Monday, January 27, 2020

SULEKHA BLACK

                     -amama-

1934 khan Nanigopal leh Sankaracharya Mitra te unau chuan an nupuite Purbima leh Urmila te siam pentui (ink) chu an zuar chhuak a, an farnu Kalpana chuan nasa takin a pui bawk a, an khua Rajsahi (Babgladesh) ah chuan an lar hle tawh, Rabindranath Tagore in a phuah sak Sulekha tih chu an brand hming atan an hmang nghe nghe a. Kolkata ah in suanlut in Bowbazar ah factory an din ta luah mai a, India rama pen hmang zawng zawng chuan ink 2 chiah an hmanga chu chu Quink leh Sulekha a ni a Sulekha hi a lar hle zawk a ni. Sulekha chu ziak mawina (calligraph) tihna a ni awm e. Khawvel thiamna lo sang zelah Industrial revolutuon lo awmin ziahna hmanraw thar ballpoint pen a lo chhuak taa, khawvelin an ngaihvena an bawh ruih ruih a, Sulekha ink pawh chu a hnawng titih ta hial a, 1988 khan tih tawp( khar) a lo ni ta hial a. Mahse hun lokal zel ah digital world ah 2005 khan Sulekha chu dinthar leh a lo ni ta a ni.
Sumdawnna ah hi chuan thil hi a kawp a thuah a lo awm zel thin angin, Surekha Ink a lo chhuak leh a, an ni hi Mumbai a printing ink siamtu an ni,  a black chu a taklo deuh zawk avangin a lar vaklo a, Royal Blue erawh chu an nei tha hle a, mahse an ni pawh Industrial revolution hian a vaw chhe ta nghe nghe  a ni.
Bottle nalh deuh tak hmangin 1943 a din Chelpark Ink chuan kan ram a deng nghing leh lawih a, an ink pawh a pure tha a fak pawh a hlawh viau naa anni pawh ballpoint pen chuan a khing thla zui ta bawk a.
Fountain pen Nib  tle vervawr, china lam chhuak Wingsang nei phak han nihte kha a nuam em em a, a nib a lianthaa, a uilei a fai rei bik a, a leak bawk silo, mahse wingsang pen pawh chu Ballpoint pen chuan a tlâwm zui ta zel a ni.
School pahnih in hnaihte in a awm a pakhat chu a chuan hnuai deuh vangin pawlthlang kan timai a, a sang zawka awm chu pawlchhak a ni leh mai. Pawlchhak chu Primary a ni a, pawlthlang chu Middle a ni thung a, chung school 2 te chu zirna lama ka bultanna hmun chu an ni. Class  khata  a te pawl leh a dawihber pawl nih hrehawmzia ka zirchhuahna a ni a, huai pawimawhzia leh ka huai loh si zia ka hriat nawn fona a ni bawk. Kid nihna diktak hi he school 2 atang hian ka hrechiang em em bawk a ni.

Pawlchhakah chuan pencil chauh kan hman vangin harsatna paltlang tur ka nei tlem deuha, pawlthlang kan luh phat atangin ziakna tur ah buaina ka nei ta. Pawlthlangah chuan pencil an lo hmang tawh lova fountain pen vek hman alo ni ta a, pen tha chi neih zawhloh chuan a tui kha a leak duh em em mai a, chuvangin a zo thuai thuai maisi a, a bura pai a ngai hial a, a dawi ber pawlin a bur meuha a tui kan pai takah chuan mahni aia huai zawng khan min tawmpui leh lawisi a, a hek lehzual duh em em a, ka hnial ngam eih silo a. School ipte (bag kan ak ngailo) chu pentui hian a luan rang reiruai mai thin a, ipte a kai chu a zia deuha lehkhabu a a kai hi a pawi em em thin.

Kan pawlsang ve tawh deuh bawk a, kan ute tihdan entawn in kawrhmaah pen pai kan ching a, pen thalo kha chu alo leak tho si a, uniform kawr hma hi pentui hian a ti val kual pup thin a, a sukfai a har zek lehnghal. Sulekha balck ngei kha a dum tha bik em em a, kan duhbik hle a, a pawl pawh awm mahse a dum kan lei hram thin a, mahse a dum chu leitur alo tlem tial tial a, Sulehkha Royal blue kan hmang nasa hle thin.

Fur ah mawlh hian kan buai thin a, naupang ta nana na chu ruah do haw chang kan ngah si a, kan kawr hnuaiah kan ipte kan thukru viau naa, in kan thlena kan han inphawrh leh hi chuan kan note pawimawh te chu chhiar theih lohvin ruahtuiin a lo chiah khawbaw a, a pherh veng vung mai a, a huh nasa zual phei chu lehkhapuan rang ruai bak chan kan nei ngailo.

A changkang hmasa khan Wingsang pen a nih loh chuan ballpoint pen an nei ta zel a, an ziah pah in an ballpen chu an hmet dawka an hmet tlum leh vel thin a, kan hmu duh hle mai a, a tui (refil) lah chuan a daih rei si, ruah in a nan pawn a pherh ve miah bawk silo, tha kan va ti tak em aw.

Vaiputara a awm a, Gurkhali putar thau mum kang mai, ngo vuah leh sa tha deuh, hmaibial lam, mizotawng thiam em em, sipai bang nia kan hriat, mahni chauha awm, a awmna in a dawrkai nghal hi a ni a, school 2 inkara awm a ni bawk a, naupang ho hian kan bawr luih luih a ni ber mai.

Thil changkang leh tam pawh a zuarlo a, Pakora, chana, marble, chhang tih vel chu a zawrh langsar pawl a ni. Vawikhat chu ballpen a zuar ve a, chu ballpen chu dar a siam, silver rawng nisi, ze nei deuh, hmeh chhuaha hmeh tlum leh theih a ni a, pendang aiin a te  fâl nalh a, ballpen tui  thun theih chiah ang leka lian a ni a. Nu leh pa changkang deuh nei chuan an lei sup sup mai a, kan hmang fur hlawm mai.

He dawr Vaiputara dawr hi nitin sikul țan hma, chawlhlawk leh ban ah kan bawr lut lut thin a, a ni putar che muang si chu a in daihlo em em a, ‘chana ka duh, badam ka duh, chhang i nei em?, pakora cheng 1 man....’ duh hi kan sawi luai luai a, a inbuatsaiha a virbuai lai chuan naupang huai deuh ho chuan a thil zawrh chu an lo trick (la ru) zel bawk a, nitin khatiang khan kan tiziaha, a changin min umchhuak vek thul, a fimkhur seng nganglo a ni ang, nitin hian ballpen zuar kan sikulah an awm ziah thei.

Sulekha te Surekha te Chelpark te chuan zawi zawiin min liamsan a, ballpen chi hrang hrang man tlawm deuh zawkin a lo chhuak a, refil tereuhte aiah jotter refil te alo chhuak leh zel a, Ink hun chu kan thlah liam ta duai duai a, khawvelin Millenium a hman hnu 2005 vel atangin a duhbik riau te tan leh Calligrapher te tan alo chhuak thar leh ta a ni. Sulekha i hmang hman a nih chuan i junior viau lo tihna ani ang.

No comments:

Post a Comment