Sunday, January 26, 2020

THINLANGA

               -amama-

Pa dawlhkai țha zet zawt, mi pangngai aia sang leh lian zawk, kawr halo a awm a ni a, khawchhungah hmuh mai turin a awm ngailo a, dai ah, thingphurhna tawk vela hlaah a awm thin. A tawng ngai lova, a kal lai emaw a thu lai emaw pawh miten an hmu ngai heklo. Sam sei hnuang mai a nei a, a mitmeng pawh rum tak a ni. Phenglawng tum thiam tak a ni bawk a, chupa chu Thinlanga chu a ni.

Khairek ai pawn a hlauhawm zawk daih a, amah hnaih ngam an awm lova, mitin in an țih a ni ber. Engtin nge ei leh in a zawn a, engtianga khawsa nge pawh hriat ni hek suh. Tumah a tina lo naa tuman an nel thlawt lo.

Vawikhat chu Nula 3 hian dai ah thing an phur a, an phurhtur an fawm zawh tawh hnu chuan haw ta mailo chuan țhuthmun an han rem te te a, titi an vawrh chho ta a. Chutia tui em em a an titi lai chuan pakhat chuan,”Mahni phur ințan theilo chu in hawsan ah aw” a rawn ti a, an remti tlanga,  haw tura an han in țan chu pakhat chu a ințan thei talo a, an hawsan taa.

Mahni phur ințan tur chuan a han bei ngial a, mahse a thei silo. A mangang tawh hle a, nakin  ah chuan phenglawng tum ri  rat rat hi a hriaa, zah pawh sawilovin a phur țan turin a sawm taa, chupa chu lokal hnaiin “Min en miah suh ang che, min en chuan i thi mai ang” a ti a. Phur an in țan sak lai chuan nula chuan a han mitsir zauh a, chupa chu a thin a lo lang huang mai a, a thin leh a kawchhung dan lang hung tur hliah tur chuan hnah hian a hnawh țut mai bawk a, sam sei hneng hnuang, țihbaiawm zet hi an han hmu taa. Chu paliana chu ngawi rengin a ding a, a hlau em em ta mai a, a phur a phurhfel chuan hmanhmawh baklengin a tlan haw san taa. Chuta tang chuan chu paliana chu a thin alang vek tih an hretaa, "Thinlanga" an ti ta mai a. Mi zawng zawngin an hlau em em a ni.

Damlai reng Thin leh kawchhung han lang hung mai chu a rapthlak lutuk a, a hmai abal si, a sam sei hnuangte chu suk ngailoh a nih vangin a hlawm hêl hûl a, a mitmengte chuan thihna thlanthim hi a chhun run mai a, a thin lo lang huang nen: a hunlai chuan Thinlanga tluka hlauhawm hi he anchhedawng khawvel ah hian a awmlo reng reng.

Lalțin (khawnvar) eng hual tuau in dâp chhuat tliang hlurh chungah kan bawk kual thup a. Chhunlam sava veh leh daia chettlatna kan sawi liam liam hnu ah, kan lenna nula thil sawi thiam zet mai kha kan kiangah a lo țhu a, thawnthu ngaihnawm tak tak min hrilh a, kan hnaih tuau tuau zel a. A sawi zel a, a hlauhawm tual tual a, Khairêk phei chu kan hlau lehzual emawni, kan in si țhap zel tawh a. Kan lenna nula chuan,”Khairêk chu a chak em em a, a rukin mi a chang thin a, zan a ina haw te hian kawngka luchhungah a lo awm a, min khai rêk nghal tawp tawp thin” a tih vang khan kan hlau ngei mai. Kan zinga  alian deuhten chuti khati an lo tih belhchhah leh nghal a.

Zan a rei ta hle a, haw a hun tawh hle mai, haw kan rawt a, kan tho sang sang a, mahse kal hmasa tur kan awmlo tlat, pawn chu  a thim hian a thim mûk mai a, pawnlam kawngka luchungah enge awm dawn kan hriatloh vangin kan chhuak mai ngam tlat lo. Nula-i chuan, “A hlauhawm loh, lokal rih ru, ala hma lawm, a dang ka hrilh leh ang che u” a lo ti ngei a, chhuak hmasa ngam hlawm heklo i, kan bawk leh ta țhap a, Lalțin eng kan bial leh laih a. A hma aiin kan bial zim tawh a, kan in si deuh țhap nghal pang a. Chutah leh, Thinlanga ngei mai chu a sawi ta. A thenin beng an hup a, naupang a ei zo zel tih kan han hre phei chu kan hawna tur kawng rilru ah a lang zut zut mai.

Riah ngawt thu awm hek suh le, kan zinga lian deuhte ho chuan hma an hruai a, kawngka hawn leh tlanchhuah kan rual huk. Tumah Khairêk chuan a khai hmanlo ni tur a ni, him dam takin pawnah kan ding far hlawm a, chutah, mahni inlam theuh pan a ngai ta, kei hi kan in a hlaber ziah bik a, ka thin hi a rim ngawih ngawih a, zanah ka leng tawh miahlo ang tiin zan dang ang bawkin ka in tiam leh mawlh mawlh a.

Electric a awm lova, chuvangin street light chu van eng deuh pup chu a ni mai. Kawng chanve thleng chu kalpui ka nei thin a, thim zingah engmah sawi lovin kan kal a, rilru ah thil pahnih hian lian takin min kar ut ut a, chutia kan rilru kawma kan kal lai chuan ka thianpa chuan enge maw a pal thawi deuha, a pai ta khut khut mai, țe tuarh pah in kan in kuah, Khairêk nge Thinlanga kan hre theilo, a thim si, tlanchhiat ngaigna pawh kan hrelo,  mahse engemaw hi a lo ding hluai a, Bawng alo ni tih kan hreta a,kalkawng ah Bawngrual an lo bawk niin kan thaw deuh huai a, hmulthi erawh a ding sung sung a, chumi hnu chuan Pathian hla kan hriat ang ang kan sa zui ta âl âl a.

Mahnia kal a ngaih chin chiah ațangin ka tlan țan chiah țhin a, kawng bumboh karah thaw huam huamin kan in  ka thleng a, pawn atangin “Nuuuuuu” ka ti zui nghal zat. Kawngkhar ka han hawng tur chu tukhum sam hi a ding suau mai a, Khairêk in min khai dawn nge dawnlo tih ka hre silo,  inchhungah kawh pawt in ka lut nghal a. Ka him ta.

Thinglukham put chu keini ang rual hna a ni ve a, daiah thingtuai chawnpuar tiat vel kan va zawng thin a. Thing țha leh chhia kan thliar hrang lova, kan hmuh apiang kan kit a, kan pu haw lâwp lâwp țhin. Chutia Thing lukham pu a kan kal chuan, sava kan veh nghal tlangpui a, a nihloh vek chuan Mau silai siamin kan buai thei hle.

Tun țum kan thinglukham pu chu kan boruak a dang ta tlat mai. Kan tla hla ngam mang lova, hla deuh hleka sava awm pawh kan en liam mai mai a, mau silai siam nan mau ngil kan zawng zau ngam tlat lo. Kan sawi lang hauhlo naa kan rilru ah engemaw a awm tlat  hlawm a ni. Kan vaiin Thinlanga kan hmelhriat tawh a, a turu zia leh naupang a ei thin zia te, a thin a lang vek tihte kan hriat bakah nula pathum thingphur pawh ngawirengin alo en reng tihte kan hre tawh tlat a tin ni kan thla a muan theihloh ni.

Kan thing put tur kan kit zo a, kan tan leh vek tawh. Nidang ang chu nise kan hlim hun vanglai tak tur kha a ni tawh, kan pu tur chungah kan thu far a, sairawkherh kan ak a, chemtum kan hum far bawk a. Chutia kan thut ngawih reng lai chuan kan veng pathlawi hi kan chhak lam atang chuan alo chhuk thla chu lo niin, a thawm kan hre chiah chu kan hawi rual dual a, amah kan hmu chiang thei silo, tang hrû in posi lai zetin kan hawi chho thap a, chutah, kan senior ber mai khan “Thinlanga” an ti phut mai a leh, kan thingtuai kan chuh a, rang em em in kan tlan nghal, kan thing put chu a rih leh rihloh pawh kan hrelo, Thinlanga lak ațanga a hla thri angbera tlan chu kan tum tawp, kan hah lutuk, kâ ah thâwk a leng tawhlo, kan chawl a, inring tak chungin kan hnunglam kan hawi thap a, mahse tumah kan hmulo a, thawm kan hre heklo a, kan thla a muang zui veleh ta.

Dai bul mai tak tak, Hnahthianghlim tamna ah kan chawl a, chung hnah hmang chuan sipai form leh kawnghren chi hrang hrang kan siam a, lukhum mak pui pui kan siam bawk a, kan ri chel chul ta mai a, chutih lai chuan kan veng pathlawi chu a lo haw ve ta a, kan bul alothlen chuan “Nachin khan in va tlanchhe nasa ve” a rawn ti a, a nui kur kur a, “Thinlanga emaw kan ti che a” kan tih chuan a han in ti hlauhawm thar leh vel a, mahse kan hlau tawhlo.

Thinlanga kha a dam tawhlo a ni chek anga, tuman an hlau tawhlo a, a chanchin an sawi tawh ngailo bawk. Khawdang dâi vel ah a  insawn nge pawh hriat a nilo a, a thin kha a la lang reng em tih pawh hriat a ni heklo. Khairêk kan hlauh em em, tukhum sam ding vek khawpa kan hlauh thin lah kha Ûm, tui paina atana an lo siam mai mai ani tih kan hre tlai khawhnu tawh bawk si. Mahse Thinlanga erawh kha chu tuman a chanchin an hrezui talo a ni ang, kan hlau tawh der bawk silo.

Nawngsawhnawh awm hmaa kan khawvela thil hlauhawmber pahnih chu Thinlanga leh Khairék a ni a, Tualsumsu kha hlauhawm tak a ni bawk.

No comments:

Post a Comment