Wednesday, June 24, 2020

A PAWI VAWNG VAWNG
(Covid29 lockdown article-36)

Zandang ang bawkin kan khawtlang chu a reh deuh ruih a, zan khaw thiang karah chuan Vengpui lam aṭang pawhin  Mual veng eng ut mai chu a lang chiang viau, vengthlang lama tlangval lungleng zai thawm chuan chu zan chu a ti khawharthlak deuh ruih zawk nghe nghe.

Kumin chu zau pui lamah lo nei velo mah ila, kan mal lutuk bik lova, naktuk ah pawh lâwmnu tha sût turin ruahmanna kan siam fel a, fehnaa pai tur mei a zial mek chu ka nghak mek bawk. Zan a rei dawn tawh a, mi tamzawk an muhil tawh nghe nghe.

Thawm danglam deuh, ring vak silo, beng verh zet si, ri deuh huau hi kan hre thut a, chu mi rual deuhthaw chuan in chu a vang sawi ta hliau hliau mai. Bel bawm aṭang chuan Bel leh thleng te chu a tla ri rum rum a, tui dehna kianga Belpui a tui chu a in chhawk baw ṭhawt ṭhawt bawk, a reilo hle naa chu Lirnghing chuan min sawi na hle mai.

Vengtin ah chuan au thawm leh ṭap thawm a ri chêl chûl a, hmun fai deuh laiah chuan mak tia mengphawk chungin thlabar tak hian nutling patling an in hawr khawm a, reilo te ah electric a thim a, kan phekbuai zo ta.

Naupang ṭap chêl chûl karah chuan  Nutling, Patling ring tak taka an fate ko thawm a ri chêl chûl a, êng nei aram kan awmloh vangin pan lam tur pawh hre lovin kan awm a, kan chhungte awmna lah kan hre hek lo. Tutu nge in atanga kan tlanchhuah sana khawilam nge kan pan hlawm lah kan hre heklo.

Manganna rapthlak tak chuan thawk leh khatah min rawn ṭhawng thut si a, hamhaih tak leh phili takin kan awm hlawm a. Zan lah chu a thim em em mai a, thli a rawn thaw deuh huau huau a, ṭi takin kan hawi tang hru hlawm mai. Vengchhak leh Vengthlang, Vengpui leh Mualveng pawh kan phekbuaia tumah in ngaihsak tak tak hman pawh kan awmlo.

Kan buai zualpui a reh ta a, a tam zawk chu inchhung lamah an lut tawh a, tumah muhil thei an awmlo, rilru ala thlabar nasa hle, nakin deuh hnu kan thla a muang deuh ta maw tih ah chuan thawklehkhatah a rawn nghing leh thut mai, in te chu a ri ṭhawt ṭhawt a, ṭap thawm leh au thawmin a khat zui nghal zat bawk.

Rang lutukin pawnah kan tlanchhuak, a thim bawk si, êng chhuahpui a lawi kan awmlo leh chiah, mang a va ang teh lul em! Chhungkuaa tlanchhuak huk panlam tur hre lova mahni hma zawn zawn pan kan ni vek si a, kan in au sup sup a, kan in phek zawn huai huai a, naupang leh puitling pawh kan ṭap per pur tawh si vangin in zawnhmuh a har ngei mai.

Tlai tin volleyball kan khelhna ṭhin zawl ah chuan kan awmkhawm ṭhupa, in chhunga lut ngam awm tawh heklo le pawn khawthim ah kan  chungah enge thleng dawn tih hre lovin kan sakuh ser nghah tawp mai.

Khawvar dawn lamah chuan naupang tuihal leh rilṭam an chiar hiar hle tawh a, phone neite lah in a battery an hmangzo hlawm tawh bawk si, êng awm lovin tui awmna leh eitur awmna kan hre thei tawh bawk silo. Mitthla in inchhunga kan belpui lian khata tuite chu hmu mah ila kan lut ngam tawh silo.

Tlangval tlawmngai ten veng hrang hrang an fankualnaah kan khuaa In lianber  kan Biakin chu a chhe nasa hle a, Mualvenga concrete in panga awm pawh a chim vek, community hall bang thlang lam a chim, thi an awm leh awmloh kan la hre theilo tih report kan dawng a, chung chanchinte chuan kan tha a ti khur zual a, keini kan venga in ṭha awm chhun kan VCP in pawh a  khi nasa a, ceiling te a tla vek a, VCP nupui malpui ah hliam na vaklo a awm tihte kan hre leh ta, ava mangan thlak tak em! A nghing leh dawn em? Engtikah nge a nghin leh dawn? Tihte chu rilru in kan in zawt mawlh mawlh a, a chhanna kan nei silo. Pawn khawthimah rilṭam tuihal in kan awm mek a, ruah sur tur a rawn ri dur dur tawh mai bawk si nen kan khua chu thivek tur kan nih hi tiin kan lungngai lawk hle.

Nikum mai khan kan khuaah Disaster management team an lokal a, chhiat rup thulha in ven dan tihte an rawn sawi a, Hall lenglo in kan pungkhawm a, emergency a in atanga tlanchhuah angaih huna ken tur an sawi te, tih tur leh tihloh tur an sawite kha rilru in a hrechhuak chuai chuai a, mahse chutiang emergency box chu kan siam lova, kan nei heklo, tun hi a hman hun a nih veinen.

Torch light, tui, ṭhelretpuan, puan lum, ei tur leh in rinlawkna tur an sawite kha kalo zawm lo hi a pawi vawng vawng ta a nih hi. Mi thiamte sawi kha lo zawm ila chuan kan harsatna te hi a zia awm tur. “In tlan chhuah dawn in in chhungkua in in pankhawm tur in ruat vek anga” ti a min zirtirna te kha kan zawm duhlo a, tunah hei, chhungkaw tamtak la in hmukimlo kan awm mek a, kan mang a ang mek a nih hi.

Êng chhit turte pawh in ring lawk ula an tih laite khan lirnghing hi tawng turah kan in ngai lova kan in buatsaih lova, tunah thimtham ah aimit thlawn ang maiin kan awm mek si. Aw, khangho kha lokal leh se rawn sawi leh se chuan an sawi ang chiahin ka ti ngei ngei tawh ang mawle.

Kan khua cement in neite lah mithiam rawn lova anmahnin mawi an tih ang anga an sak, a ṭhen phei chu rem leh remlova an din luih tir ni awm takte an ni a, chuvang tak chuan an chim rem rum mai lah takah, ava run thlak tak em aw!

Kan chhungkua kan damkim em? Kan khuaah tutu nge bo? Tutu nge thi? In engzat chiah nge luah ngamloh, kawngpui engzat ah nge a min tih pawh tunah chuan kan la hre theilo, engpawh nise , ruah pawh sur sela pawn ah hian khua i nghak var phawt mai teh ang.

Disaster managent team ten min zirtirna ang kan lo zawm talo kha a pawi  vawng vawng ta a nih hi.

Friday, June 19, 2020

BC to PC
(Covid19 lockdown article-35)

Khawvel ah hian hunbi ṭhen hrang hrang a awm a, darkar tin piah lamah hian ṭhâl, thlasik leh nipui te a awm a, chutiang zelin ṭhangkhat lian tihte chhuan tihte a awm nawk mai. Ni kaldan a zirin khawvel ram hrang hrangte pawn hunbi chhiardan in anglo kan nei nawk a nih hi. Chutiangin kan nun ngei pawh Naupan lai, ṭhalai, nu leh pa leh tar hun tepawh a lo in thliar zel mai.

Kan hun tawn mil zela insiamrem ṭhin chu mihringte kan ni a, thing leh mau, lui leh nungcha dangte chuan an ze ngai an pu reng a, mihringte erawh chu kan hun tawn mil zelin kan insiamrem (adopt) ṭhin. Chutiang nive lo chu mi pangngai phalo, mi anglo an ni.

Corona virus in Khawvel a run hma (Before Covid (BC) ah kha chuan, a huho in, a rualin, mipui kha kan che sung sung a, a khât tawka kutsil a ngai lova, hmai tuam a ngailo. Biakin lamtualah pawh kan indelhthuah nél núl a, vantlang anga thiltih leh punkhawm kha a tam hle. Zuk leh hmuam bakah ei leh in pawh kan in banpawlh a, zinkawnga hotel chawhmeh thlengin kan in ban pawlh. Ṭhenawm khawveng ah kan chuangkaiin rual kan pawl em em a, chawei khawm leh tih khawm kan ngah. Kan nun kha a zalen a, a huau huau a, nuam kan ti a, kan ṭhanhnana kan nitin nunphungah kan neih vek mai.

Hmelhriatlote nen pawh zinkawngah tui takin kan titi tlanga, duhsakna vangin chawhmeh leh thildang pawh kan in pekual ṭhin, a mizo em em in kan hriaa, a Kristian nun ni pawhin kan ngai. Zirna in ah pawh a huho vekin thiltih a ni a, kohhran ah pawh chuti tho chu a ni. Chutiang chu kan thinlung hian nun dan tur leh awmdan turah a ngai nghet tlat tawh.

Mahse hunbi in her danglam lai kan tawng ta thung. BC ang khan kan awm ngawt thei talo. He hunbi thar, darkar leh kum tidanglam silo hi kan hmanthiam a ngai ta, chu hunbi chu Corona virus hnulam (Post Covid (PC)  hi a ni.

Kan hmaikhuhna hi kan ning deuh a nih pawhin mipui tamzawk hi chuan kan hmang chhunzawm dawn chiang, Kut silfai pawh kan uar zel dawn. Kan hriselna venna pawimawh a ni tih kan hre tlat tawh. Zuk leh hmuam in ban ṭawm mai mai te, Hotel a Chawhmeh in suah pawlhte mi thil pek mai maite pawh mipui hian kan sim dawn khawp.

Social diatancing (physical distance) lo ṭhatzia leh natna inkai awlsam laka invenna hmanraw pawimawh a nihzia kan hre tawh a kan chhunzawm hle ang. Mahse Kohhran inkhawm leh punkhawm erawh chu chhunzawm ani ngei dawn a, chutah erawh chuan a hma anga zalen kan ni tawh lovang.

He Post Covid hun ah hian kan rilru sukthlek kan thlak angai tawh dawn. A theih ang anga intodelh ṭul zia kan zir chhuak tawh. Ei leh bar mai nilo, zuk leh hmuam, eichawp engkim midang ta banloh kan duh a ngai.  Mi lak aṭangin eng hri emaw ka kai thei tih hria in hmai tuam leh midang hnaihchilh loh kan duh zawk tawh ang. Mitin fimkhurna leh hriselna ngaih pawimawh kawngah kan ṭhangharh tawh ngei ang.

Covid19 hian mihring rilru sukthlek (mental) a khawih nasa em em a, a hri kaite ngat phei chu an fimkhur a ngai a, rilru lam natna nasa tak a thlen thei. A kai velo pawhin midang hlauhthawnna leh mahni him tum luat vangin rilru lam a chi ai a, thinlung hi a zalen halh tawhlo. Chumi a nih vang tak chuan PC ah hian kan lifestyle tamtak kan thlak a ngai dawn.

BC a min kuaha min hnaihtuten PC ah chuan min hnaih an duhtawhlo mai thei. Biakin thutthlengseia tawt taka ṭhut aiin inkhawmloh thlang ta pawh an awm thei. Chaweikhawm nikhua a phur em em ṭhin kha PC ah chuan sawm chhuah har em em a ni tawh maithei, kan nundan phung ngaia kan lo neihtawh tamtak kha mi tamtakin an thlakthleng tawh dawn, chumi hunah chuan mi dem a awl anga, mak tih a awl anga, dawih over a ngaih a awl ang, mahse chu chu kan hun tawnin a ken tel tur a ni si.

Ram changkang zawk abikin Japan te Korea te leh khawthlang lamte chu nasa takin Post Covid atan an in buatsaih tawh. Keini pawh hi lockdown a zo anga, sokar lam atangin thupek a awm silo anga, zalen thut kan hmabak ang. Chu hun atan chuan chhungtin in buatsaiha lo inzir lawk a pawimawh takzet.
THANKS TO MY LIKERS
(Covid19 lockdown article-34)

Ziakmite nê pawh ekzo ve hawtlo hian Ziakmi lo hian thu fahrah tete ka ziak fova, ni e ka ziakve zel mai, mahse, mi tih thîkin  facebook ah kher kher hian ka post ve luklak ziah.

Mahni kutchhuak chu ka chhiar ve leh ziah tho naa, mi hian an chhiar tak tak peihin ka ring manglo ṭhin, chuti chung chuan ka post ve sek lawi si.

Min lo chhiar saktute chu sawiloha lêng, rang taka min lo like sak ṭhintute chungah hian lawmthu ka sawi ve hrim hrim duh. Heng liker duhawm tak takte avang hian notification ka dawn phah ziah a, liker engzat nge tihte  ka lo en phah fo.

Thuziak sei 'see more' awm duah tawh chhiar peih hi chu tlemte an ni tih ka hreve reng, mahse post zawh ruala lo like nghauh nghauhtute avang hian lawmthu ka sawi a, ka thu ziah ka post apiangin min lo like sak chhunzawm zel dawn nia.

Kan thu khar nan, lâr emaw in tih tlat hi a awl viau, lâr chu a pawi lemlo mai thei, mahse lâr hi a ṭhaber kherlo, social media ah hi chuan mi lâr chu an blue tick ṭhin a, IG leh FB a i account check la Blue tick a awmloh chuan eng ruai ilo ni biklo tihna a ni mai.

Wednesday, June 17, 2020

BE NEGATIVE
(Covid19 lockdown article-33)

Kum sangbi thar lochhuak kum 20 zeta kan pelh takah chuan khawvel hi a zim lehzual ta sawt mai.  Kei teh lul pawn ṭhangthar nun chu ka rilrem phaklo ṭep niin a lang.

Kan ram zimtê ah hian hmasawnna chu hmuhtheihin a zuang awk awk a, kan khawlaiah lirthei changkang an tlan sup sup tawh. Kan mobile handset pawh smart phone vek a lo ni ta a, internet chak tak kan nei ta bawk. Khawvel sûkthlek dan chu mi sawi mai ni lovin keimahni ngeiin kan hmu zat zat ta mai.

Chanchinthar pawh in hrilh leh chuan ngai lovin kan hre zung zung a, changkanna chuan min khuh hlup a ni ber. Global village a awm kan nih tak avangin kan silhfen leh bungraw tamzawkte chu online market atanga kan lei vek a ni tawh a, India rama awmlo pawh kan duh ang ang leitur nitin min hlui hnawk hnawk  tawh.

Chu changkanna chuan chhungtinte min nuaia, man chawiin mi kan biaa, man chawiin kan inkhel a, man chawiin nau kan awm a, man chawiin kan titi ho a, man chawi vekin engkim kan ti a ni taber mai, kan internet hman man hi theuneulo tak a ni. Mahse Internet hmanglo, facebook account neilo, whatsapp leh Instagram hmang velo kan hmuh dan chu a hniam lawi si.

Kan rilru tam zawk hi materialism ah min hnuklut a, chu chuan midang ta min awh tir a, neihthinglung kan khâwng ta fo a nih  hi. Kan khawlaia sum lengvel tur tamtak chu kan internet in a eizawh tak si ah chuan sum lengvel a tlem a, mahni in chhekkhawl duhna kan nei liana, chu chuan mi hausa  leh rethei kar a ti zau tial tial niin a lang.

Lirthei neih chu mi anna ah ngaiin a ba pawn kan lei duh a, nula/tlangval pangngai nih chuan  two wheeler neih ngai ni a hriatna thinlung kan neih phaha, leiba min siam a, nitin  sum kan tlan ralpui a, kan chawhmeh a tuilo tual tual lawi a. Duh leh mamawh a tam tak êm avangin sum neih tam a ngaia, lakluhna ṭha hriatloh phei chuan a ruka hlawk taka thil zawrhte, kut tling lova lakluhte, sum thianghlimlo kawlte, mahnin neih dawn chuan midangten tuar dawn mahse pawitih lohnate, sorkar laipuiin mi rethei a khaichhuahna tur scheme zawng zawnga telve pawi tihlohna te,  scholarship lak ngei ngei tumnate a hringchhuak ta niin a lang.

Mi hausa fapa nupui neih ni a ruai sa leh mi rethei fanu thlahna ruai sa a in angreng tawh a, in 100 êm pawh tlinlohna khuaa ṭhalai fashion chu Aizawl leh Manhatan kawtthler a ṭhalaite fashion nen a danglam silo.

Kan ram industry ṭhaber tia an sawi ṭhin sorkar hnathawk tam zawk daih hi Bank loan laa in leh lo dina, lirthei leite an ni a, an tihdan thikin a sorkar mi lemlo pawn kan tive ta zel bawk nen kan rama chhungkua a chanve aia tamdaih hi leiba nei chhungkua an ni tihna ani.

Positive chu thil ṭha lam sawina a ni ngai a, tunlai ah chuan negative kan lawm zawk a, a lakluh mil hauhlo a khawsa pawh khawtlang hruaitu emaw kohhran hruaitu ah emaw kan iai eih lo. Sual huatna kan nei tlem tial tial a, tunlai dan tiin sual tamtak kan hmu mawi lui a, chu chuan keimahni ah a chhe zawng zelin min kaihruai tih erawh chu kan haider lui si ṭhin.

Kan nun hi a letling in a kal lek lek tawh a,  sorkar sawiseltu chu oppositon ah kan puh a, kohhran kaldan diklo sawiseltu lah kan hmu beram hlei theilo. Thudik sawi fuk fuk ṭhin chu â kan ti a, dik deuha hnathawk pawh mawl kan ti tlat tawh.

Covid19 pawh kan ram atanga hla taka darh ni mahse mitkhap karloah kan lo vei ve ta reng mai, kan khawvel han zim tawh zia hi, kan ramah vai an tam kan tia kan unaute an rawn haw khawm meuh chu an lo tam hle mai, ramdanga awm an lo la haw velo mah mah. Khawvel ram ropui leh changkanna hian min khuh hlup hlup a, tuipui fawnin vaukam ṭiaupho a khuh hlup hlup ang mai hian min khuh mek a, he kan hun tawng fîm taka ngaihtuahlo apiang an talbuai anga, fîm taka lo dawngsawng thiam apiang an dingchang dawn a ni.

A tawpber atan chuan, he hripui leng mek hi i ngaihdan ve mai mai khan pumpelh tum suh, mi thiamte sawi leh thurawn zawm la, ram leh khawtlang in tih tur an tihte leh tihlohtur an tihte zawm la, lo him la covid lakah lo fihlim ang che Please be Negative.
ZIAK DUAHLO TEH ANG
(Covid19 lockdown article-32)

Phur chang chang leh fuihpawrhtu an awm chang hian thi ho leh fahrah tete, mi pawn an hriatsa vek, an hmuha an kal ve vekna, an khawiha an tawn tawh hnu vek hi ka han ziak ve hluai mai ṭhin a, mi ṭhenkhat chuan 'ziak mi' min lo titawk lah bolo, keia in ngaihdanah erawh chuan 'Ziaklo mi' ka ni thung lawi si.

A chang chuan article pakhat hi awlsam te hian minute reilote ah ka ziakzo thuai a, edit buai leh tawh chuang lovin ka post hmak mai ṭhin. In lo chhiara, comment ṭha deuh in lo pe lehzel hi chu thilmak (miracle) a ni, ka awihlo hial zawk.

Thil ziak ṭhin chuan engemaw ropui leh mi duhzawngte ngauhtuah awm tak hi a nih laiin chutiang chuan ka ngaihtuah leh hauh silo, ka rilru a lolang hmasa sa kha ka ziak mai thin. Kohhran thil ah article/paper present a sawi zui tura ruat ka ni tawh a, kiltin atangin mi thiam an lokal a, professor ropui tak takte awmin minister hial an awma, chuta ka ziahve thung erawh chu thla thum tehmeuh ka ziak thung.

Kum 2000 hmalam khan ka ziak nual tawh naa dawtsawi ang mai ka ni, ka thil ziah ka tibo va, souvenir thenkhata an telhve tihloh chu ka nei ta hauhlo.

Zaipawl pakhat hian hla pakhat an rem ka ngaithlaa, ngun taka ka ngaihthlakin ka hlaphuah a ni tih ka hrechhuak a, a copy en ka dil a hla phuahtu hming ziahna ah chuan ka style in 'Anon' tih a lo awm vâ a, ngawi rengin ka pe leh. Thu aiin Hla hi kala chapo pui ngamlo lehzual.  Ka kutchhuak leh music ka remkhawm te hi a ziak pawn ka tan ka dahṭha ngailova miin min rawn dil ve mial ṭumte hian refer na tur ka zawng ruai ṭhin.

Ka mawi a sin, ka nalha ka changkang bawk asin, ka thiam zawng, ka ṭhaber ang tihna rilru hi ava mangan thlak tak. Mahse ka hringnun mizia hi a lo ni reng bawk si.

Hringnun hi a ruak a piang a riring si ṭhin, kan mawina leh kan ṭhatna, kan thiamna leh kan theihna. Kan chungnunna te hi kei ni sawia lanchhuah luih tir a, miten an hrelo ang tih hlaua kan phi cheng hi a ngai lemlo. Mi hian min keu a, min chhiara an hre mai ṭhin. Chuvangin mite chhiar atana kan duhte chauh kan nunah hian i ziak kai ang u.

Kanin sawi awk dawn dawnin ka hre ta, ziak duahlo teh ang.
CHANGI AIRPORT AH ZUNCHHUAK OVER
(Covid19 lockdown article-31)

Zan khat chu India sanaa tlai tawh tak thlengin ka online a, facebook ka bihkual lai tak hian live video ka hmu a, viewer chu keimah chauh ka ni leh nghal. A rawn live na chu khawvela Airport changkarber tia an sawi ṭhin Changi International Airport Singapore a ni.

He Airport hi a zau êm êm a, a ropui bawka tunlai technology tharber bera thuam a ni a, pangpar huan ropui tak tak bakah mit titlai tur chitin reng, ei leh in khawvel ram zawng zawngte ei duhtur zawrhna, riahna leh hahchawlhna, Hotel changkang leh conference hall changkang em em bakah park ropui takte leh architechture mawi leh dangdai taktakte  awmin khawpui tê changkang em em hi a ni ringawt.

Chhungte chawm nan, 'kan lo zia awm phah ve nan, mi kan an ve phah tak mialin' tiin he khawpui ah hian hnathawk turin hmun hrang hrang ami hnam hrang hrang an kalkhawm ruih ruih thin a, chung zingah chuan Mizo pawh tlemte an awmve a, a bikin nula an tam a, tlangval pawh engemaw zat an awm. Mizo hi Mizoram leh Burma leh Manipur  atang te in an kalkhawm ber thin.

Nula pakhat, Mizorama lo haw tur, in thlen hlan nghakhlel em em mai chuan he Airport changkang em em atang hian a rawn live mek a.  A luggage chu trolly ah dahin a hawikual ruai a, a tâi dawmin a kun leh zauh zauh thin bawk a. Ka lo en reng a, keimah chauh viewer ka ni mek a, ka en a ni tih pawh a ngaihsak lemlo. Nakin deuh ah chuan min rawn hre ta a, kan hello vel hnu chuan, “Awiiiii, ka zun a chhuak lutuk” tih pahin a tâi a dawm a, a chhuak hle a ni tih a hriat ngawih ngawih. Ka lo tawn hriattawh atangin Airport a inthiarna hmun an dah dan tlangpui ka hrilh, anin a awmna chu ka hreve tho tiin a rawn vin lek lek tawh.

"A nih chuan kal la, va zung ta huau huau che” ka ti a, mahse harsatna a nei, a mah chauh chu Mizo a ni a, hmelhriat dang a nei lo va, inthiarna chu a awmna atangin feet 500 vel daih a hla a ni. Chumi a pan chhung chuan a trolly lo veng tur chu a mamawh a ni. A hawi kual zak zak a, “Kha tah khan sah huk mai rawh” ka han ti a, a nuih azaa, keipawh ka nuih a za hle. A hnuah chuan i luggage kha nawr phei zel la, kenglut mai rawh”  ka ti, a nin “Kenluh a theihloh vang alawm ka buai” a rawn ti hlur a, a hnu deuhah chuan Sap pakhat hi a va bekbawr taa, thlamuang takin hmanhmawh tak siin inthiarna lam pan chuan a tlan ta hlak hlak a.

Kan inbe zui tam vak lova, chu achhapah a facebook account a chhia a, ka lo theihnghilh hman ṭep tihin a chanchin ka hre leh nawlh a, chu erawh zunchhuak ni lovin natna khirhkhan tak a tawrh thu a ni ta.

Mi ramah hmangaihtaka a kut vawnsaktu pawh neilovin  hmelhriatloh karah, hnamdang karah hun reitak damdawiinah a awm a. Lu zo vehvawh ni thin kha natna chuan a  sawp zawi hle a. A biang tî tai têk te chu a lo dum zo vek ta mai.

Singapore doctor ten theihtawp an chhuah naa zia awm lam a pan hleithei tlatlo.
Chhungkaw tan innghahna a nih vei nen, a hlawh chhuah tur zawng zawng pawh amah in enkawl nan hman alo ngai ta. Chutih lai mek chuan In lama a nuṭapa sorkar hna chhete vuan mek chu a boral thut mai bawk si. A rilru chu chhun ang maiin a na vawng vawng a, mi ramah hmangaihtu nei lovin hnamdang karah natna a do mek a, chutih laia a nuṭa mual ahan liam ta mai chu tawrh har a ti ngei mai.

Dam chakna pawh a neih tawh miahlo thu te min hrilh lai chuan a tan damchhuah vat a ngaih zia ka thiam tawkin ka hrilh a, ka fuih a, ka online apiangin atan fuihna thu ka ziak ngat ngat thin. Vawi tamtak a chhiar senloh in an jection tawh a, damdawi chi hrang hrang hun tlep tuarh thamin an enkawl tawh. Beidawnna in a tuam reng a, dam tik a nei silo.

“I dam a ngai, i chhungte i enkawl a ngai a, i nuṭapa fate i kutah an awm angai, i nu leh pa upa tawhte i tih hlim a ngaia, an dam chhung hun tawite an la neih hi hlim takin awm tir rawh. I unauten i lakah rinna an nghat a, an in nghahna i ni,” tiin message ka thawn a, a tan Pathian hnenah ka dilsak bawk a.

Fuihna thu chi hrang hrangte chuan huaisenna a rawn pe leh taa, dam a thlakhlelh tir a, a pawimawhna chuan dam duhna a neih tir ta zawk a, Singapore doctor ten tidamlo mah se, Mizoramah chaklo tak chungin a rawn thlawklut leh ta nge nge a.

Hun rei tak a chanchin ka hrelo leh vang vang a, tun hnaia ka hriat tâk erawh chu Mizoram ah a natna te enkawl niin tunah chuan sumdawnna te khawihin chhungkaw khaidingtu ah a ṭang mek ta tih ka hreta a, ka lawm kher mai. Kan inbe ngai lova, vawi khatmah kan la in hmu heklo. Mahse a nun kha ka ngaihtuah em em a, ka ngaihtuah chhuak fo thin.

Hringnun zinkawng hi chhuk leh chho satliah ani mailo, suar leh kham te pawh a tel a, harsa mahse hmalam ena kal lui ngat ngat te hian a tawpa chawlhna nuam an chang thin.

Saturday, June 13, 2020

VUL RENG SE
(Covid19 lockdown article-30)

Lockdown zan reh ruih hnuai ah chuan thli a thaw deuh vûk vûk a, thli rawn beng zawng chuan hlataka Ui bauh thawm pawh a hriat ruai ruai theih. Boruak a vawt deuh vur a, zan a rei tawh vangin thli bak thawm chhuah tur an awm tawhlo.

Zan dang aia a danglam bikna chu thli thaw vûk vûk chu a ni mai hian a lang a, sulhnu hluite rilru in a chhuikir mek lai chuan Vantlang aurinna atang chuan aw thum leh fiah tak hian, "Chhiat tawh thu.." a rawn ti a, a ri chu thli chuan a len kawi nawk nawk ni ngei tur a ni, a ring leh zawi, a fiah leh fiahlo in  au ri chu ka hre thei a. Chu zan boruak chu thlakthlengin a lo awm ta.

Hripui lên lai a nih piah lamah khawvar lam kan hnaih tawh hle a, chu a chhapah thli a la thaw zui bawk nen, zanin ang kher khera chhiat tawk an awm chu ava vanduai thlak em! tiin ka ngaihtuah zui hial.

Kan hnam tlem tê leh kan ram zim tê hi a boral vek  hlauhna  avangin kan tlangval rualte chu ramri ah hripui dai theuin an riak a, thosi leh vangvat karah, riahna bûk sual chawpin mutna pan tak chungah kan him na turin an riak mek si. Kan khawtlang hruaitute leh kan sorkar mi pawimawhte pawh hripui dona kawngah mawngvawmba ang maiin an hmanhlel a, an rim em em mai bawk si. Chhungtin pawh mahni chhungkaw himna tur ngaihtuahin rilru dang pu hleithei lovin an buai a, ei leh in tlachham lek lek  chhungkaw tamtak an awm mek bawk.

Natna lengmek chuan punkhawm a remti lova, in hnaih lah phal hek suh, ze zawi tê pua mahni ina awm melh melh vek turin a turlui tlat bawk si, chhuahvah a khap satliah lova, a huho a zai te thleng chuan a duh hauh silo.

Chutiang karah chuan Chhiattawk chhungkua an awm ta si. Laina leh thiantha, thawhpuite leh hmelhriat ṭha pawh 'lo hre ve mai ru aw' tih bakin in hrilh ngam ni hek suh. YMA member thatho leh zam ṭha tak takte chu lumenna ah kal tum mahse ram dan in a phuar si. Chutih laiin Thihna chuan hun a en lova, remchang zawk a zawng lova thliar bik a nei dèr silo.

Chu hun khirh tak zan ah ngei chuan alawm veng chhung tlangauna in  chhiat tawh thu a rawn puan tak ni.

Mahse thlâ ava muang si em! Lungngaihna ruam aṭang pawn a va lungawi thlak si ve leh, YMA hruaitu khawtlang nu leh pa chan changte chuan a kaltur tawk an ruahman sa veka, chung hruaitute chuan lusun khawhar, lungchhe vankaia ṭap mekte chu lainat takin an ṭawiawm si.

YMA hruaitute hi hri kai theilo tura duan an ni lova, thuam an ni heklo, an hlau ve tho, mahni inlum ah him dam taka awm an duhin an thlahlel ve tho, mahse chutiang hun thim, hun khirh, hun lungngaihthlak karah pawh chuan phur hmel em em in lusunte an hnêm a, zaiho remchanglo mah se, tlawmngai takin khua an varpui ṭhin.

Tuam hlawm ngai an tuam hlawm a, puih ngai an pui a, zo ze mawi an lantir. Fak leh chawimawi an phût lova, sêl an pawisa heklo. Pianphung ah leh hriselna thu ah mi dawrawm têtê an ni chungin an  nihna chu midang vangin an theihnghilh lui a, malsawmna thlentu ah an ṭang thung.

An kaihhruaina hnuaiah him tak si mawi tak siin, lungawithlak leh vui vaina awm miah si lovin, in ah leh thlanmual ah an indah ta. Zo ze mawi chuai lose YMA pawh vul reng rawh se.

Thursday, June 11, 2020

THUROCHHIAH
(Covid19 lockdown article-29)

Hringnun hian mual aliam dawn meuh chuan rilru hian ava ngaihtuah nasa dawn em! Sulhnu tinreng a fang anga, hriatchhuahloh pawh hi a neih a rinawm loh hial!

Kan kumhlunlohna ram a ni tih hrereng mah ila kalsan tur tamtak kan nei dawn si, ṭhalai kan ni emaw, nu leh pa kan ni emaw, naupang pawh ni rawh i, kalsan tur kan nei vek. Engmah kan luhpui loh ang chiahin engmah kan chhuahpui thei dawn silo.

Hmanlai ata tawh Thurochhiah hi neih a lo ni tawh thin. Chhungkaw paber thihna kotlanga a din meuh chuan, a nupui fanaute hnenah a ro leh sum neih te, a in leh lote a semkual a, a sulhnute chu vawnreng a nih theihna rurte, a kalsante chuan inchuhbuai lova an mahni ta ṭheuh an enkawl theih nan  leh a duh leh a beisei ṭhinte tihhlawhlin a duhte a lo famkim theih nan Thurochhiah chu siam a ni thin.

A hrilhfiahna awlsam tak chu mi tu emaw a boral hmaa a sum leh pai zawng zawngte, a thuruk te midang hnena a hlanchhawn hi a ni. Juda ho zingah te, Mizo zingah tepawh ngaih pawimawh a ni a, chhungtinte hmabak leh tihmek pawh a ni awm e. Tunlai ah chuan natna hrehawm leh rilru buaia an awm hma, engkim fimtaka an ngaihtuah theih laiin court hriatpuina emaw khawtlang hruaitute hriatpuinaa Thurochhiah ziak an awm ta nual. Sap kan tihte chuan hmanlai ata tawh ‘will’ an lo ziak fel thliam tawh ṭhin.

Nazareth Isua meuh pawn, “Khawvel zawng zawngah kal ula, thilsiam zawng zawng hnenah chuan chanchinṭha hi hril rawh u” tiin a hun hnuhnung lamah thuro a chhiah a nih kha.

Thurochhiah hian ngaih pawimawh a hlawh em em a, rosum mai bakah tih tur leh tihloh tur thute pawh chhiah a ni thin a, chungte chuan ngaih pawimawh a hlawh thin. A tamber erawh chu rosum in hlanchhawnna khûnkhân a ni ber.

Covid19 hripui leng mek kara damchhuah tuma bei mek tute kan ni a, dam turin kan bei anga thi turin kan inbuatsaih tur a ni ang. I Thurochhiah tur chu tifel vek la, khawvel hi hmachhawn rawh le.

A ṭul thawt thawtlo kan ti mai thei, mahse a chheber i han dawn chhin ang hmiang. He natna hi kai nia rinhlelh i nih aṭangin lakhran i ni anga, i kai ngei tih hriat a nih phei chuan nangmah enkawltute bak i chhungte, i nupui fanau, i unau, i thian leh i lainate reng reng i hmu tawh lovang. A hranga dah i ni anga, i natna a zual poh leh i awm hrang tual tual ang. Damdawiin ward a midangte nen in awm lai pawh thil ngaihawm a ni tawh ang.

Vanneihna in a kalsan zel che a nih chuan boruak i hip tlem tial tial anga khawl i hnaih tial tial anga, mihringin an hlat tial tial ang che, vanduaithlak taka i tuar chhuaklo anih chuan nangmah chauhin, dawmhlumtu i chhung leh khat, i laina pakhat mah awm lovin ngawi rengin khawvel i kalsan anga, i ruang pawh ṭihbai taka sawngbawlin mi tlemte in thlan ah an thlah ang che.

Rinhlelhawm i nih ni atangin engmah sawina hun i nei dawnlo, i thinlunga sawitur tamtakte chu i pairal mai mai dawn. Khawvel thihna zawnga khawharthlakber mai chu ava ni teh lul.

Mahse thil pakhat a awm, i thurochhiah chu nangmah ngeiin i vawn tlat dan ala awm, chu chu fimkhurna ani. He natna ṭihbaiawm tak damdawi chu fimkhurna ani, chu pawh mawl tê kut silfai a, hmai tuam a midang hnaihloh mai hi.
Lockdown laia chhuakthei bik nih hi a ropui reng renglo, mi lirthei a tlan laia i lo dintir hi i himna a ni. Midang thik suh, midang in kai se i kaive duh zel em ni, nangmah kha in ngaihtuah tlat la, i chhungte venghim bawk angche. Nuamsa taka hripui kai ai chuan rethei leh hrehawm deuh zawka kailoh hi a fin thlak em em a ni.
KA HUL
(Covid19 lockdown article 28)

Pa tlak duah chi ni chiahlo mah ila, ngawih chet chet chu harsa ka tive tho. Phûl hlut chang ka neifo a, rik hluai chang lah ka ngah narawh, thil lothleng apiangah sawive tu pakhat ka ni fova, phur zual chang ka nei zui fo bawk.

Bible a  'rapthlak eltiang' a tih ang deuh khan Hripui rapthlak eltiang khawvelin a han hmachhawn meuh chuan mihringte chu kan tlu zawih zawih ta mai anih hi. Pumpelh kawngdang awm hrih si lo, kan sepui ruah tuar chu a ni ber lawm ni. A kai hmasa apiang an fihlim hmasa mai dawn emawni tehreng ni, mithiamte chhût dan an sawidan in September thla vel ah kan fihlim tura beisei a ni naa, kumin chu kan inchiahpiah reng zawk hmel.

Kan ram zimte hi a chhunga chengte kan changkanloh vang nge ni hripui chuan min tibuai dawnlo niin kan ngaia, a hlim zual fal deuhte phei chuan hrilhlawkna eng eng emaw behchhanin an puang kur luai hman kha a ni a. Mahse vanduai thlak takin rampawn atangin kan kai lut ta mauh mai sia leh.

State danga inhlawhfaa awm tamtakte hi mi changkang an ni ang, abikin hmeichhia an changkang deuh nge ni Zoram hmuhsitna ni a ngaihtheih thil tamtak a thleng. Video pakhat ah phei kha chuan Mizo aiin vaiin an hmangaihzawk a, mizo chuan an hlau niin rilru engemaw tak khan an sawi a. Vai dawi sa ei ho atang ngeiin positive chu kan nei zawt zawt zui ta mai bawk si. Invenna leh social dinstance an tih hmang miah lovin an tawmkhawmna atanga live te kan la thlir zui ta dah ah.

Lockdown chhawng rukna kan thlen meuh chuan mipui pawn kan duh angin lockdown rules kan siam ruai chu anih tak hi. Kan dinhmun hrechiang em em tuten 'he ti chin hian ni rawh se' an tih hi  i he lovin zawm phawt mai ila, diktak chuan eng total pawn lockdown sela a zawmtu tur nangmah ber khan i zawm leh siloh chuan engmah awmzia a awm tak tak chuanglo.

Heti hi kan ni taa, kan ram pachhiat zia leh kan duhtui si zia kan hrevek, kan phunchiar si, nghetlo zet hian kan phu dual dual bawk si. He hri inkaichhawn loh dan lah kan bel hen hun, mahse kan zawm duh leh lawi silo, inchunga roreltu tan pawh hian rel thiam har deuh tur a nia.

Chhungkua inrelbawl dan kan zir thiam thar a ngai. Nitin eiral tih tlem dan turte kan duang em? Ei tawk aia tam siamloh zir ila, chawṭhing awmloa chhum dan te nen lam. Kan nitin eiral kan tih tlem thiam chuan kan khawlkhawm tihna ani. Chawlhkar khat tla kha Kar khat leh a chanve tlak dan zir chhuah a ngai tihna ani. Kan economy thlir chuan kar 1 tla hi kar 2 kan ei a ngai mah zawk.

Hri kaidarhloh dan te lockdown dan tur ah te sawi tur ka neilo, ka hul, a uar pa deuhin hmeichhe thi hulin ka hul an tih ang mai ka ni zo ta. Vawiin hian midang, chhungkaw dang, ramdang ngaihven hman niin ka in hrelo, kei leh ka chhungte engtin nge kan fihlim ang tih hi ka thupui a ni tawp mai.

Mi KAN CHÎL
(Covid19 lockdown article-27)

Pawnpui sawr ang tluk tluka puitlingho zaina bul lawka thingkhawn ah chuan bûk lem chhungah mutchhuak si muhil phal si lovin kan awm a. Kan thawmhnaw tharte chu a balh hlauhna chang hre vak lovin kan mutpui mai mai  bawk a, thlasik khawvawt vin tûk pawh hrechang lovin kan in awitlei thin.

Hnahpu hluia ruai kilzo kan ni a, Krismas nuam kan tih êm êm na chhan pakhat kha a ni ve hrim hrim. Kan hotupa hovin  hnah kan pu a, vawiin Masi ruaiṭheh ni ah fatuten Hnahpu hlui an siam leh a, duhsak leh duatbik kan niin kan hria kan hlim hle, hlui dang nen khan a danglamna a awm em ka hrelo naa, 'hnah an pu hah a, duattur an ni' an tih vanga hlui hran nei kha kan ni ve tlat.

Ruai ṭheh zawh anih chuan châng dang kân lem lovin lênkhawmna hmun lamah kan ri lut nghal a, ring deuh deuhin khuang kan vuaa, kan zai vak vak a, khua alo thim fel chuan puitling lengkhawm tur an lokal a, keini ho chu pawn lamah infiamin kan chhuak daih zel.

Vawiin lama Masi ruai siamna hâr ah ngei khan ṭhalai hovin thingpui an lum a, an sir ah keini chuan meilum kan ai a, an titi kotlangah kan dâk fân hle a, tirhna tur awm apiangah min tir bawk ṭhin.

Meilum ai kan kham deuh hnu chuan Masi thing an tiankhawm ah ngei chuan thingfak in Bûk kan saa, puan remchang apiang kan phah bawka, kan mu a, kan titi laih laih a, ava han nuam tehreng em!

Kan Upa aw rawl lian zet, zai tui thei êm êm maiin hla a thlang mek a, ṭah aw ṭuauvin thu a sawi a, an han zai leh chuh an lâm ta suau suau mai le. “Eden parmawi chulhnu tivul leh turin’ an ti a, pawnpui sawr ang tluk tluk an tih ang mai hian an zai a, a lâm thei an lâm bawk, an vir suau suau mai.

Zanlai a pel tawh, chhangban ṭhing leh kurtai leh thingpui an sem a, thilsem a nih veleh keiniho pawh eitur awmna lamah kan tlan thuai a, kurtai leh thingpuisen hang leh chhangban chu kenkawp a remchanglo thei thin a nia aw!

Thingpui in chawlh a zova, zai an vawr leh hma deuhin Fatu leader in vawiin lama kan ruai senso leh kan chetvelnate tiin report a pe a, sa bel leh sawhchiar bel chuang zat, khawih miahloh zat tihte thleng chuan a report a, chumi zawh ah tumah haw tum chuang heklo le, zaikhawmna chu chhunzawm leh a ni ta.

Zîng lam a ni dawn tawh, kan Upa pakhat lo dingchhuakin, “Hei, kumin chu kan zaitui êm êm a, a lawmawm hle mai, Masi hi nawn leh ngei a va duhawm em! sabel khawihlohte la awm mahse min daih dawn lova thawhbelh theite kan awm em? A rawn ti ta, naupang lam leh ṭhalai lam chu kan parh nghal sûrh mai ah, puitlingho chuan engemaw an sawikhawm a, a hnu deuhah chuan,  “Awle, hla pakhat kan sa leh anga, chumi hnu ah mi chîl turin kan chhhuak dawn nia” a rawn ti ta a leh, râwl tawp tawpin kan zai a, ṭhahnem kan ngai teh e.

Kohhran chhunga a nei deuh leh a pawk deu tur in lam panin kan kal ta dum dum mai a, kan va thlenga kawngka an kik a, an rawn hawn veleh Masi hla ngei mai chu kan saa, kan lâmlut nghal a, hlim em em maiin kan zai tawn tawn mai a, puitlingho pawh chuan ṭhahnem an ngai em em mai bawk. Kan hla kan sazo taa, in neitupa in pawisa a rawn pe ta, a pekzat an han puanga, kut kan beng, khuang kan tlir, kan haw haw ham ham mai ṭhin.

In dangah kan kal kual zel a, zai pahin kan lâmlut nghal zel bawk a, khua avar fel meuh chuan Masi nawnna tur daih sum kan lo hmuchhuak ta der mai. In 10 pawh kan chîl hman meuh ṭhinlo.

Khang hun laite han dawnkir hian Lung a leng duh mange.

Friday, June 5, 2020

HRINGNUN
(Covid19 lockdown aeticle+26)

Chuailopar an chuaia, Kumtluang par an ṭilhna hmun, hlunlo tur ramah hian thah thianglo  tlukin leng ṭhin mah ila, engtikah emaw chuan he damchhung hun hi kan thlahliam anga, hringnun kan sawi ṭhin chu ala tawp ang.

Rual awhna leh duhamna, in chhekarbawm leh in lak veina. Hmasawnna uma hmanhlelhna leh nakin hun thlirnaten hmun a chan velohna ram Thlaraute khawvel ah chuan cheng  hlen tawh turin thlahliam kan la ni ang.

Thlai kumhlun kan kalsan hun leh foundation thuk taka kan insakte chuan kan mual liam lai chu pawitihna nei hauh lovin an la thlir liam ang. Dam chhan neia in hre tlat nun hi Chhan nei lovin a la ral ang.

Nimin, vawiin tia hunbi kan chhiar thin chuan awmzia a nei lovanga, laina leh thenrual, chhungte leh kawppuiin hlutna a nei lovang. I hming chu theihnghilh a ni anga i chanchin chuan thamral hun a nei anga Hringnun khawvel aṭang hian hlamchhiah leh hriatreng i hlawh tawh ngai lovang.

Tunah hian nang leh i thlazar hnuaia awmte himna, damna leh engthawlna chu i kuta awm a ni a, NANG kha i tan leh midangte tan damchhan i ni si.

Kum 18 naupan nan hun i hmang ral a, ṭhalai nih nan a rei ber ah kum 9 bak i hmang lovang, nutling/patling nih nan kum 33 i hman hnu ah Ram dan leh kohhran dan ah pawh Upa ini tawh anga, pensioner tiin fai taka incheia len mai mai ani tawh. Lehkhabu Thianghlim sawi angin chu mi bak chu kum 30 loliam ani lova, chupawh thawhrimna leh lungngaihna mai bakah Ṭhangthar nun ninna hun a ni.

Hringnun hi tawi tur in kan ring phallo, liam mai tur ah kan duh heklo, hmabak neiin beisei neiin kan hun kan hmang a, darkar tinte chuan min vuiliam turin min thlah si ṭhin.

Chutiang Hringnun neitu chu nang leh kei kan ni a, in mamawh tawn, a huhova awm tura duan, in ṭanpui tawn tura din kan ni. I nitin nun hi midang pakhat talin an hlawkpui chuan chu aia damchhan ṭha a awm thei dawn em ni. I tha leh hun tlemte midang tana i hlan hian an damkhua i pawtsei thei a sin.

Mi zawng zawng in angloa siam kan nih vangin kan neihzat pawh a danglam ṭheuh va, midang kan mamawh dan pawh a danglam vek, mahse mahni a awm thei kan awm silo. Mi retheite awmlo se mi hausa nih hi enge a ropuina ni ang? Hmelchhia awm lo se hmeltha hlutna a awm dawn silo. Mi thatchhiate hi mi taimate lansarh tirtu an ni a, kutdawhte hi khamkhawp neih hlut zia hriattir tu a ni.

Talent neilo tan thiam thil neite an ropui bik a, mi chakte chu mi chaklo awmvanga chak an ni. Mi thiam chu mi thiamlo bulah a ropui angin hlawhtlinna changtute vanneihna chu hlawhchham an tam vang a ni.

Hringnun mawina ber chu midangte ngaihsakna hi a ni, i chhungte, i ṭhiante, i thawhpuite, i hmelhriatte leh i hriat ngai miahlohte i ngaihsakna hi i hmel ah nilo, i ṭawngka ah nilo, i thinlunga ziak hi midangin ring taka chhiar theih tura an hmuh ṭhin vang a ni. Chuchuan i hmel a kap êng a, i aw a tiri mawi a, i chevel thlir a ti nuama i chanchin ngaihthlak ati nuam ṭhin

Liam thei reng, kal mai thei reng, borala thâmral mai thei reng he Hringnun hi ngun takin ngaihtuah la, i duh ang chiah midangin an duhve tih hria in âm takin hmang rawh le.
Trell Me
(Covid19 lockdown article-25)

Ruah sur cherh cherh hnuaia Zoram mipui tamzawk ten pindan rila laikhum zâl an tintuah mek laiin Revival danglam zet a lothleng ta. Chu thil chuan mutchhuak a hnawt ṭiau nghal a, notification/message ri chu AK47 tlir thawm ang mai a ni zui nghal.

A pualin whatsapp group siam a ni a, link pekchhuah atanga minute 10 ah member a full nghal, group dang siam chhunzawm zel a ni. A cherang deuhten Facebook group an rawn siam leh nghal zat a, darkar 8 chhungin member 2.1K an awm nghal. Face mask leh Tshirt design thar trending nghal hmiah bawk. Ava pui em!

Fakna leh deu na te, hmusit leh huatna, lainatna leh khawngaihna ten zankhuain Mizo mipui social media platform chu a ri tlaivar zui ta. Slung chi thar a chhuak nghal ṭhawt ṭhawt a,  a hrethiamlo nih chu a zahthlak deuh hial zawk.

Heti khawpa Zoram nghawr nghingtu hi Mumbaia lehkha zir, covid19 vanga sorkar ruahmanna special train a lo haw, rel kawng chhiat vanga Assam  bus in Bairabi a an rawn hruaithlen tak, mizo nula vang a ni. A insawi dan chuan lehkhathiam rual lo haw an ni a, inven dan thiam sa vek an nih bakah Zoram chhanhim tura lohaw a ni.

Bairabia Kolasib District officialte hnathawh rim zia leh hautak zia hi Zoram mipuiin an hai hauhlo, vawi engzat nge chaw kawpuar ei mumal lo leh zan muloa an awm tawh? Mizorama khaw lum pawlber Bairabi ah PPE suit nen ni engzat nge an ṭhut? hahchawlhna hmun thawl awm miahlona hmunah DC ho meuha ding chungin vawi engzat nge an hahchawlh tawh? Mi 2000 chuang eitur tuihnai lo siam hi engti fakauvin nge hah ngai? Mipui tana him thei tur ber ruahmanna bawhzui hi engtianga harsa nge? Bairabi khaw mipui ṭhataka lo awm hle hle lai lo hawtharte avanga Curfew puan hnan hi engti fakauva na nge? Kolasib atanga Bairabi kawng tukchhuaka eizawngte kawngpui khar tlat hian chhungkaw engzat fairel bel nge a khawih pawi? Trell me.

Changkanna te lehkhathiamna te hi a sawia sawi chi a nilova, lanchhuah tir tur a ni zawk. Zirna sang zawk beiin mi tamtak India khawpui hrang hrangah an awm nghêk nghûk, India mai nilo khawvel ram dangah pawh an kat nuk, mi thenkhat thilzir phei chu keini ang duang chuan enge a nih pawh kan hrethiam phalo, mahse chung mite chuan mizo ze diktak angin an thiam thu an sawi lo, an zirsan thu an aupui heklo, mahse he ram hian a hriatpui si.

Lehkhathiami pawh hian thiam chu a ngah hle ang, miin lehkhathiam ka ni a tih tawh chuan a thiam thawkhat tur ani rêng mai, mahse thiamthu au puitu zinga a tel erawh hi chuan Mizo zia a mil lo.

Chawimawina dawnga, a hnathawhthat avanga Award hial dawngtu journalist rilru zau a tawng hi a vannei, zir chhuah tur tamtak a neih phah loh vang tih tunge sawi thei trell me.

Saptawng thiam hi a sang lua lemlo, khawvel ah hian saptawng thiamlo an tam daih zawk. Mahni chipui saptawnga biak kher phei hi chu a sânglo leh zual mahni ram chhungah chuan. A duh chuan zir se thiam ngei rawh se, mahse saptawng thiam hi changkanna tehna a ni lova, lehkhathiam tehna a ni heklo.

Covid19 vanga haw runpui ah hian maksak taka che an awm nual ta, social media lama post hit tak tak a awm fo bawk chungho chu hmeichhia hlir an la ni zui a, a hmeichhia ang pawn ngaihtuahna thar siam a ngai hial tawh awm e, hmeichhiate hi mizo mipate hian zahawm kan tih tehlul nen.

So what?.... He revival lothleng ṭawngthar tamtak pian tirtu, mizo ṭhalai tamtak tlaivara nuih tirtu, journalist polite em em mai ti zahawm zualtu, Zoram mipuite zirlai thar zirtirtu hi kawng khat tala ram mipui rilru sukthlek ti danglamtu a ni thei ang em? Trell me.

Monday, June 1, 2020

Tunṭum chu kan post hma deuh a nge.

IN VAI LUNGTHLIAR
(Covid19 lockdown aeticle-24)

Ṭhalvaekchar êm pawh a la nilo naa, kumdang zawng aiin khua a sânga, ruahtui a liam hmaa, ṭhal khawro kan hmang hma hle mai, kan tuikhur tuihna a phaizo a, hnapên phei chu a kang chat der mai. Khur mawng lamah inbual leh insûk chu a la tih theihnaa khurpui chu in atan chauh kan hmang ta.

Belpui lian baka Alkatara Barrel neipha chin chu tlemin an hnianghnar deuh a, a khawlna neilo ho erawh chu kan hah hle thin, hma takah emaw tlai takah emaw pawh nise kan tuikhur chu a kang tawh vangin tui duh bawksi chuan nghah a ngai ta si a, ṭin leh bel kan tlar pût a, mahni thal hunah zel thàl a ngai a, tuikhur chhuatah chuan No leng tawk hian khuar siam ani a, chuta lo tling hmasa apiang chu kan thal zel a, kan ṭin ken kan thal khah hun ah midangin an thal zel thin, tuikang a nsat chuan thal lawk phal a nilo a, mahni chawi zawh tawk chauh kha ken phal a ni ṭhin.

Tuikhur chhakah chuan Beltur kung a awm thluah a, Vahritathei, Thakpui leh perhte chi hrang hrang bakah Kawi hrui zam a awm bawk a, a ngaw deuh khúng avang hian kan lut ril ngai lem hlei law, chu kawi hrui ngei chuan Beltur kungah pipu kan suih a, tuikang nghah pahin kan in then ṭe vawn vawn ṭhin a, a va hlimawm tak em!

Thakpui rah var tuarh mai hi kan ei thin a, fimkhur erawh a ngai em em a, kan ṭhianpa khan ei tamloh hlauin a hmawm mawlh mawlh a, a rahna hnûn/kuang kha alo hmawm tel chu niin a kâ a kâng  ta a kan va mangang tak em, Thakpui kanah chuan hnap hnawih a ṭha tih an sawi kha kan hreve a, kan zinga hnap ngahber kan hnit tir, kan ṭhianpa kâ chhungah chuan hnawih kan tum a, rual u ten min khaplo sela chuan hnap kan barh ngei dawn a lo ni.

Tuikang nghah pah khan tihtur kan zawng ruai a, tuikhur kawnga Tuaihabet rah te kan vai kawlh vek a, a thlang lawka Theiarbawm pawh a kung chawpin kan hnuk thla vek thin. Aidu silai bawn em em kan siam a, kan indo hle thin bawk. Nula leh tlangval tuikang nghak kha chuan puan an phah a, thawnthubu cyclostyle a her ngei mai kha an kenga, pakhat in a chhiara an ngaithla ṭhup thin a, zan lamah erawh chuan mei an chhem a, an inkuah fur ṭhin.

Khur thlang lam nghak nen in hnialbuai chang a awm fova, a chang chuan kan in ep ut mai thin a, mahse a dawihho chuan kut kan tuar ve ngai lemlo.

School kan bang a, kan inthlak sawk sawk a, tuikang nghak turin kan kal nghala, kan thlen veleh tunge ka hma chiah tih kan zawta, kan chhinchhiah thlap hnu ah, mahni hun thlen hma chu kan duh ang angin kan vak kual a, a neitu awmlo ṭin in a nghak theilo an tih tlat si vangin kan awm char char a ngai reng a ni.

Chutia tihtur awm manglo, tuikang nghak kan nih vang khan thil pakhat kan uar ta em em mai a, chu chu “In Vailungthliar” an ti a, vengdangin engtin nge an tih ve ka hrelo naa kan veng tuikhur ah chuan game larber a ni. He thil hi kan time pass na tha em em mai ani a, thluak sawizawina pakhat a nive bawk a, kan bawr nasa thin hle.

Lei ah khuar tereuhte te 6/7 hi tlar hnih in kan siam a, tichuan member tel turte chuan lung te 3/4 kan chhara khuar ah chuan kan dah ta ṭheuh a, a thawk hmasa ber tur chuan a duhna laiber ami chu a ṭham a pakhat tete in khuar tinah a dah zel a, a dah tawpna dawt chiah kha alo ruak anih chuan a dawtleh lungtê zawng zawng chu a man ta thin a, nuam kan ti thei hle. Mobile phone emaw electronic thil kha hmuhtur ala tamlo em em a, tuikhur, in leh School kha kan khawvel chu a ni mai. Kan tuikhur chhehvel chu hetiang In vailungthliar na  hian a bel tel tul mai a, hmun hrang hrangah a in rek khuar chek chuk thin. A game ah khan inbumna a awm thei lova, a fair em em mai sia mahse kut leh ngal chu a chât khir ut duh hle thung.
Sunday special....

HOTEL SHANGRILA HNUNGAH
(Covid19 lockdown article-23)

Khualzinte buaipuia an rawng lobawl saktu Hotel ropui leh changkang tamtak awm zingah Shangrila hrelo kan awm kher lovang. Khawvel dâpa in zar pharhin ram tamtakah an awm a, a changkanga, a ropui bawk a, he Hotela thlengpha chin chu khualzin satliah an nilo phawt.

Khawpui lian leh mawi em em mai, Holywood film siamtute pawn shooting an neih fona, thianghlim si leh khawvel ram hrang hrangte duhzawng awmna. Colonial Building aṭanga technology thar ber ber hmanga sak building tamtak awmna. Khawvel indopui pahnihna tawp dawn lama Sipai tamtak ruang zalna leh Two Wheeler tlan ve theihlohna Yangon khawpui laili laiah pawh Hotel Shangrila hi metre 200 bial vel awm ah hian a ding luah mai.

Kawngpui pawimawh pali in a hual a, a palina erawh chu link road a ni a, Downtown atanga  Mainroad luhna lun em em a ni thung. A Building len leh mawina belhchhah turin Myanmar ram ti hmingthangtu Sule Pagoda chu a bul mai ah a ding êng tle sur mai a,  a ep chiahah chuan sumdawnna hmun building a khir un a, chung zingah chuan khawvel sana tha Rolex building pawh hmuhhmaih theihloh khawpa sang in a ding luah bawk a, chulai hmun laili lun em em chu flyover bridge ropui takin a cheimawi lehzual a, he flyover bridge hi  square anga lang niin building sang tak tak karah chuan  a pharkual dû kumtluan a, mipui an tleh dul dul reng maia, khawhawi nana remchang em em a ni bawk.

Hotel Shangrila bathlar chu feet 50 vel lai tur hi a ni a, khualzin lut leh chhuak an in sul zut reng a. A building bang chu glass a tam em vangin a chhunglam tamtak kawngkal pahin a hmuh theih. Inhnuai lamah chuan Market changkang tak a awm a, Diamond thlengin an zuar tlep tuarh a, Ei leh in zawrhna leh Office ah te hman ani a, a chunglam erawh chu khualbuk changkang chu a ni.

Sule Pagoda nen an in karah kawngpui lun em em a awm a chu chu Downtown in tanna lai niin Street number a in dawt phei tuarh a, he downtown ah hian Japanese, Indian, Korean, Thai, Chinese etc a thler thlerin an awm a, an zanlam thawm chu a na ve hle. Tourist ten he hmun hi an tlawh ngei ngei thin. Chu kawng chu tawite zawhin Hotel Shangrila building lian pui hrulah chuan link road one way a awm a, chu chuan main road a han pawh leh a, chu link road zawng zawng chu Shanhrila hnung lam vek a ni.

Mumbai ah khualbuk pakhat Redshield Guest house a awm a, a lun em em mai a, a thianghlima a secure vang leh thlenman a tlawm em vangin pantu a ngah hle, chu guesthouse chu Taj Hotel hnung ah a awm vangin khualzin tamtakte chuan an taxi chu Taj ah an dintir mai a, ke in a hnunga Guesthouse zawkah chuan an kal mai thin. Chutiang chiah chuan Hotel Shangrila hnunga Hotel Clover ah chuan duh duh order in kan awm  ve thung.

Hotel Clover hi a te hauhlo a, Yangon ah ngawt pawh engemaw zat a awmin He link road ah pawh hian Clover pahnih a awm, khawvel ramdangah pawh an in bunkual ve hle tho naa Shangrila han el pha tur chu a ni hauhlo.
Shangrila hnungah hian grocery dawr bakah streetfood an tlar tuarh a,  tourist an tam vangin awlsam taka sum siamtum nula pawh an kat nuk mai. Chung nula chu Burmese aimahin Vietnamese, Thai leh Russian an tam mah zawk awm e.

Thil tamtak inpawlh kar ah chuan Massage parlour an awm a, zan dar 10 vel thleng an inhawng thin. He parlour bul ah hian kuhva zuar leh top up zuar an awm fur a, chaweina dawr pawh a awm nual.

Hotel Clover a thawktute hi an zam a tha hle mai a, min puih an chak et et reng, an hotel ah hian Gym, Spa loundry etc a awm vek a, thawktuten uniform an ha nalh thei hle, sleeper leh Nihliap pawh kawngka bulah an chhawp thlap reng thei. Star hotel dang ang bawkin security a tha hle a, elevator erawh chu free ride (key a ngailo) a ni thung. Ei tur hi inter continental a ni a, an wifi a chak hle bawk. Hmundang ang bawkin an room kawngkhar hi a in khar chuan pawn lam atang chuan chahbi tel lovin a hawn theih loh.

A sei ta hle mai, ka sawi tum pawh ka la sawi chiahlo naa ka titawp ange, chhunzawm peih tak leh May-i khan tinge a number min pek kan sawi lang ang.😄