhthei takin min nghak si.


I kiangah hlauhawm a awm lova, hlauhthawn tur a awm heklo, lungngaihna chhan tur a awm lova, hlima tur hlir a ni si. I kiangah chuan a kiang ṭhin sual leh a hnthawh pawh.

KAN VENG A NUAMBER

 KAN VENG A NUAM BER


Khaw hrang hrangah hian veng hrang hrang a awm a, hriatsen chi pawh a nilo, kan khuaah pawh khawdang ang bawkin veng hrang hrang a awm ve a, ka hre sêng bik chuanglo.


Mikhual niin veng hrang hrang ah hian ka awm tawh a, khaw hrang hrang ka kal tawh a, ram hrang hrangah te pawh. Mizo ai mah hian hnamdang hian veng bil lêt lêt hi an uar zawk daihin ka hria.


Ram changkangah leh Thingtlang pilril ah pawh ka kal tawh a, mahse kan veng aia nuam hi ka hrelo, kan veng hi a lo nuamber mai.


Khaimah aw... Kan vengah chuan nula awm zawng zawng leh tlangval awm zawng zawng ka hrevek, chu chauh a nilo naupang leh pitar putarte pawh ka hria. A bâ a zu in ziah te, inhlawhfa ṭhin leh chawhmeh kharchhawng zawng zawng ka hre vek bawk.


Sâwn pawm awmzat te, saihlum hrual peih deuhte, mistiri leh chhangban deng ṭhin thlengin ka hrevek. Khurpui kawng short cut leh Hnapên pawh ka hria, daihnai lui kawnga Zurimnam par leh Tuaihabet kung pawh kala hre cheu.


London khawpui ah te, Bangkok, Pattaya, Yangon, Mandalay, Nay PyiDaw, Rayong, Mumbai, Delhi leh Kolkatta ahte hian an tuikhur awmna pawh ka hrelo, Coimbatore ah chhangban deng an awm tih pawh ka hrelo, Chennai nuthlawi awmzat pawh ka hre silo. Ka chianlohna ram, ka mikhualna veng hi eng ang pawn ropui raw sek sek kan veng aiin a nuam hauhlo.


Mitin hi khualzin kallai mek kan ni, kan mikhualna veng ah hian kan in sawhnghet ta hle mai,  haw leh phurawmloh khawpin kan awm mek a nih hi. Kawng peng tin kan zawhbel a, ram ṭha lehzual beiseina neilo leh haw leh ngai kan nih haider lui tlatin kan mikhualna veng ah hian kan awm a, kan inti neitu a, kan ta neih mek bawk.


Mahse kan ha leh dawn, kan vengah ngei kan awm dawn, mi venga awmhlen thei kan ni tlatlo. Kan mikhualna venga kan tihtheih tawp ber chu kan ruangdai leihnuaia phum a ni mai.


Chunglamah lakchhoh kan nih hunah kan vengah ngei kan awm tawh ang, chumi hma zawng chu he kan zinna ramah hian thilṭha tiin midang ṭanpuiin kan hun hmang ang ule.

SAKHMEL DAR ZAM

 I SAKHMELAH DAR A ZÂM EM NI?


Ennawn ngai, thlir nawn ngai, hmuh kham theihloh,  sawiselbo, sakhaw mumal neilo tan phei chuan pathiana biak tlak, a chhîng, a meng, a tho, a mulai pawh danglam eihlo, "hmelṭha" tih thumal lo chhuahna ni âwm amawi hi a ni.


A sam buk tle ser mai, a mawi tawk leka ki kawi kual velte chu ava han inhmeh tehreng em!  A chal arh phak chawih em ema a mitmeng dûr ham mai te, tunlai mi chei ṭhin ten plastic mithmul siamchawp an vuah aia nalh original mithmul ér tân mai te chu a khap zawngin an che rual siau siau a.


Hnar ngul sang leh zo hnar lozet mai, hnar tâwk ni silova zum mawi tawk chauhte hlei hlei chu ani... lakthlaka banga tarmawi atan itawm chu ni. Chu hnar ngei mai chu anggul(angle) dik zet maiin biang ki mawi tawkin lehlam lehlam aṭangin a rawn khuap bawk si.


A hnapthleng ah te chuan hnap hi ala luang ve miah hian a rinawmloh, a mawina  chuan a hnar chu a tizahawm zawk hial a, a vun rawng ang chiah hmul sin tete enchianloh chuan hmuh theih loh hi a awm bawk.


A tawkchauha zau, belh leh paih tur awm chuanglo khawpa tawk kareh chu hmui mawi uchuak lutuk hian a hual a. Lei tur nise he hmui zet hi chuan man a man tam ngei ang le. Hnawihsen chawp a ngai lova , line chawp pawh a ngailo, ani tur ang ang a ni vel thlip thlep mai. Chu hmui vawikhat fawh man tam tur zia chu zankhua pawn ka chawk chhuak dik theilo hial.


Chutiang hmui ropui ti hlu lehzual tur chuan khabe danglam, neih tuma an beih, tuman an neihve theih siloh ni awm taka mawi a awm a, duhthawh deuh hian tlemte siin a han phîr lehnghal a. He khabe kher hi chu thubuai neiin court ah pawh dinpui ila kan opponent ten min pui vek ngei ngei ang.


Chutiang anga hmelṭha chu mizopa thinlung hian a sawifiah zo ngang lova  'i sakhmelah dar a zam em ni le' an ti thlawt mai a ni.


Hmelṭhat i chak em? A hlu si, a zahawm si, a ropuiin a vanneihthlak em em bawk. Hmelṭhat duh vangin ei leh in tamtak kan insûm a, workout neiin kan in sawizawi a, tui kan in tama, kan hmai huattur kan thlauhthlaa, make up man to tak tak kan hmanga, a tuk a zanin kan phihfaia, kan chiaha, kan facial a, kan va buai em! Mahse hmelṭhat kan duh miau vangin kan hloh kan chhût duhlo a, kan chân kan haider a, tuktin darthlalang hmaah kan hmasawnna hmuh tumin kan ṭhu a, kan nitin nuna pawimawh kan ei leh in thlengin hmel tiṭha thei kan ngaituah ṭhin.


Theihtawp chhuah mah ila ṭhenkhat chu sarèp sil ang chauh kan ni renga, miin, "i éng deuh" an tihte hian lawmawm kan ti em em a, mahse kan ngaireng thova. Ṭhenkhat lah hmelṭhat vangin an lâr êm êm a, sum tamtak an lalut a, keini lah hmelṭhat duhin sum tamtak kan thehthang thung.


Ṭanpuitu / Chhandamtu hmel tluka hmelṭha hi a awm theilo. Mi an manganlai, ṭanpui an ngaihlai taka puitu hi an hmelṭha ber reng ṭhin. Nazareth khuaah khuan tlangval hmelṭha a awm a, han en mai hian a hmel chu Ni ang maiin a êng a, chhun nisat vanglai ang mai hi zu ni a! Chu tlangval chuan mihring zawng zawngte hi sual lakah a chhandam a, thihna aṭangin nunna a pe nia,  boral tur chhandamtu tluka hmeltha a awm leh tawh ngailo ang.


KEI HI

 KEI HI


Ka hmelchhiat vangin ka mualpho lova, ka kawr hak puanman a tlawm vangin thak sep sep ka vei heklo. Ka kekawr a hlui deuh vangin a khuh tur a khuh zolo ani chuang lova, branded pheikhawk ka bunloh vangin ka kal muang bik reng reng lo.


Style neilo sam nei mah ila, style nei sam ka awh phah lova, hmuihmul tlemte ka neih vang mai hian mosolman khabehmul sei ka awt heklo. Body builder bân sek pui puite chu hnathawh nan an hmanloh chuan ho ka ti a, six pack neilo a chaw eitui nih nuam ka ti zaw mah bawk.


Ka tarmit chu branded nilo mahse ka chhiar tur ka hmuhfiah chuan ṭha tawk hle hian ka hriaa, ka vui reng renglo. Restaurant changkang taka Burger leh french fries aiin mahni ina Chhangthawp leh Alu kanro ei tui ka ti zawk leh nghal.


Ka tlin tawk baka sânga lan ka tum hian ka mawlna belhchhah a ni a, ka chetzia zawk hian min ti mualpho. Ka thawmhnaw aiin a hatu miin an en zawk tih ka hriaa, ka pheikhawk aiin ka ke pen an nghaihven zawk si.


Ka ei tui leh tuiloh chu ka pum leh ka taksa hian a hreber a, siamchawp ngai lovin  tisa a insiam thin. Ka lakluh leh ka hmanral a in mil hian zah ka phura, lan mawiloh hlaua bâ ka insiam hian bawihah ka tang alo ni.


Ka mizia leh ka thiamna in mil sela, ka hnathawh leh ka landan in mil bawk teh se, ka landan hi ka nihna a nilo tih lantir fo ila hmuhtheihloh thinlungah hian hausakna dik chu awm teh se.



Monday, August 3, 2020

I SAKHMELAH DAR A ZÂM EM NI?

Ennawn ngai, thlir nawn ngai, hmuh kham theihloh,  sawiselbo, sakhaw mumal neilo tan phei chuan pathiana biak tlak, a chhîng, a meng, a tho, a mulai pawh danglam eihlo, "hmelṭha" tih thumal lo chhuahna ni âwm amawi hi a ni.

A sam buk tle ser mai, a mawi tawk leka ki kawi kual velte chu ava han inhmeh tehreng em!  A chal arh phak chawih em ema a mitmeng dûr ham mai te, tunlai mi chei ṭhin ten plastic mithmul siamchawp an vuah aia nalh original mithmul ér tân mai te chu a khap zawngin an che rual siau siau a.

Hnar ngul sang leh zo hnar lozet mai, hnar tâwk ni silova zum mawi tawk chauhte hlei hlei chu ani... lakthlaka banga tarmawi atan itawm chu ni. Chu hnar ngei mai chu anggul(angle) dik zet maiin biang ki mawi tawkin lehlam lehlam aṭangin a rawn khuap bawk si.

A hnapthleng ah te chuan hnap hi ala luang ve miah hian a rinawmloh, a mawina  chuan a hnar chu a tizahawm zawk hial a, a vun rawng ang chiah hmul sin tete enchianloh chuan hmuh theih loh hi a awm bawk.

A tawkchauha zau, belh leh paih tur awm chuanglo khawpa tawk kareh chu hmui mawi uchuak lutuk hian a hual a. Lei tur nise he hmui zet hi chuan man a man tam ngei ang le. Hnawihsen chawp a ngai lova , line chawp pawh a ngailo, ani tur ang ang a ni vel thlip thlep mai. Chu hmui vawikhat fawh man tam tur zia chu zankhua pawn ka chawk chhuak dik theilo hial.

Chutiang hmui ropui ti hlu lehzual tur chuan khabe danglam, neih tuma an beih, tuman an neihve theih siloh ni awm taka mawi a awm a, duhthawh deuh hian tlemte siin a han phîr lehnghal a. He khabe kher hi chu thubuai neiin court ah pawh dinpui ila kan opponent ten min pui vek ngei ngei ang.

Chutiang anga hmelṭha chu mizopa thinlung hian a sawifiah zo ngang lova  'i sakhmelah dar a zam em ni le' an ti thlawt mai a ni.

Hmelṭhat i chak em? A hlu si, a zahawm si, a ropuiin a vanneihthlak em em bawk. Hmelṭhat duh vangin ei leh in tamtak kan insûm a, workout neiin kan in sawizawi a, tui kan in tama, kan hmai huattur kan thlauhthlaa, make up man to tak tak kan hmanga, a tuk a zanin kan phihfaia, kan chiaha, kan facial a, kan va buai em! Mahse hmelṭhat kan duh miau vangin kan hloh kan chhût duhlo a, kan chân kan haider a, tuktin darthlalang hmaah kan hmasawnna hmuh tumin kan ṭhu a, kan nitin nuna pawimawh kan ei leh in thlengin hmel tiṭha thei kan ngaituah ṭhin.

Theihtawp chhuah mah ila ṭhenkhat chu sarèp sil ang chauh kan ni renga, miin, "i éng deuh" an tihte hian lawmawm kan ti em em a, mahse kan ngaireng thova. Ṭhenkhat lah hmelṭhat vangin an lâr êm êm a, sum tamtak an lalut a, keini lah hmelṭhat duhin sum tamtak kan thehthang thung.

Ṭanpuitu / Chhandamtu hmel tluka hmelṭha hi a awm theilo. Mi an manganlai, ṭanpui an ngaihlai taka puitu hi an hmelṭha ber reng ṭhin. Nazareth khuaah khuan tlangval hmelṭha a awm a, han en mai hian a hmel chu Ni ang maiin a êng a, chhun nisat vanglai ang mai hi zu ni a! Chu tlangval chuan mihring zawng zawngte hi sual lakah a chhandam a, thihna aṭangin nunna a pe nia,  boral tur chhandamtu tluka hmeltha a awm leh tawh ngailo ang.

Model: Muanpuii
Zoomers' Choice 2020
KEI HI

Ka hmelchhiat vangin ka mualpho lova, ka kawr hak puanman a tlawm vangin thak sep sep ka vei heklo. Ka kekawr a hlui deuh vangin a khuh tur a khuh zolo ani chuang lova, branded pheikhawk ka bunloh vangin ka kal muang bik reng reng lo.

Style neilo sam nei mah ila, style nei sam ka awh phah lova, hmuihmul tlemte ka neih vang mai hian mosolman khabehmul sei ka awt heklo. Body builder bân sek pui puite chu hnathawh nan an hmanloh chuan ho ka ti a, six pack neilo a chaw eitui nih nuam ka ti zaw mah bawk.

Ka tarmit chu branded nilo mahse ka chhiar tur ka hmuhfiah chuan ṭha tawk hle hian ka hriaa, ka vui reng renglo. Restaurant changkang taka Burger leh french fries aiin mahni ina Chhangthawp leh Alu kanro ei tui ka ti zawk leh nghal.

Ka tlin tawk baka sânga lan ka tum hian ka mawlna belhchhah a ni a, ka chetzia zawk hian min ti mualpho. Ka thawmhnaw aiin a hatu miin an en zawk tih ka hriaa, ka pheikhawk aiin ka ke pen an nghaihven zawk si.

Ka ei tui leh tuiloh chu ka pum leh ka taksa hian a hreber a, siamchawp ngai lovin  tisa a insiam thin. Ka lakluh leh ka hmanral a in mil hian zah ka phura, lan mawiloh hlaua bâ ka insiam hian bawihah ka tang alo ni.

Ka mizia leh ka thiamna in mil sela, ka hnathawh leh ka landan in mil bawk teh se, ka landan hi ka nihna a nilo tih lantir fo ila hmuhtheihloh thinlungah hian hausakna dik chu awm teh se.

Model : Vai Bawng

HAHCHAWLHNA

Mihring hian nawmsak leh hahchawlh hi kan thlahlel êm êm a, chumi nei tur chuan nitin, thlatin kumtin kan buai thung si. Chhun ah ni tlavanvuaiin kan thawka zanah atuk ami tur kan ngaihtuah leh bawk si.

In lian leh ropui tak chhunga bungbel manto chiin ei siam mah ila kan puarkhawp kan ngahlo fova, King size khum dûp nuam takah muhil thei lovin darkar tin kan chhiar liam fo. Nupui pasal, fanaute hlimhmel a vânga, zan tairêkah pawh leng haw zai an rello fo.

Lirthei manto leh tunlai ber chi ah accident hlauvin rilru thlabarin kan chuang fova, rukru leh misual tawn hlau reng rengin kan in senghawi si.

Kan lungawina kan hmu zolo fo, kan fate nungchangah te, kan kawppuite awmdan ahte,kan thawhpuite leh kan chung amite lakah vui leh vaina te phun leh chiarna te kan ngah em em laiin keimahni ah chung mite chu an lungawi bik silo.

Nakin atan kan chhekkhawm a, nakin hun chu engtika lothleng turnge a nih leh keini hian nakin hun chu kan thleng dawn em kan hre hauh silo. Tu leh fate tan kan sengkhawma an nin an thehdarh si.

Hman tlak thiamna nei turin sum kan seng ṭeuha hmangtu lamin sum an nei leh silo, ram kan valha kan valh zau zel a a tawpa kan chan tur chu feet 3 leh feet6 a zau chauh a ni leh si.

Chawl lovin kan thawka, chawl lovin kan ngaihtuah, kan fairel bêl leh kan tangka ip ah tiamchin awm lova bengluh kan duh ṭheuh, chu chu chhungkaw tinte hnapuiber chu a ni.

Damchhung tawite hi Chawlhna hun nei hauh lovin kan hmang mek a ni. Kan hahdam lova, kan thla amuang heklo Hahchawlh kan mamawh a, mahse kan chawl thiam silo.

Hahchawlhna thutthleng mawi tak chu park ah hun ni mahse  a chungah ṭhua chawl an awm siloh chuan hlutna a neilo. Hahchawlh mamawhte an ṭhut erawh chuan chu Hahchawlhna ṭhutthleng chuan hlutna ropui tak a nei a, a nihna a hlenchhuak ṭhin.

Kristiante vanneih em em bikna chu Hahchawlhna Isua kan nei hi a ni. Damchhung khawsak ngaihtuahten i thinlung a tibuaia, i taksa a tichau ṭhin, mahse i chingfel thei silo. Isua ah chawl la, Anin hahchawlhna a pe ang che.

(Model tur ka neih mai loh vangin model ah ka ṭang ta mai e. Location: Greenwitch park London)
AN LA ZIAK ANG

Ṭhutthlenga bawp pahnih hlangkanga thatchhe zeta mu chungin jazz music ka ngaithlaa, ka tihtur hrelo hawikual vel chu ka bul lawka lehkhabu awm chuan ka mit ala deuh a, ka han ban a, peih vaklovin ka chhiar ṭan a.

Bung khatna ka han keu a, nausen pian thu vel alo ni a, ka keu kân deuh puat a, phek 29 na ah chuan sikul naupang a nih thute a lo awm a, paragraph khat pawh chhiar zo lovin phek 57na ka keu leh phawk, bialnu leh bialpa chungchang vel alo ni.

Chhiar ṭha peih taktaklo keu mai mai ka ni bawka, ka ngaihtuah lem lova, mahse, a changtupa nen chuan kan in an hmel riau hian ka hre lawi si. Ka keu lêt leh a, ngun deuh zawka kan bih chuan ka chanchin hi a ziak ni taber hian ka hriaa.

Ka tui thar leh ta deuha, keu kân puat puat tawh lovin ka chhiar ta malh malh a, harsatna chi hrang hrang a tawh dan leh a talchhuah dante, midangte leh khawtlanga a inhmanna zawng zawngte pawh chu min entawn ang mai hian a in ang hle mai.

Mahse ka han keu leh chuan engmah alo inziak talo, ka keu zel a thil inziak engmah hi a awmlo. Mak ka ti a, a bu chanve chu engmah inziak lovin lehkhapuan var hlang ringawt hi a ni tlat mai. Lehkhabu siam ve si engtia a bu chanve hmawk engmah inziak lova a awm mai le?

A phek tawpber ah chuan "an la ziak ang" tih chauh hi a lo awm a. Mak ka ti hle a, a ngaihna ka hrelo hle mai.

I hringnun kha lehkhabu chu a ni, a zatve lai chu ziah zawhin a awm ta, a duh apiang chhiar turin pholan a ni bawk. I hmelthatzia ziahlan a nih laiin i uikawm zia pawh ziah hmaih a ni lo. I pianthar derna leh i thawhrimloh zia te, i mut duh si zia leh i duhtui thute thlengin. I mimal nun zawng zawng chu ziahlan vek a ni a, khawi hmunah pawh chhiar theihin a in keu sa si.

I hringnun lehkhabu mitin in an chhiar mek hian zahna kâwn ah nge a hruai che a, chawimawina dawhsan ah? Fakna a khumtir che nge deusawhna a hlawhchhuah tir zawk che le? He kan nitin nun hi kan vêl amiten nitin an chhiar si. Office leh hnathawhna hmuna i thawhpuiten i hringnun an chhiara, a changin an nui a, a changin an thinrim a, a changin an ten ngawih ngawih a, a changin an khawngaih bawk asin.

He i hringnun lehkhabu a thuziakte hi tih danglam theih a ni tawh silo, a nih ang ang hian chiar a ngai ta. Mahse bu chanve ziahloh a awm. Chu chu ziahkhah vek a nih theih nan in buatsaih rawh le.

Bu chanve a ruaka la awm chu midang ziahtur a ni a, chu  hmun ruakah chuan miten tunge ni a an hriat che? Eng angin nge an hmuh che a, an hriat che an ziak tawh dawn. Ziahsa chhiar theiha awm mek aiin a pawimawh zawk mah lehnghal.

Chanchin chhe tak tak ngaihthlak nuamlo takte ziah a lo ni tawh em? Chanchin hriatreng tlakte ziah alo ni tawh em? Tunah hian a bu chanve dang chu miten an ziak dawn a, nitin a i hun hman dante, i thawhpuite laka i awmdan te, sorkar hna i thawhdan te, i tangka dehchhuah dante, i chanchin a teber thlengin miten an ziak dawn. I chhiar chak dan tur angberin ziah tir rawh, i chanchin hi an la ziak ang.
KA ÁWN LI LIAI

Pawnlam chu a thim viau e tilo chuan a van varah leilung a chhhiar theih mai a, Khuangbai hram kara Perhpawng chiri te pawn ṭhahnem an ngai hle a, Pan lai nun te pawh kan ngai lek lek mai.

Pindan ah chuan mi sawm chuang zet kan awm a, ka chhungte pawh an ṭhu kim veka, hmelhriatloh tlema zawng an awm bawk. In neitu chu a virbuai angreng hle mai a, midang erawh chuan thil lothleng tur chu an nghak ṭhuap thung.

Muangchang hian kan zinga pakhat chu alo dingchhuaka, a coat chhunglam ipte atangin uluk taka lehkha thleh a rawn phawrhchhuak a, a han kaiparh nuap nuap a, bah zetin engemawni hi a chhiar a.

Ka sa ta zak mai, chu lehkha kher kher chu kei aia hrechiang hi Adama thlah kalzel ah hian an awm tlat lo. A chhung thu tawi te, fimkhur leh ulukna tel miahlova chhiar pawha tlar 18 chiah, a âwn leh ngil, a bial leh sawl pawha thil ziak thiam ni mahila, keimah ngeiin  Husler dawra Calligraphy pen ngei maia mawi uchuak lutuk tak maia ka ziah vek a ni tlat.

A thu pawh keima âwmhâwpa ka phuahkhawm, a lungkuai thei tur angbera ka duan chhuah, hriatrenga  vawnzui tlat atana itawm tura ka remkhawm, chutia bah nuaiha coat ha zût chunga ahan chhiar ta chuan ka thin a ti za zak a, ka in sehruh ṭeuh mai.

Lehkha chu a chhiar zo em tih pawh ka hriatpui tawhlo in neitunu chu a hlan a, intihtheih hmel zeta hawikual chungin a ṭhu vei vang leh nghal. Nu pakhat lo lut tlaiber khan mawi taka fun present hi In neitunu chu a hlana chumi zawh ah a tawta tawtin mi karah a in zep ve ta mai bawk a.

Ka dingve ta hluai mai le, ka thil ken present box chu ka thlauh ṭep a, ka vuanbet hman hram. Thil sawi ka tum a, mic chu min rawn pe vata, a hrui a tawi deuha ka insiamrem tur chu ka pai deuh tlat mai! Ka han ding ngil aleh, ka ding ngil rei thei ta tlatlo, ka lu chu a hailovin ka hria, ka rilru pawh a fim, ka rui viau em ni? Nge ka awmna ah lir a nghing? Ka han hawi kual zau deuha phâwk tak hian min lo melh deuh hrû hlawm lehnghal.

Ka rui a nih hi han ti dawn ila eng ruih theihmah ka ti silo, mahse ka ding ngil thei chai silo, ka han hawizau leh deuha ka chhungte chuan min lo en ṭhap a, a ṭhenin mak ti hmel an pu a, a ṭhenin thinrim hmel an pu bawk, min puih tumin an mawng an kan âwk âwk hlawm a, mahse ka kutin ka zâp ṭhu hlawm a. Kei lah chu ka âwn li liai mai si, khua lah lum silo vawt silo hun lai tak, a tawk chauh hun anih laia ka âwn ta li liai mai chuan midang chu sawiloh keimah ngei mai pawh chu mak tiin ka khat a ni.

Puanṭhui khawl (ke khawl) dawhkan bawhin kan venga ka ngei deuh pa hian min lo nuihsawh mek a, a mitmeng verther leh a khik sâwng dan aṭang khan kei hi mipui hmaah mualpho ila a ti tih hi a hriat ngawih ngawih. Mahse chuti maia tluk mualpho ka tum biklo, engmah ka rui lova, ka dam ṭha em em bawk, chuvangin ka thil tihtur chu ṭha taka hlenchhuah ka tum lui ve tlat.

Mic chu lek kangin "Ṭhiante u, vawiin kan nei hi kan va vannei em! Kan tih telve miahlo in boruak ṭha leh nunna kan la nei  tel leh nghal,  naktuk lothleng tur kan nghah ṭhin kha hun inher in vawiin ah a rawn chantir zel a, nimin a liam zel bawk si. Helaia lo pungkhawmte hian Vawiin kan hman dan i fimlhur ang u, naktuk a awm silo" kan ti dap dap a, an reh ṭhuap mai, ka hó hian min en ṭhup mai.

A bak chu engmah ka hre talo reng reng a, ka thilpek tur chu ka pe ta em? Thu chu ka sawizo ta em pawh ka hre thei talo. In neitunu hmel ka chhinchhiah kha a pianhmang ka sawithiam tlat lova, engvanga chutah chuan urhsun taka pungkhawm nge kan nih pawh ka hrelo, ka hriatna chu mau sahchhum hmawk ang mai hian a tawp thut a, ka lei hmawrah hian awm chu awm mahse ka hrechhuak zo talo. Ka ding awn li liai chu ka tlu ta nge ka ding ngil ta zawk tih pawh ka hriat hma in ka harh hlawl mai, ka mumang nilo se ka tihturte chu han tleitlak ka duh vei nen.
Ṭhiannus

Ṭhiannu pahnih ka nei a, Ṭhiannus ka ti mai a nih hi. Pakhat zawk hian awmhmun aṭangin khawvel hi a hui kual vel a, pakhat zawk erawh chu khawvel ah hian a virkual vel mek bawk. Greenland vur ram atang leh India ṭiaupho ah te, Afrik ram pik mi te zingah pawh lo zuk awm tawh ngat a ni.

Pakhat zawk hian chawmlen huphurhawm khawpa ṭhahnem fa a nei tawh a, pakhat erawh chuan 'thu' maiin a la vawng.

Chimawm leh ṭawngtheih thu ah chuan ngaihtuahawmloh khawpa rual pawl an ni. An pahnih hian inhnial sela chak zawk awm lova kawihṭhen phawk ngai tur an niin a lang. Chutiang dinhmun  chu luahlum hle mahse felna thu ah zawng chhunhan pakhat pawh awmlo khawpa sawisel kailo an ni lawi si.

Pakhat zawk hi London ah bu khuarin khawvel ram hrang hrangah zirtirna changkang chi pe in a zinkual reng a, zo fa chhul chhuak  hmeichhe chawimawi tlak zing ami a ni. Hmeichhe ropui tak tak awm mahse a ni anga Khawvelin an tangkaipui hi a awm kher lovang.

Pakhat zawk hi Aizawl chhuahsan miah lovin kiltin a hrutkual a, a thuhnuaiah hian mihring engzat chiah nge awm ka hrethiam phaklo. Mihring chang ni lovin pangpar leh Arpa sualhuai thlengin a commandna hnuaiah hian an awm.

Chutiang chi hnih chuan ka post hi an han comment rawn ta ṭhin a niah. Achang leh kan nui, a chang leh kan ṭap, a chang leh kan thinrim, a changleh kan lawm em em, awmngaihna hi ka hre lova ka awmloh phah fo.

An ni hi awmlo ta se, hrehawm ka ti ngawt ang. Ka ti tak tak awmlo ta ula hrehawm ka ti ngawt ang Dini Varte Duhawmi Hmar
Modern Naute (Baby)

Thil hian hunlai a nei zel emaw tih tur hi a ni a, kum tam pawh a vei hma hian thil danglam hi ava tam tak em! Diaper chu sawiloh naupuan nêm ṭha pawh nei lovin puanhlap mai mai ten an tuam a, a sên zualpui lai chu ruakin a awm mai ṭhin a, khawi kipah an hruai ve vek a, duhawm takin an selian mai.

An leikang deuha sazu lang rengin chawṭhing an lek a, “kawl aw sen sen, ka fanghma tai tai..” tiin hrisel deuhin an ṭhangliana buaipui em em lovin thingfawm rual an ni zung zung mai.

Chhuan thar lo chhuak zelin tun hun hi min daikai tir ta a, Madern age ah kan awm ta. Kekawr mawngpawp kan ha duh tawhlo a, chawṭhing lek vû vû kan duh heklo, ka tunlai vah tawh.

Hetih lai hian Naute an lo piangthar ve zel a, Modern Naute ka ti mai. Nasa takin thil a danglam tawh, nu leh pa lahin fa 2/3 an neih chuan chhangchhe pa, chhangchhe nu nih kha an zak miahlo, hmanlaia fa 6 nei pawn, 'ṭhalai kan nia lawm' an tih nen khan an inhlat lutuk tlat tawh.

A piantirh aṭang rengin naupuan readymade nen thlalakna chitin nen an in ringa, labor room pawnlamah lah hlui 2/3 daih an awma mipate pawh an lo awm tel fur tawh bawk. “Ava duhawm em! tih aiah  a cute lutuk an ti leh nghal.

Thla a pum meuh chuan diaper nen pheikhawk thlengin an ṭek tawh. In bah leh in marble paha hman laia an u ten an puak then mai mai hun ah khan modern naute chuan cartoon network a thlir vauh vauh tawh a, zan ah lah a muhil hma pawl pawh 12 hnulam ani ta daih mai. Nau mu chiah chiah chu an ṭhan a ṭha duh tihte kha a awm tawhlo Naute vanga tlaivar an tam lutuk tlat tawh, hrileng apiang an kai bawk si modern naute zet chuh.

Chemtatrawta te, Chhura leh Nahaia chanchinte, Kungawrhi leh mizo thawnthu te aiin Chhota Bheem, Tom & Jerry, Frozen etc chu an hre daih zawk. Aidu silai te, Chartin bung motor tihvel aiin Smartphone an khâl a, chupawh online lo chuan an khawih duhlo, 'a duh duh a khawih thiam' tiin kan la chhuang ta dah, enge a nghawng chhuah tur kan dawn tel silo modern naute zet chuh!

An seilen meuh chuan Mizotawng mai nilo mizo hla an thiam ṭha duhlo lui a, sap hla thiamte rap zuah zuah theihte chu changkanna emaw an ti tlat. Buh thlei thiamlohte bai siam thiamlohte chu changkangin an hria. Mizo rilru ah hian khawvel tawp hma chuan saphla aiin khawhar hla te hnamdang tawng aiin mizoṭawng ngeite hi a hlu zawk chatuan dawn tih an dâwn pha reng renglo.

 Alu kanro aia French fries changkang zawka hre tlat leh Arsa dry fried aia KFC ropuia hre tlat, branded anih phawt chuan ṭha tura ngaihna nei, thil hmu zau, sawi zau si chhiar zîm bawk si an lo chhuak ta chum chum mai a nih hi.
Aia upa zahna a bo tial tiala mahni hringtute ngei pawh zah zolo an awm ta hial, pawisak an nei tlem a tunlai danah an in nghat si.

Hnam zia hi naupan lai atanga zir tur a ni, hnam ropui ten an hnam thawnthu te an hlamchhiah ngailo, an faten an theihnghilh hlauvin a theih chin chin film ah te an siam zawk ṭhin, hnam thawnthu hian naupang seilenna kawngah nasa takin a pui si ṭhin. A nitin huna a ṭhiante leh a chhungte a chenpui dan a zirin nungchangmawi leh hawihawmna a zirchhuak tur anih laiin mobile ah film maksak puipui a lo en a, games  dukdaklo alo khela mithiamte Rating aia sangah a hun alo hman nasat vangin midang nen khawsak an harsat phah si.

Thil hlui ringawta enkawl seilen tur a ni hauhlo a, mahse thil changkang ringawta thangliante nun ah chhenfakawm hmuh tur a vang si a ni. Sawi ṭeuh ka duh ka sawi thiam silo mahse ilo ngaihtuah zui ve hram dawn nia. Modern Naute zet zawng thlunglu an ti hai e
THUPUI NEILO

Hmêl hi englai chiah nge ni a, hmai hian engchen nge a huam ang tih kan inzawt fo ṭhin, tunah chuan hmel chu sawifiah theilo mah ila, hmai erawh chu kan chiang ta hle mai. A sawia sawi mai nilo, atiha tih hi Science a ni an tih chuan Hmai hi Science a ni thei  kan ti thei hial ang.

Hnar kawn chu khuavang rikhamsa an sawi ang maia ramri indaidanna, chhak leh thlang inri na hmun a ni, chuta ṭanga ding leh vei ah a mual awmdan azira ngil leh khuar deuhin  Bengkâwm chunglam chu ngil takin a pan phei a. Beng tuam silova helkual zelin, tlangdung zawhin a Sahmulṭhen zel ah ramri chu kalin Khabe tawpah a in hmu leh a, chumi ramri  hualkhung chhung zawng chu 'Hmai' chu a ni. Hmai tuamlo chu man emaw pawisa chawitir tur emaw dan alo awmtakah hian hmai area chu tihchian ani lehzual ta a ni.

Mizoram mai nilo, Khawvel hmun tinrenga  tuam tura an tih chu 'hmai' a nih vangin hmun tinah hmaituamna lei tur a awm. Heng hmaituamna zinga a tamzawk 90% hi chu a chunga hmai demarkation kan sawi mil tura siam an ni nghe nghe.

Van dumpawl ah kher kher hian chang thei ila,  hlunlo tur ram he Khawvel hi chhuk bih ta ila, nang leh kei hi kan langchiang awm bik. Chu aia chianga min chhuk thlir rengtu a awm tih haider lui tlata zakkep nei chunga kan han awm vel hi  Chunglam Mi khi a nuih kan tiza âwm teh e.

Zo thlifim damdiai ni ila, i bahsam leng kawi tawk lekin kalpah che ila, mit chhing diar diarin ka chhem leh hun lo nghakhlel la, duh luat vang hian  chhemdam thli nih haiin thlipui thaa chhem tak che hi ka nâp.

Engkim ka neihloh vang hian nang ka mamawh che a, ka famkimloh vang hian min ti famkimtu i nih a ngai ṭhin. Chak niila nang ka mamawh kherlo ang che. Khawvel mihring hi mahnia famkim kan awmloh vang tak hian ani, mitin kan in mamawh tawn ni.
ZIAK MI NIH KA TLIN LOHNA

Eng eng emaw hi ziakin thai rang ve fovin, phur ve hle mah ila, ziak mi ni hian ka in sawi ngai lova, ni pawhin ka in hre ngailo. Ziak mite awmkhawmna group ah te min telhve fova,  mahse Midum zinga a chem bil ber ang maiin ka ngawi chiah chiah ṭhin.

Ka facebook album pakhat chu 'ziak mi lo ziah" tih a ni mauh mai, chutih laiin Ziakmi inthup in request min rawn thawn a freelance writer in a rawn zui zat bawk a, ka accept rang teh e.

Ziak mite hi thil hrevek turah ka ngai, an chhiar hnem em em turah ka ngai bawk, mahse keive chu changpat cheh chhum an sawi anga phe kual mai mai ka ni lawi si.

Midang ziak fak leh fuih, chawimawi leh zahsak hi an tih nasat ka ring a, mahse ka hriat chinah chuan mizo pa ve ve thinlung taka midang faka chawimawi hi ka hre tamlo. Uluk taka ziah han post ve te hian kutzungpui pir chauh kan hlawh chhuaka, fak leh chawimawi leh zah hlawh zolo mah se fuihna tal hlawhchhuah a chakawm, mahse ziakve ngai hauhlote hnen atangin chungte chu kan dawng chamchi thung. Ka hriat tamloh vang tak hian ka rin a ang ta lova ka tlinlo sa.

Anvai erawh chuan a nilo, ṭhenkhat chuan ngun takin an chhiara, tihsual leh kimlote hriattirin ziak zel turin an fuih mek bawk tih ka hre tel.

Thu ziak dan hi an uluk hle tih ka hriaa, zawm leh zawmloh turte, chhinchhiahna leh thu hma/thuhnu kaldan an uluk hle tih a hriat a, a awlsam zawngin a grammer an uluk ti mai ang, keive chuan chungchu ngaih pawimawh chu sawiloh a thiam pawh ka thiamlo a, ka uluk heklo, hawrawppui hmanna tur erawh chu ka hreve chang chang chauh a nia ka tlin lo.

Titi an thiamin an khabe liam chân a nuam hle turah ka ngai, thufing leh zau tak tak an pai ṭun tura rinna ka nei, kei lungphur phura phur, burchhe vuak ang maia râk ring satliah tan hian tlin ngaihna a awmlo.

Khawvela lehkha chhiar nuam ber chu mahni ziah chhiar hi a ni. Lehkhabu ṭha pui pui nei êm ûm mah ila, mahni ziah hi chhiar a nuam ber.

Khawvel kan mikhualna rama kan awm chhung tawite ah hian engemaw tal ziak teh. I tan mai nilo, i tu leh fa i chhuan lo chhuak thar turte tan rohlu a tlingve tlat. Chu  ro thuhruk chu ka hriat vangin ka ziak zel mai a nih hi. .kumtir lama inveng chhung mithi i la hrevek em? I theihnghilh nual tawh ang tiraw, chu chu kan hringnun tawpdan chu a ni, mahse thuziak engemaw tal khawvel hi hnutchhiah teh mi thinlungah i thar leh ṭhin ang Ziak mi ni biklo mah la.
NGAIHSAN TUR DIK

Mitin hian ngaihsan zawng kan nei vek a, chu chu mihring zia a ni. Ṭhenkhat chuan uchuak tak pawn an lantir fo, an demawm em em loh anmahnia a thawh dan a ni ve mai. Celebreties ho hian ngaisangtu an ngah ṭhin hle a, chumite vanga celeb ni thei chu an ni rêng a ni.

Ṭhenkhat chuan mihring nihna (personality) aiin an lan dan an ngaisang fo bawk, tin, ṭhenkhat  chuan bungrua (material) an ngaisang bawk, mi zahawm nge mi lar ngaihsan awm zawk tih hi kan inzawhfo pawh a ṭul. Formula 1 ngaisang em em tu, a car la hmu miahlote hi an awm. Manchester leh London inhlat zawng hre miahlo te pawn tlaivarin an inkhel an en peiha, saphla thiam em em ṭawng thei miahlo lah kan kat nuk.

Mahni nihna ang lova lang tlat ṭhin chu mihring hi a ni. Mahni nihnaah lungawi  an tlema, chu chuan lemchanna ah min hnuklut ṭhin. Kan chanvo leh kan nihna phu tawk chu hniam kan tifo a, chhungrilah chiang taka inhria ni mah ila, kan nihna aia sang hreta lan tum kan ni ṭhin.

Nawmchenna an tih mai luxurious thil te pawh kan khawsakin a phû rêng em tih ngaihtuahlo kan awmfo vangin dâp bang tah awng suar karah smart TV chhuah phe vut vut te, inchung far fup fupa cheng chunga Car nei maite, thawhchhuah nei miahlova two wheeler chhuakthar nei maite kan awm fo. Chu chu neihloh tur tiin ka sawi lova, mahse kan dinhmun leh kan nihna mil a neih tum tur a ni, chuti anihloh chuan kan thil neih hi mite tan nuihzatbura min siamtu a ni thei.

Chutiang neih kan chak tlatna chu mi awmtheite khawlaia an leu vel kan hmuha kan awh a, kan ngaihsan thin vang ani fo. Chu dinhmun luah tura thil tamtak an paltlang erawh chu kan hriatpui lemlo thung.

Vai mistiri pakhat chuan "Mizo chuan secondhand car man a neih chuan a lei mai, scooty man a neih chuan a lei mai, vai chuan car pakhat a lei chuan car dang 5 man tal an nei ṭhin" a ti a, dik tak maw. Mahse hei hian ngaihtuahna a ti thui hle mai.

A hmasalo tur hi kan ngaih pawimawh hmasak a nifo ṭhin hian zahna min thlen fo a, kan zak lemlo a nih pawhin mi nuihzat kan ni ṭhin. Smart phone hum smart miah silo an sawi ang hi kan nifo ṭhin.

Kan nitin nunah hian ngaihsan tur dik, ngaih pawimawh hmasak tur dik hi kan ngaihtuah fova, kan thliar thiam a ṭul hle a, kan eizawnna in a kentel emaw a mamawh em em anih siloh laia luxurious thil lo kawl ve reng te hi changkanna diklo a ni tiin kan sawi thei ang.

Ka hmelhriat tak pakhat chuan, "Car neih chu alo hautak hle mai, ka Car nena in chawih In ka neih a ngai a, Car nei chawhmeh neihlohte a in remlo a, Car nei si a, ṭhutna dûp neihlohte a in remlo vek a, khawtlang tehnaah Car nei thei ka nih vangin thawhlawm tuk chi reng reng ah a sang pawl ka nih angai a, chawhmeh zuar te pawhin lei thei ngeia an ngaih an pan zin ber ka nih a ṭul bawk, chumi piah lamah khawlaia ka lan dan zawng zawng pawh Car nei awm rênga ka lan a ngai a, alo hautak ngei mai" tiin fiamthu titakin a sawi a. Ni e, kan dinhmun hi kan zahawmna a nih si vangin chhûta inbùk fo hi kan ngai a ni.

Dikna chuan englai pawhin zahawmna a pe che a, dik hlel deuha i ropuina zawng zawng nia i hriatte erawh kha chuan Zahna kâwn ah bawk a hnuklut che anga, hnung lamah miten an nuihzat hle reng ang che.

Zephyr drama pakhata achangtu khan, "Sam te kan lo zuah sei ve a, pawisa kan nei leh bawk silova a in hmehlo reng reng" a ti a, nuihzatthlak tak ni mah se zirtir neiṭha thu ril thuk tak a sawi niin ka hre ṭhin.

Hringnun hi tehna dika tehfo a ngai a, kan dinhmun hre turin kan in bih a ngai fo ṭhin. Inchhawng sang lianpui pui kara Assam type in rawp tawh chu a lang mawive theilo ang hian kan nihna leh dinhmun mila kan dinloh chuan kan lang mawilo ṭhin.

Englai maha zahpuiawm loh, tuma hmuhsit theihloh, mite ngaihsan Nun nei turin thil pakhat a tawk, chuchu Dikna/Rinawmna a ni.

Monday, July 13, 2020

VAWKSA RÊP

Thingtlang khaw lian ve angreng tak an ni a, an ṭangrual viau nitur a ni kan kohhran ṭhalai khawmpui pawh a khawtlangin min lo dawngsawng a, in tin deuhthaw chuan mikhual an nei. Community hall behchhanin khawmpui kan nei a, keini a hawklak rual lek lek pawn nuam kan ti hle.

Kan thlen tlai chuan mikhual hmuahna counter ah kan inziaklut a, tlangval la naupang ve tak kan rualpui vel tur hian kan thlenna turah min hruai dawn a. Kan kal pah chuan an khaw chanchinte kan han zawt luama, kan in biak tlangnel hnu chuan, "In thlenna tur hi a hla si a, mikhual kan la neilo a, lo thleng daih ula, vawiin ah vawk kan talh lehnghal" tiin min sawm a, keini ṭhianho chuan ihe lovin a sawmna kan pawm nghal thlap.

Thlenin chu kan thim lut titih a, kan insil fai thuai thuaia, chaw kan ei nghal a, Anṭam tlak leh bai kan hmeh a, hmanhmawh takin inkhawm turin kan chhuahsan zui nghal mai a. Inkhawmban chuan an rapchung chu kan han en a, vawksa chu an lo rep far tluk tluk mai a, ngaih a ṭha hle, ṭhian dangte bulah pawh kan thleninte vawk talh chu sawi nuam kan ti hle tawh.

A tuk chu kan zaipawl zai ni a ni a, heilo hi chu Sunday zanah chauh kan zai tawh ang. Tukṭhuan kan han ei leh a, chhuat laiah kan kîl bial pup a, tun ṭumah pawh hian Anṭam tlak leh Anṭam bai tho kan hmeh. An nu ber chuan chawhmeh van thu tlawr zetin a sawi lehnghal.

Sawi hmaihloh tur chu an Ekin mawlh kha a ni. Kawmthlang lawk thing karah hian kawr kânin thing lianpui a tlu kai ruah mai a, chu chu an Ekin chu a ni mai a, thim hnuah kan ṭhu tlar ṭhap ṭhin a, nui uarh uarh chungin kan tlingtla ve mai.

Kan chawhmeh chuan ngaih a ti ṭhalo ṭan tlat, rilru ah a awm deuh veng veng tawh. Sunday a ei atan an khek a nih kan ring ta bera, mahse Anṭam hlir lo deuh hmeh chu a chakawm viau tawh. Ṭhiante bulah vawktalh ina thleng kan nih thu kan lo chapo pui tawh laklawh si a, rilru ah hnawhtu lian tak kan nei ûl reng mai.

Sunday zing a loher chhuak ta. Tukṭhuan kan han kil leh chu lung hi a awi tawhlo reng reng, kâah chaw a tui lova, hrawkin a lem hreh riau tawh, chhung inkhawmte kha kan beih urhsun vei nen engatinge Aṭam tho kan hmeh leh tak mai le? Inkhawm turin kan insiam tau tihtih a, kan thlenin ah kan bet thei ta manglo tlat. Min sawma min hruai haw tu lah kha kan inkhawmpuina lamah security duty ah ṭangin a in ti thu em em mai leh nghal.

Nilengin khawmpuina lama kan awm hnu ah tlailam ah lenkual ve kan tum a, khua a lum bawk si kekawrbul nen tawnzau nen kan chhuak a, vengtin kan tlawh kual a, midang pawh keini aia inchei nalh an awm biklo. Zanriah ei a hun tawh vangin kan thlenin kan pan a, kawtzawl kan thlen chuan kan thlenin chu a lo inkalh bur mai le.

Kan mangang, khua a tlai tawh si, zanin hi kan zaipawl zai hun a ni bawk si. Khawiah emaw chahbi a awm ang tiin kan han phek zawn ngial naa hmeithai ina englo zawn ang mai a ni si. Inkhawm dar a ri a, an kal zut zut tawh, keini zanriah pawh kan la eilo, kan thlenin kawngkhar lah chu tala lianin ala inkalh bur  mai si.

Ṭhenawmnu kan va pun ta chawt mai a, veng hmawr lamah Pathian chawimawi tur an awm a, chutah chuan an vaiin an kalvek a ni tih min lo hrilh a, a beidawn thlak hle mai. Inkhawm dar an nawn tawh a, kan inkhawmpuina lamah chuan kan tlai lenna thuamhnaw nen chuan kan phei ve ta ngawt a. Pawn aṭangin mi min hmuh hlau zetin kan bih a. Kan thlenin tlangval kha kan zawng pah reng a.

Chutia kan hawi kual vak vak lai chuan kan zaipawl chu zai turin an ko ta. Chhei le... A solfa vaitu tur ber leh a member ṭha ṭha kha tawnzau leh kekawrbul nen pawn ah a thimchinah kan awm si. Kan zaipawl ho chuan dawhsan lam an pan, an hawi vak vak mai, minzawng tih kan hrereng, mahse min hnuh kan hlau em em bawk si, rilru hi a pik a, kan mangang takzet.

Chutih laitak chuan kan thlenin tlangval chu kan hnunglamah security badge bel vu hian a lokal ta hlauh mai le. Rangtakin thil awmzia sawiin kan chhuahchhal nghal a, inthiamlo angreng takin chahbi min pe zul zul a, a ranga rangin thlenin lam panin kan tlan nghal hlawk hlawk a, rilru hi a in sehruh ṭun mai ni.

Thlenin kan luh chuan chaw ei phawt ila chumi zawhah haw turin insiam ila a zan azan hian haw daih angu tiin kan rel a, chaw kan han ei chu leh chawhmeh an lo siam reng renglo, zing ami kha an lo ring niin Anṭam bawk kan hmeh leh. Kan zinga a tawr ṭhaber ngaihdan a pel ta,  "Kan thlenna turah pawh min dah lovin vawk kan talha lo thleng ru tiin min hruai a, hei tuk leh zanah Anṭam hlir kan hmeh a, an vawksa lah an rêp er tluk tluk ringawt mai. An Ekin a sei ropui si, kei chuan ka chan ai ka la dawn a, in duhleh la ve mai ru" tih pahin vawksa rep tul khat chu polythene ah a hui lut fai leuh ta mai.

Keini pawh kan in ngaihtuah lungpuam ta, chawei apiangin chawhmeh van thu min sermon khum a, zanin tlaiah lah hmun dangah min eisan veka, kan chanpual kan la ve tur ani ang tih chu kan ngaihdan a nih ve tak hlawm avangin mahni pual turin tul khat kan hui fai ta ṭheuh a, tul 7 (sarih) chu a zo der! An rapchungah chuan tul 3 chiah a in khai ta.

Kan vawksarep rûk chu mahni bag ah ṭheuh kan thun a, kawngkhar kan kalh leh thlap a, ṭhenawmnu hnenah chabi dah tura min tih angin kan dah a, hawikir tawh miah lovin kan hawsan ta nal nal a. Kan thleninte khan an hrerei ve ngawt ang chu.
NGAIHSAN TUR DIK

Mitin hian ngaihsan zawng kan nei vek a, chu chu mihring zia a ni. Ṭhenkhat chuan uchuak tak pawn an lantir fo, an demawm em em loh anmahnia a thawh dan a ni ve mai. Celebreties ho hian ngaisangtu an ngah ṭhin hle a, chumite vanga celeb ni thei chu an ni rêng a ni.

Ṭhenkhat chuan mihring nihna (personality) aiin an lan dan an ngaisang fo bawk, tin, ṭhenkhat  chuan bungrua (material) an ngaisang bawk, mi zahawm nge mi lar ngaihsan awm zawk tih hi kan inzawhfo pawh a ṭul. Formula 1 ngaisang em em tu, a car la hmu miahlote hi an awm. Manchester leh London inhlat zawng hre miahlo te pawn tlaivarin an inkhel an en peiha, saphla thiam em em ṭawng thei miahlo lah kan kat nuk.

Mahni nihna ang lova lang tlat ṭhin chu mihring hi a ni. Mahni nihnaah lungawi  an tlema, chu chuan lemchanna ah min hnuklut ṭhin. Kan chanvo leh kan nihna phu tawk chu hniam kan tifo a, chhungrilah chiang taka inhria ni mah ila, kan nihna aia sang hreta lan tum kan ni ṭhin.

Nawmchenna an tih mai luxurious thil te pawh kan khawsakin a phû rêng em tih ngaihtuahlo kan awmfo vangin dâp bang tah awng suar karah smart TV chhuah phe vut vut te, inchung far fup fupa cheng chunga Car nei maite, thawhchhuah nei miahlova two wheeler chhuakthar nei maite kan awm fo. Chu chu neihloh tur tiin ka sawi lova, mahse kan dinhmun leh kan nihna mil a neih tum tur a ni, chuti anihloh chuan kan thil neih hi mite tan nuihzatbura min siamtu a ni thei.

Chutiang neih kan chak tlatna chu mi awmtheite khawlaia an leu vel kan hmuha kan awh a, kan ngaihsan thin vang ani fo. Chu dinhmun luah tura thil tamtak an paltlang erawh chu kan hriatpui lemlo thung.

Vai mistiri pakhat chuan "Mizo chuan secondhand car man a neih chuan a lei mai, scooty man a neih chuan a lei mai, vai chuan car pakhat a lei chuan car dang 5 man tal an nei ṭhin" a ti a, dik tak maw. Mahse hei hian ngaihtuahna a ti thui hle mai.

A hmasalo tur hi kan ngaih pawimawh hmasak a nifo ṭhin hian zahna min thlen fo a, kan zak lemlo a nih pawhin mi nuihzat kan ni ṭhin. Smart phone hum smart miah silo an sawi ang hi kan nifo ṭhin.

Kan nitin nunah hian ngaihsan tur dik, ngaih pawimawh hmasak tur dik hi kan ngaihtuah fova, kan thliar thiam a ṭul hle a, kan eizawnna in a kentel emaw a mamawh em em anih siloh laia luxurious thil lo kawl ve reng te hi changkanna diklo a ni tiin kan sawi thei ang.

Ka hmelhriat tak pakhat chuan, "Car neih chu alo hautak hle mai, ka Car nena in chawih In ka neih a ngai a, Car nei chawhmeh neihlohte a in remlo a, Car nei si a, ṭhutna dûp neihlohte a in remlo vek a, khawtlang tehnaah Car nei thei ka nih vangin thawhlawm tuk chi reng reng ah a sang pawl ka nih angai a, chawhmeh zuar te pawhin lei thei ngeia an ngaih an pan zin ber ka nih a ṭul bawk, chumi piah lamah khawlaia ka lan dan zawng zawng pawh Car nei awm rênga ka lan a ngai a, alo hautak ngei mai" tiin fiamthu titakin a sawi a. Ni e, kan dinhmun hi kan zahawmna a nih si vangin chhûta inbùk fo hi kan ngai a ni.

Dikna chuan englai pawhin zahawmna a pe che a, dik hlel deuha i ropuina zawng zawng nia i hriatte erawh kha chuan Zahna kâwn ah bawk a hnuklut che anga, hnung lamah miten an nuihzat hle reng ang che.

Zephyr drama pakhata achangtu khan, "Sam te kan lo zuah sei ve a, pawisa kan nei leh bawk silova a in hmehlo reng reng" a ti a, nuihzatthlak tak ni mah se zirtir neiṭha thu ril thuk tak a sawi niin ka hre ṭhin.

Hringnun hi tehna dika tehfo a ngai a, kan dinhmun hre turin kan in bih a ngai fo ṭhin. Inchhawng sang lianpui pui kara Assam type in rawp tawh chu a lang mawive theilo ang hian kan nihna leh dinhmun mila kan dinloh chuan kan lang mawilo ṭhin.

Englai maha zahpuiawm loh, tuma hmuhsit theihloh, mite ngaihsan Nun nei turin thil pakhat a tawk, chuchu Dikna/Rinawmna a ni.

Wednesday, June 24, 2020

A PAWI VAWNG VAWNG
(Covid29 lockdown article-36)

Zandang ang bawkin kan khawtlang chu a reh deuh ruih a, zan khaw thiang karah chuan Vengpui lam aṭang pawhin  Mual veng eng ut mai chu a lang chiang viau, vengthlang lama tlangval lungleng zai thawm chuan chu zan chu a ti khawharthlak deuh ruih zawk nghe nghe.

Kumin chu zau pui lamah lo nei velo mah ila, kan mal lutuk bik lova, naktuk ah pawh lâwmnu tha sût turin ruahmanna kan siam fel a, fehnaa pai tur mei a zial mek chu ka nghak mek bawk. Zan a rei dawn tawh a, mi tamzawk an muhil tawh nghe nghe.

Thawm danglam deuh, ring vak silo, beng verh zet si, ri deuh huau hi kan hre thut a, chu mi rual deuhthaw chuan in chu a vang sawi ta hliau hliau mai. Bel bawm aṭang chuan Bel leh thleng te chu a tla ri rum rum a, tui dehna kianga Belpui a tui chu a in chhawk baw ṭhawt ṭhawt bawk, a reilo hle naa chu Lirnghing chuan min sawi na hle mai.

Vengtin ah chuan au thawm leh ṭap thawm a ri chêl chûl a, hmun fai deuh laiah chuan mak tia mengphawk chungin thlabar tak hian nutling patling an in hawr khawm a, reilo te ah electric a thim a, kan phekbuai zo ta.

Naupang ṭap chêl chûl karah chuan  Nutling, Patling ring tak taka an fate ko thawm a ri chêl chûl a, êng nei aram kan awmloh vangin pan lam tur pawh hre lovin kan awm a, kan chhungte awmna lah kan hre hek lo. Tutu nge in atanga kan tlanchhuah sana khawilam nge kan pan hlawm lah kan hre heklo.

Manganna rapthlak tak chuan thawk leh khatah min rawn ṭhawng thut si a, hamhaih tak leh phili takin kan awm hlawm a. Zan lah chu a thim em em mai a, thli a rawn thaw deuh huau huau a, ṭi takin kan hawi tang hru hlawm mai. Vengchhak leh Vengthlang, Vengpui leh Mualveng pawh kan phekbuaia tumah in ngaihsak tak tak hman pawh kan awmlo.

Kan buai zualpui a reh ta a, a tam zawk chu inchhung lamah an lut tawh a, tumah muhil thei an awmlo, rilru ala thlabar nasa hle, nakin deuh hnu kan thla a muang deuh ta maw tih ah chuan thawklehkhatah a rawn nghing leh thut mai, in te chu a ri ṭhawt ṭhawt a, ṭap thawm leh au thawmin a khat zui nghal zat bawk.

Rang lutukin pawnah kan tlanchhuak, a thim bawk si, êng chhuahpui a lawi kan awmlo leh chiah, mang a va ang teh lul em! Chhungkuaa tlanchhuak huk panlam tur hre lova mahni hma zawn zawn pan kan ni vek si a, kan in au sup sup a, kan in phek zawn huai huai a, naupang leh puitling pawh kan ṭap per pur tawh si vangin in zawnhmuh a har ngei mai.

Tlai tin volleyball kan khelhna ṭhin zawl ah chuan kan awmkhawm ṭhupa, in chhunga lut ngam awm tawh heklo le pawn khawthim ah kan  chungah enge thleng dawn tih hre lovin kan sakuh ser nghah tawp mai.

Khawvar dawn lamah chuan naupang tuihal leh rilṭam an chiar hiar hle tawh a, phone neite lah in a battery an hmangzo hlawm tawh bawk si, êng awm lovin tui awmna leh eitur awmna kan hre thei tawh bawk silo. Mitthla in inchhunga kan belpui lian khata tuite chu hmu mah ila kan lut ngam tawh silo.

Tlangval tlawmngai ten veng hrang hrang an fankualnaah kan khuaa In lianber  kan Biakin chu a chhe nasa hle a, Mualvenga concrete in panga awm pawh a chim vek, community hall bang thlang lam a chim, thi an awm leh awmloh kan la hre theilo tih report kan dawng a, chung chanchinte chuan kan tha a ti khur zual a, keini kan venga in ṭha awm chhun kan VCP in pawh a  khi nasa a, ceiling te a tla vek a, VCP nupui malpui ah hliam na vaklo a awm tihte kan hre leh ta, ava mangan thlak tak em! A nghing leh dawn em? Engtikah nge a nghin leh dawn? Tihte chu rilru in kan in zawt mawlh mawlh a, a chhanna kan nei silo. Pawn khawthimah rilṭam tuihal in kan awm mek a, ruah sur tur a rawn ri dur dur tawh mai bawk si nen kan khua chu thivek tur kan nih hi tiin kan lungngai lawk hle.

Nikum mai khan kan khuaah Disaster management team an lokal a, chhiat rup thulha in ven dan tihte an rawn sawi a, Hall lenglo in kan pungkhawm a, emergency a in atanga tlanchhuah angaih huna ken tur an sawi te, tih tur leh tihloh tur an sawite kha rilru in a hrechhuak chuai chuai a, mahse chutiang emergency box chu kan siam lova, kan nei heklo, tun hi a hman hun a nih veinen.

Torch light, tui, ṭhelretpuan, puan lum, ei tur leh in rinlawkna tur an sawite kha kalo zawm lo hi a pawi vawng vawng ta a nih hi. Mi thiamte sawi kha lo zawm ila chuan kan harsatna te hi a zia awm tur. “In tlan chhuah dawn in in chhungkua in in pankhawm tur in ruat vek anga” ti a min zirtirna te kha kan zawm duhlo a, tunah hei, chhungkaw tamtak la in hmukimlo kan awm mek a, kan mang a ang mek a nih hi.

Êng chhit turte pawh in ring lawk ula an tih laite khan lirnghing hi tawng turah kan in ngai lova kan in buatsaih lova, tunah thimtham ah aimit thlawn ang maiin kan awm mek si. Aw, khangho kha lokal leh se rawn sawi leh se chuan an sawi ang chiahin ka ti ngei ngei tawh ang mawle.

Kan khua cement in neite lah mithiam rawn lova anmahnin mawi an tih ang anga an sak, a ṭhen phei chu rem leh remlova an din luih tir ni awm takte an ni a, chuvang tak chuan an chim rem rum mai lah takah, ava run thlak tak em aw!

Kan chhungkua kan damkim em? Kan khuaah tutu nge bo? Tutu nge thi? In engzat chiah nge luah ngamloh, kawngpui engzat ah nge a min tih pawh tunah chuan kan la hre theilo, engpawh nise , ruah pawh sur sela pawn ah hian khua i nghak var phawt mai teh ang.

Disaster managent team ten min zirtirna ang kan lo zawm talo kha a pawi  vawng vawng ta a nih hi.

Friday, June 19, 2020

BC to PC
(Covid19 lockdown article-35)

Khawvel ah hian hunbi ṭhen hrang hrang a awm a, darkar tin piah lamah hian ṭhâl, thlasik leh nipui te a awm a, chutiang zelin ṭhangkhat lian tihte chhuan tihte a awm nawk mai. Ni kaldan a zirin khawvel ram hrang hrangte pawn hunbi chhiardan in anglo kan nei nawk a nih hi. Chutiangin kan nun ngei pawh Naupan lai, ṭhalai, nu leh pa leh tar hun tepawh a lo in thliar zel mai.

Kan hun tawn mil zela insiamrem ṭhin chu mihringte kan ni a, thing leh mau, lui leh nungcha dangte chuan an ze ngai an pu reng a, mihringte erawh chu kan hun tawn mil zelin kan insiamrem (adopt) ṭhin. Chutiang nive lo chu mi pangngai phalo, mi anglo an ni.

Corona virus in Khawvel a run hma (Before Covid (BC) ah kha chuan, a huho in, a rualin, mipui kha kan che sung sung a, a khât tawka kutsil a ngai lova, hmai tuam a ngailo. Biakin lamtualah pawh kan indelhthuah nél núl a, vantlang anga thiltih leh punkhawm kha a tam hle. Zuk leh hmuam bakah ei leh in pawh kan in banpawlh a, zinkawnga hotel chawhmeh thlengin kan in ban pawlh. Ṭhenawm khawveng ah kan chuangkaiin rual kan pawl em em a, chawei khawm leh tih khawm kan ngah. Kan nun kha a zalen a, a huau huau a, nuam kan ti a, kan ṭhanhnana kan nitin nunphungah kan neih vek mai.

Hmelhriatlote nen pawh zinkawngah tui takin kan titi tlanga, duhsakna vangin chawhmeh leh thildang pawh kan in pekual ṭhin, a mizo em em in kan hriaa, a Kristian nun ni pawhin kan ngai. Zirna in ah pawh a huho vekin thiltih a ni a, kohhran ah pawh chuti tho chu a ni. Chutiang chu kan thinlung hian nun dan tur leh awmdan turah a ngai nghet tlat tawh.

Mahse hunbi in her danglam lai kan tawng ta thung. BC ang khan kan awm ngawt thei talo. He hunbi thar, darkar leh kum tidanglam silo hi kan hmanthiam a ngai ta, chu hunbi chu Corona virus hnulam (Post Covid (PC)  hi a ni.

Kan hmaikhuhna hi kan ning deuh a nih pawhin mipui tamzawk hi chuan kan hmang chhunzawm dawn chiang, Kut silfai pawh kan uar zel dawn. Kan hriselna venna pawimawh a ni tih kan hre tlat tawh. Zuk leh hmuam in ban ṭawm mai mai te, Hotel a Chawhmeh in suah pawlhte mi thil pek mai maite pawh mipui hian kan sim dawn khawp.

Social diatancing (physical distance) lo ṭhatzia leh natna inkai awlsam laka invenna hmanraw pawimawh a nihzia kan hre tawh a kan chhunzawm hle ang. Mahse Kohhran inkhawm leh punkhawm erawh chu chhunzawm ani ngei dawn a, chutah erawh chuan a hma anga zalen kan ni tawh lovang.

He Post Covid hun ah hian kan rilru sukthlek kan thlak angai tawh dawn. A theih ang anga intodelh ṭul zia kan zir chhuak tawh. Ei leh bar mai nilo, zuk leh hmuam, eichawp engkim midang ta banloh kan duh a ngai.  Mi lak aṭangin eng hri emaw ka kai thei tih hria in hmai tuam leh midang hnaihchilh loh kan duh zawk tawh ang. Mitin fimkhurna leh hriselna ngaih pawimawh kawngah kan ṭhangharh tawh ngei ang.

Covid19 hian mihring rilru sukthlek (mental) a khawih nasa em em a, a hri kaite ngat phei chu an fimkhur a ngai a, rilru lam natna nasa tak a thlen thei. A kai velo pawhin midang hlauhthawnna leh mahni him tum luat vangin rilru lam a chi ai a, thinlung hi a zalen halh tawhlo. Chumi a nih vang tak chuan PC ah hian kan lifestyle tamtak kan thlak a ngai dawn.

BC a min kuaha min hnaihtuten PC ah chuan min hnaih an duhtawhlo mai thei. Biakin thutthlengseia tawt taka ṭhut aiin inkhawmloh thlang ta pawh an awm thei. Chaweikhawm nikhua a phur em em ṭhin kha PC ah chuan sawm chhuah har em em a ni tawh maithei, kan nundan phung ngaia kan lo neihtawh tamtak kha mi tamtakin an thlakthleng tawh dawn, chumi hunah chuan mi dem a awl anga, mak tih a awl anga, dawih over a ngaih a awl ang, mahse chu chu kan hun tawnin a ken tel tur a ni si.

Ram changkang zawk abikin Japan te Korea te leh khawthlang lamte chu nasa takin Post Covid atan an in buatsaih tawh. Keini pawh hi lockdown a zo anga, sokar lam atangin thupek a awm silo anga, zalen thut kan hmabak ang. Chu hun atan chuan chhungtin in buatsaiha lo inzir lawk a pawimawh takzet.
THANKS TO MY LIKERS
(Covid19 lockdown article-34)

Ziakmite nê pawh ekzo ve hawtlo hian Ziakmi lo hian thu fahrah tete ka ziak fova, ni e ka ziakve zel mai, mahse, mi tih thîkin  facebook ah kher kher hian ka post ve luklak ziah.

Mahni kutchhuak chu ka chhiar ve leh ziah tho naa, mi hian an chhiar tak tak peihin ka ring manglo ṭhin, chuti chung chuan ka post ve sek lawi si.

Min lo chhiar saktute chu sawiloha lêng, rang taka min lo like sak ṭhintute chungah hian lawmthu ka sawi ve hrim hrim duh. Heng liker duhawm tak takte avang hian notification ka dawn phah ziah a, liker engzat nge tihte  ka lo en phah fo.

Thuziak sei 'see more' awm duah tawh chhiar peih hi chu tlemte an ni tih ka hreve reng, mahse post zawh ruala lo like nghauh nghauhtute avang hian lawmthu ka sawi a, ka thu ziah ka post apiangin min lo like sak chhunzawm zel dawn nia.

Kan thu khar nan, lâr emaw in tih tlat hi a awl viau, lâr chu a pawi lemlo mai thei, mahse lâr hi a ṭhaber kherlo, social media ah hi chuan mi lâr chu an blue tick ṭhin a, IG leh FB a i account check la Blue tick a awmloh chuan eng ruai ilo ni biklo tihna a ni mai.

Wednesday, June 17, 2020

BE NEGATIVE
(Covid19 lockdown article-33)

Kum sangbi thar lochhuak kum 20 zeta kan pelh takah chuan khawvel hi a zim lehzual ta sawt mai.  Kei teh lul pawn ṭhangthar nun chu ka rilrem phaklo ṭep niin a lang.

Kan ram zimtê ah hian hmasawnna chu hmuhtheihin a zuang awk awk a, kan khawlaiah lirthei changkang an tlan sup sup tawh. Kan mobile handset pawh smart phone vek a lo ni ta a, internet chak tak kan nei ta bawk. Khawvel sûkthlek dan chu mi sawi mai ni lovin keimahni ngeiin kan hmu zat zat ta mai.

Chanchinthar pawh in hrilh leh chuan ngai lovin kan hre zung zung a, changkanna chuan min khuh hlup a ni ber. Global village a awm kan nih tak avangin kan silhfen leh bungraw tamzawkte chu online market atanga kan lei vek a ni tawh a, India rama awmlo pawh kan duh ang ang leitur nitin min hlui hnawk hnawk  tawh.

Chu changkanna chuan chhungtinte min nuaia, man chawiin mi kan biaa, man chawiin kan inkhel a, man chawiin nau kan awm a, man chawiin kan titi ho a, man chawi vekin engkim kan ti a ni taber mai, kan internet hman man hi theuneulo tak a ni. Mahse Internet hmanglo, facebook account neilo, whatsapp leh Instagram hmang velo kan hmuh dan chu a hniam lawi si.

Kan rilru tam zawk hi materialism ah min hnuklut a, chu chuan midang ta min awh tir a, neihthinglung kan khâwng ta fo a nih  hi. Kan khawlaia sum lengvel tur tamtak chu kan internet in a eizawh tak si ah chuan sum lengvel a tlem a, mahni in chhekkhawl duhna kan nei liana, chu chuan mi hausa  leh rethei kar a ti zau tial tial niin a lang.

Lirthei neih chu mi anna ah ngaiin a ba pawn kan lei duh a, nula/tlangval pangngai nih chuan  two wheeler neih ngai ni a hriatna thinlung kan neih phaha, leiba min siam a, nitin  sum kan tlan ralpui a, kan chawhmeh a tuilo tual tual lawi a. Duh leh mamawh a tam tak êm avangin sum neih tam a ngaia, lakluhna ṭha hriatloh phei chuan a ruka hlawk taka thil zawrhte, kut tling lova lakluhte, sum thianghlimlo kawlte, mahnin neih dawn chuan midangten tuar dawn mahse pawitih lohnate, sorkar laipuiin mi rethei a khaichhuahna tur scheme zawng zawnga telve pawi tihlohna te,  scholarship lak ngei ngei tumnate a hringchhuak ta niin a lang.

Mi hausa fapa nupui neih ni a ruai sa leh mi rethei fanu thlahna ruai sa a in angreng tawh a, in 100 êm pawh tlinlohna khuaa ṭhalai fashion chu Aizawl leh Manhatan kawtthler a ṭhalaite fashion nen a danglam silo.

Kan ram industry ṭhaber tia an sawi ṭhin sorkar hnathawk tam zawk daih hi Bank loan laa in leh lo dina, lirthei leite an ni a, an tihdan thikin a sorkar mi lemlo pawn kan tive ta zel bawk nen kan rama chhungkua a chanve aia tamdaih hi leiba nei chhungkua an ni tihna ani.

Positive chu thil ṭha lam sawina a ni ngai a, tunlai ah chuan negative kan lawm zawk a, a lakluh mil hauhlo a khawsa pawh khawtlang hruaitu emaw kohhran hruaitu ah emaw kan iai eih lo. Sual huatna kan nei tlem tial tial a, tunlai dan tiin sual tamtak kan hmu mawi lui a, chu chuan keimahni ah a chhe zawng zelin min kaihruai tih erawh chu kan haider lui si ṭhin.

Kan nun hi a letling in a kal lek lek tawh a,  sorkar sawiseltu chu oppositon ah kan puh a, kohhran kaldan diklo sawiseltu lah kan hmu beram hlei theilo. Thudik sawi fuk fuk ṭhin chu â kan ti a, dik deuha hnathawk pawh mawl kan ti tlat tawh.

Covid19 pawh kan ram atanga hla taka darh ni mahse mitkhap karloah kan lo vei ve ta reng mai, kan khawvel han zim tawh zia hi, kan ramah vai an tam kan tia kan unaute an rawn haw khawm meuh chu an lo tam hle mai, ramdanga awm an lo la haw velo mah mah. Khawvel ram ropui leh changkanna hian min khuh hlup hlup a, tuipui fawnin vaukam ṭiaupho a khuh hlup hlup ang mai hian min khuh mek a, he kan hun tawng fîm taka ngaihtuahlo apiang an talbuai anga, fîm taka lo dawngsawng thiam apiang an dingchang dawn a ni.

A tawpber atan chuan, he hripui leng mek hi i ngaihdan ve mai mai khan pumpelh tum suh, mi thiamte sawi leh thurawn zawm la, ram leh khawtlang in tih tur an tihte leh tihlohtur an tihte zawm la, lo him la covid lakah lo fihlim ang che Please be Negative.
ZIAK DUAHLO TEH ANG
(Covid19 lockdown article-32)

Phur chang chang leh fuihpawrhtu an awm chang hian thi ho leh fahrah tete, mi pawn an hriatsa vek, an hmuha an kal ve vekna, an khawiha an tawn tawh hnu vek hi ka han ziak ve hluai mai ṭhin a, mi ṭhenkhat chuan 'ziak mi' min lo titawk lah bolo, keia in ngaihdanah erawh chuan 'Ziaklo mi' ka ni thung lawi si.

A chang chuan article pakhat hi awlsam te hian minute reilote ah ka ziakzo thuai a, edit buai leh tawh chuang lovin ka post hmak mai ṭhin. In lo chhiara, comment ṭha deuh in lo pe lehzel hi chu thilmak (miracle) a ni, ka awihlo hial zawk.

Thil ziak ṭhin chuan engemaw ropui leh mi duhzawngte ngauhtuah awm tak hi a nih laiin chutiang chuan ka ngaihtuah leh hauh silo, ka rilru a lolang hmasa sa kha ka ziak mai thin. Kohhran thil ah article/paper present a sawi zui tura ruat ka ni tawh a, kiltin atangin mi thiam an lokal a, professor ropui tak takte awmin minister hial an awma, chuta ka ziahve thung erawh chu thla thum tehmeuh ka ziak thung.

Kum 2000 hmalam khan ka ziak nual tawh naa dawtsawi ang mai ka ni, ka thil ziah ka tibo va, souvenir thenkhata an telhve tihloh chu ka nei ta hauhlo.

Zaipawl pakhat hian hla pakhat an rem ka ngaithlaa, ngun taka ka ngaihthlakin ka hlaphuah a ni tih ka hrechhuak a, a copy en ka dil a hla phuahtu hming ziahna ah chuan ka style in 'Anon' tih a lo awm vâ a, ngawi rengin ka pe leh. Thu aiin Hla hi kala chapo pui ngamlo lehzual.  Ka kutchhuak leh music ka remkhawm te hi a ziak pawn ka tan ka dahṭha ngailova miin min rawn dil ve mial ṭumte hian refer na tur ka zawng ruai ṭhin.

Ka mawi a sin, ka nalha ka changkang bawk asin, ka thiam zawng, ka ṭhaber ang tihna rilru hi ava mangan thlak tak. Mahse ka hringnun mizia hi a lo ni reng bawk si.

Hringnun hi a ruak a piang a riring si ṭhin, kan mawina leh kan ṭhatna, kan thiamna leh kan theihna. Kan chungnunna te hi kei ni sawia lanchhuah luih tir a, miten an hrelo ang tih hlaua kan phi cheng hi a ngai lemlo. Mi hian min keu a, min chhiara an hre mai ṭhin. Chuvangin mite chhiar atana kan duhte chauh kan nunah hian i ziak kai ang u.

Kanin sawi awk dawn dawnin ka hre ta, ziak duahlo teh ang.
CHANGI AIRPORT AH ZUNCHHUAK OVER
(Covid19 lockdown article-31)

Zan khat chu India sanaa tlai tawh tak thlengin ka online a, facebook ka bihkual lai tak hian live video ka hmu a, viewer chu keimah chauh ka ni leh nghal. A rawn live na chu khawvela Airport changkarber tia an sawi ṭhin Changi International Airport Singapore a ni.

He Airport hi a zau êm êm a, a ropui bawka tunlai technology tharber bera thuam a ni a, pangpar huan ropui tak tak bakah mit titlai tur chitin reng, ei leh in khawvel ram zawng zawngte ei duhtur zawrhna, riahna leh hahchawlhna, Hotel changkang leh conference hall changkang em em bakah park ropui takte leh architechture mawi leh dangdai taktakte  awmin khawpui tê changkang em em hi a ni ringawt.

Chhungte chawm nan, 'kan lo zia awm phah ve nan, mi kan an ve phah tak mialin' tiin he khawpui ah hian hnathawk turin hmun hrang hrang ami hnam hrang hrang an kalkhawm ruih ruih thin a, chung zingah chuan Mizo pawh tlemte an awmve a, a bikin nula an tam a, tlangval pawh engemaw zat an awm. Mizo hi Mizoram leh Burma leh Manipur  atang te in an kalkhawm ber thin.

Nula pakhat, Mizorama lo haw tur, in thlen hlan nghakhlel em em mai chuan he Airport changkang em em atang hian a rawn live mek a.  A luggage chu trolly ah dahin a hawikual ruai a, a tâi dawmin a kun leh zauh zauh thin bawk a. Ka lo en reng a, keimah chauh viewer ka ni mek a, ka en a ni tih pawh a ngaihsak lemlo. Nakin deuh ah chuan min rawn hre ta a, kan hello vel hnu chuan, “Awiiiii, ka zun a chhuak lutuk” tih pahin a tâi a dawm a, a chhuak hle a ni tih a hriat ngawih ngawih. Ka lo tawn hriattawh atangin Airport a inthiarna hmun an dah dan tlangpui ka hrilh, anin a awmna chu ka hreve tho tiin a rawn vin lek lek tawh.

"A nih chuan kal la, va zung ta huau huau che” ka ti a, mahse harsatna a nei, a mah chauh chu Mizo a ni a, hmelhriat dang a nei lo va, inthiarna chu a awmna atangin feet 500 vel daih a hla a ni. Chumi a pan chhung chuan a trolly lo veng tur chu a mamawh a ni. A hawi kual zak zak a, “Kha tah khan sah huk mai rawh” ka han ti a, a nuih azaa, keipawh ka nuih a za hle. A hnuah chuan i luggage kha nawr phei zel la, kenglut mai rawh”  ka ti, a nin “Kenluh a theihloh vang alawm ka buai” a rawn ti hlur a, a hnu deuhah chuan Sap pakhat hi a va bekbawr taa, thlamuang takin hmanhmawh tak siin inthiarna lam pan chuan a tlan ta hlak hlak a.

Kan inbe zui tam vak lova, chu achhapah a facebook account a chhia a, ka lo theihnghilh hman ṭep tihin a chanchin ka hre leh nawlh a, chu erawh zunchhuak ni lovin natna khirhkhan tak a tawrh thu a ni ta.

Mi ramah hmangaihtaka a kut vawnsaktu pawh neilovin  hmelhriatloh karah, hnamdang karah hun reitak damdawiinah a awm a. Lu zo vehvawh ni thin kha natna chuan a  sawp zawi hle a. A biang tî tai têk te chu a lo dum zo vek ta mai.

Singapore doctor ten theihtawp an chhuah naa zia awm lam a pan hleithei tlatlo.
Chhungkaw tan innghahna a nih vei nen, a hlawh chhuah tur zawng zawng pawh amah in enkawl nan hman alo ngai ta. Chutih lai mek chuan In lama a nuṭapa sorkar hna chhete vuan mek chu a boral thut mai bawk si. A rilru chu chhun ang maiin a na vawng vawng a, mi ramah hmangaihtu nei lovin hnamdang karah natna a do mek a, chutih laia a nuṭa mual ahan liam ta mai chu tawrh har a ti ngei mai.

Dam chakna pawh a neih tawh miahlo thu te min hrilh lai chuan a tan damchhuah vat a ngaih zia ka thiam tawkin ka hrilh a, ka fuih a, ka online apiangin atan fuihna thu ka ziak ngat ngat thin. Vawi tamtak a chhiar senloh in an jection tawh a, damdawi chi hrang hrang hun tlep tuarh thamin an enkawl tawh. Beidawnna in a tuam reng a, dam tik a nei silo.

“I dam a ngai, i chhungte i enkawl a ngai a, i nuṭapa fate i kutah an awm angai, i nu leh pa upa tawhte i tih hlim a ngaia, an dam chhung hun tawite an la neih hi hlim takin awm tir rawh. I unauten i lakah rinna an nghat a, an in nghahna i ni,” tiin message ka thawn a, a tan Pathian hnenah ka dilsak bawk a.

Fuihna thu chi hrang hrangte chuan huaisenna a rawn pe leh taa, dam a thlakhlelh tir a, a pawimawhna chuan dam duhna a neih tir ta zawk a, Singapore doctor ten tidamlo mah se, Mizoramah chaklo tak chungin a rawn thlawklut leh ta nge nge a.

Hun rei tak a chanchin ka hrelo leh vang vang a, tun hnaia ka hriat tâk erawh chu Mizoram ah a natna te enkawl niin tunah chuan sumdawnna te khawihin chhungkaw khaidingtu ah a ṭang mek ta tih ka hreta a, ka lawm kher mai. Kan inbe ngai lova, vawi khatmah kan la in hmu heklo. Mahse a nun kha ka ngaihtuah em em a, ka ngaihtuah chhuak fo thin.

Hringnun zinkawng hi chhuk leh chho satliah ani mailo, suar leh kham te pawh a tel a, harsa mahse hmalam ena kal lui ngat ngat te hian a tawpa chawlhna nuam an chang thin.

Saturday, June 13, 2020

VUL RENG SE
(Covid19 lockdown article-30)

Lockdown zan reh ruih hnuai ah chuan thli a thaw deuh vûk vûk a, thli rawn beng zawng chuan hlataka Ui bauh thawm pawh a hriat ruai ruai theih. Boruak a vawt deuh vur a, zan a rei tawh vangin thli bak thawm chhuah tur an awm tawhlo.

Zan dang aia a danglam bikna chu thli thaw vûk vûk chu a ni mai hian a lang a, sulhnu hluite rilru in a chhuikir mek lai chuan Vantlang aurinna atang chuan aw thum leh fiah tak hian, "Chhiat tawh thu.." a rawn ti a, a ri chu thli chuan a len kawi nawk nawk ni ngei tur a ni, a ring leh zawi, a fiah leh fiahlo in  au ri chu ka hre thei a. Chu zan boruak chu thlakthlengin a lo awm ta.

Hripui lên lai a nih piah lamah khawvar lam kan hnaih tawh hle a, chu a chhapah thli a la thaw zui bawk nen, zanin ang kher khera chhiat tawk an awm chu ava vanduai thlak em! tiin ka ngaihtuah zui hial.

Kan hnam tlem tê leh kan ram zim tê hi a boral vek  hlauhna  avangin kan tlangval rualte chu ramri ah hripui dai theuin an riak a, thosi leh vangvat karah, riahna bûk sual chawpin mutna pan tak chungah kan him na turin an riak mek si. Kan khawtlang hruaitute leh kan sorkar mi pawimawhte pawh hripui dona kawngah mawngvawmba ang maiin an hmanhlel a, an rim em em mai bawk si. Chhungtin pawh mahni chhungkaw himna tur ngaihtuahin rilru dang pu hleithei lovin an buai a, ei leh in tlachham lek lek  chhungkaw tamtak an awm mek bawk.

Natna lengmek chuan punkhawm a remti lova, in hnaih lah phal hek suh, ze zawi tê pua mahni ina awm melh melh vek turin a turlui tlat bawk si, chhuahvah a khap satliah lova, a huho a zai te thleng chuan a duh hauh silo.

Chutiang karah chuan Chhiattawk chhungkua an awm ta si. Laina leh thiantha, thawhpuite leh hmelhriat ṭha pawh 'lo hre ve mai ru aw' tih bakin in hrilh ngam ni hek suh. YMA member thatho leh zam ṭha tak takte chu lumenna ah kal tum mahse ram dan in a phuar si. Chutih laiin Thihna chuan hun a en lova, remchang zawk a zawng lova thliar bik a nei dèr silo.

Chu hun khirh tak zan ah ngei chuan alawm veng chhung tlangauna in  chhiat tawh thu a rawn puan tak ni.

Mahse thlâ ava muang si em! Lungngaihna ruam aṭang pawn a va lungawi thlak si ve leh, YMA hruaitu khawtlang nu leh pa chan changte chuan a kaltur tawk an ruahman sa veka, chung hruaitute chuan lusun khawhar, lungchhe vankaia ṭap mekte chu lainat takin an ṭawiawm si.

YMA hruaitute hi hri kai theilo tura duan an ni lova, thuam an ni heklo, an hlau ve tho, mahni inlum ah him dam taka awm an duhin an thlahlel ve tho, mahse chutiang hun thim, hun khirh, hun lungngaihthlak karah pawh chuan phur hmel em em in lusunte an hnêm a, zaiho remchanglo mah se, tlawmngai takin khua an varpui ṭhin.

Tuam hlawm ngai an tuam hlawm a, puih ngai an pui a, zo ze mawi an lantir. Fak leh chawimawi an phût lova, sêl an pawisa heklo. Pianphung ah leh hriselna thu ah mi dawrawm têtê an ni chungin an  nihna chu midang vangin an theihnghilh lui a, malsawmna thlentu ah an ṭang thung.

An kaihhruaina hnuaiah him tak si mawi tak siin, lungawithlak leh vui vaina awm miah si lovin, in ah leh thlanmual ah an indah ta. Zo ze mawi chuai lose YMA pawh vul reng rawh se.

Thursday, June 11, 2020

THUROCHHIAH
(Covid19 lockdown article-29)

Hringnun hian mual aliam dawn meuh chuan rilru hian ava ngaihtuah nasa dawn em! Sulhnu tinreng a fang anga, hriatchhuahloh pawh hi a neih a rinawm loh hial!

Kan kumhlunlohna ram a ni tih hrereng mah ila kalsan tur tamtak kan nei dawn si, ṭhalai kan ni emaw, nu leh pa kan ni emaw, naupang pawh ni rawh i, kalsan tur kan nei vek. Engmah kan luhpui loh ang chiahin engmah kan chhuahpui thei dawn silo.

Hmanlai ata tawh Thurochhiah hi neih a lo ni tawh thin. Chhungkaw paber thihna kotlanga a din meuh chuan, a nupui fanaute hnenah a ro leh sum neih te, a in leh lote a semkual a, a sulhnute chu vawnreng a nih theihna rurte, a kalsante chuan inchuhbuai lova an mahni ta ṭheuh an enkawl theih nan  leh a duh leh a beisei ṭhinte tihhlawhlin a duhte a lo famkim theih nan Thurochhiah chu siam a ni thin.

A hrilhfiahna awlsam tak chu mi tu emaw a boral hmaa a sum leh pai zawng zawngte, a thuruk te midang hnena a hlanchhawn hi a ni. Juda ho zingah te, Mizo zingah tepawh ngaih pawimawh a ni a, chhungtinte hmabak leh tihmek pawh a ni awm e. Tunlai ah chuan natna hrehawm leh rilru buaia an awm hma, engkim fimtaka an ngaihtuah theih laiin court hriatpuina emaw khawtlang hruaitute hriatpuinaa Thurochhiah ziak an awm ta nual. Sap kan tihte chuan hmanlai ata tawh ‘will’ an lo ziak fel thliam tawh ṭhin.

Nazareth Isua meuh pawn, “Khawvel zawng zawngah kal ula, thilsiam zawng zawng hnenah chuan chanchinṭha hi hril rawh u” tiin a hun hnuhnung lamah thuro a chhiah a nih kha.

Thurochhiah hian ngaih pawimawh a hlawh em em a, rosum mai bakah tih tur leh tihloh tur thute pawh chhiah a ni thin a, chungte chuan ngaih pawimawh a hlawh thin. A tamber erawh chu rosum in hlanchhawnna khûnkhân a ni ber.

Covid19 hripui leng mek kara damchhuah tuma bei mek tute kan ni a, dam turin kan bei anga thi turin kan inbuatsaih tur a ni ang. I Thurochhiah tur chu tifel vek la, khawvel hi hmachhawn rawh le.

A ṭul thawt thawtlo kan ti mai thei, mahse a chheber i han dawn chhin ang hmiang. He natna hi kai nia rinhlelh i nih aṭangin lakhran i ni anga, i kai ngei tih hriat a nih phei chuan nangmah enkawltute bak i chhungte, i nupui fanau, i unau, i thian leh i lainate reng reng i hmu tawh lovang. A hranga dah i ni anga, i natna a zual poh leh i awm hrang tual tual ang. Damdawiin ward a midangte nen in awm lai pawh thil ngaihawm a ni tawh ang.

Vanneihna in a kalsan zel che a nih chuan boruak i hip tlem tial tial anga khawl i hnaih tial tial anga, mihringin an hlat tial tial ang che, vanduaithlak taka i tuar chhuaklo anih chuan nangmah chauhin, dawmhlumtu i chhung leh khat, i laina pakhat mah awm lovin ngawi rengin khawvel i kalsan anga, i ruang pawh ṭihbai taka sawngbawlin mi tlemte in thlan ah an thlah ang che.

Rinhlelhawm i nih ni atangin engmah sawina hun i nei dawnlo, i thinlunga sawitur tamtakte chu i pairal mai mai dawn. Khawvel thihna zawnga khawharthlakber mai chu ava ni teh lul.

Mahse thil pakhat a awm, i thurochhiah chu nangmah ngeiin i vawn tlat dan ala awm, chu chu fimkhurna ani. He natna ṭihbaiawm tak damdawi chu fimkhurna ani, chu pawh mawl tê kut silfai a, hmai tuam a midang hnaihloh mai hi.
Lockdown laia chhuakthei bik nih hi a ropui reng renglo, mi lirthei a tlan laia i lo dintir hi i himna a ni. Midang thik suh, midang in kai se i kaive duh zel em ni, nangmah kha in ngaihtuah tlat la, i chhungte venghim bawk angche. Nuamsa taka hripui kai ai chuan rethei leh hrehawm deuh zawka kailoh hi a fin thlak em em a ni.
KA HUL
(Covid19 lockdown article 28)

Pa tlak duah chi ni chiahlo mah ila, ngawih chet chet chu harsa ka tive tho. Phûl hlut chang ka neifo a, rik hluai chang lah ka ngah narawh, thil lothleng apiangah sawive tu pakhat ka ni fova, phur zual chang ka nei zui fo bawk.

Bible a  'rapthlak eltiang' a tih ang deuh khan Hripui rapthlak eltiang khawvelin a han hmachhawn meuh chuan mihringte chu kan tlu zawih zawih ta mai anih hi. Pumpelh kawngdang awm hrih si lo, kan sepui ruah tuar chu a ni ber lawm ni. A kai hmasa apiang an fihlim hmasa mai dawn emawni tehreng ni, mithiamte chhût dan an sawidan in September thla vel ah kan fihlim tura beisei a ni naa, kumin chu kan inchiahpiah reng zawk hmel.

Kan ram zimte hi a chhunga chengte kan changkanloh vang nge ni hripui chuan min tibuai dawnlo niin kan ngaia, a hlim zual fal deuhte phei chuan hrilhlawkna eng eng emaw behchhanin an puang kur luai hman kha a ni a. Mahse vanduai thlak takin rampawn atangin kan kai lut ta mauh mai sia leh.

State danga inhlawhfaa awm tamtakte hi mi changkang an ni ang, abikin hmeichhia an changkang deuh nge ni Zoram hmuhsitna ni a ngaihtheih thil tamtak a thleng. Video pakhat ah phei kha chuan Mizo aiin vaiin an hmangaihzawk a, mizo chuan an hlau niin rilru engemaw tak khan an sawi a. Vai dawi sa ei ho atang ngeiin positive chu kan nei zawt zawt zui ta mai bawk si. Invenna leh social dinstance an tih hmang miah lovin an tawmkhawmna atanga live te kan la thlir zui ta dah ah.

Lockdown chhawng rukna kan thlen meuh chuan mipui pawn kan duh angin lockdown rules kan siam ruai chu anih tak hi. Kan dinhmun hrechiang em em tuten 'he ti chin hian ni rawh se' an tih hi  i he lovin zawm phawt mai ila, diktak chuan eng total pawn lockdown sela a zawmtu tur nangmah ber khan i zawm leh siloh chuan engmah awmzia a awm tak tak chuanglo.

Heti hi kan ni taa, kan ram pachhiat zia leh kan duhtui si zia kan hrevek, kan phunchiar si, nghetlo zet hian kan phu dual dual bawk si. He hri inkaichhawn loh dan lah kan bel hen hun, mahse kan zawm duh leh lawi silo, inchunga roreltu tan pawh hian rel thiam har deuh tur a nia.

Chhungkua inrelbawl dan kan zir thiam thar a ngai. Nitin eiral tih tlem dan turte kan duang em? Ei tawk aia tam siamloh zir ila, chawṭhing awmloa chhum dan te nen lam. Kan nitin eiral kan tih tlem thiam chuan kan khawlkhawm tihna ani. Chawlhkar khat tla kha Kar khat leh a chanve tlak dan zir chhuah a ngai tihna ani. Kan economy thlir chuan kar 1 tla hi kar 2 kan ei a ngai mah zawk.

Hri kaidarhloh dan te lockdown dan tur ah te sawi tur ka neilo, ka hul, a uar pa deuhin hmeichhe thi hulin ka hul an tih ang mai ka ni zo ta. Vawiin hian midang, chhungkaw dang, ramdang ngaihven hman niin ka in hrelo, kei leh ka chhungte engtin nge kan fihlim ang tih hi ka thupui a ni tawp mai.