Thursday, May 28, 2020

COVID19 NEN LUNGRUALIN
(Covid19 lockdown article-21)

The law of a daptation hi hringnun dana thil pawimawh leh ṭul tak, zawm hlawh leh tihdan hlawhtling tak ani an ti thin a, chuchu mahni lam insiamrem zelna hi a ni. Chu dan chu awm talo sela, hringnun hi a buaive thin ngawt ang.

Kan taksa khawl ropui tak pawh hi insiamrem in a hun a hmang nileng zankhua a, khaw vawt, khawlum, ei puar lutuk leh rilṭam thleng hian kan tuar theih turin a lo in siamrem thuai thin. Natna kan tawh leh kan in hliam palh nikhuate pawh hian kan taksa chu a insiam rem thuai thuai thin niin mithiamten an sawi.

Media a chak hma khan keini hmar lama awmte hian chhim lama thil mak leh rapthlak thleng kan lo hriatte hian kan lo hlau em em a, kan lo fimkhur phah viau thin. Sarthi te leh tualthatte pawh rampumin kan hriaa, kan râp a, kan hlau bawk a. Mahse Media a chak hnu hi chuan chung thil hlauhawm leh rapthlak kan tihte chu kan hre thuai thuaia ngaiah kan neih a, kan engah mah a thawk talo.

TB natna kan hmelhriat tirh chuan Ngawr hri tiin mipuiin kan hlau a, Cancer phei chu kan hlau lehzuala, cancer damdawi leh invenna tih chu kan lei thuai thuai a, HIV Aids kan han hreleh a, kan hlau a kan ten bawk a, mithi thlengin kan pack ta hial a, Hepititis te hlei hlei kha kan manganpui a nih kha.

Khang natna kha a bo ta em? Bo lo ala awm reng, Zeng natna bak umbo kan nei taktak em ni? Malalria lah chu umbo tumin theihtawp chhuah nimah se, kumtin mi engemawzat in an la thih phah fo. Henglo pawh natna tamtak hi umboa ti rêm lo hian an la awm reng.

Mahse, heng natna tamtak mihringte thih phah theih hial natna ṭihbaiawm takte hi vawiina nitin kan chenpuite an lo ni ta zawk. Kan kiangah, kan sîk phak rengah natna ṭihbaiawm tak takte chu awm mahse chungte chu kai lovin damlai pialral kan chên mek a nih hi.

Vawiin hian Covid19 hi kan umbo mai dawn hauhlo, WHO pawn bo mai turah a ngailo hial a nih kha. Kan hriat angin nitin natna kai thar leh thi an awm reng a, kan ram ngei pawn ring takin ralkhel dar a vaw ri reng a nih hi. Mahse keini ang ram pachhe tan chuan umbo chu sawiloh hnawh kian ngawt pawh thil harsa ani si.

Hmelma chu hneh dawnloha ral mai ai chua thurualpui mai hi a finthlak zawk ang hian Covid19 hi nitin kan chenpui atan pawm thiam ila, chumi tur chuan insiamrem hlauh zawk ang u.

Nitina kan chenpui, kan khawsakpuite hi chenpui nuam an ni vek kherlo mai thei, mahse keimahni lam kan insiamrem thiam poh leh kan hahdam dawn tih hrereng bawk ila.

Family economic a nghawng a, kan ei a chhe sawt a, kan chawhmeh a tlem sawt a, kan chhun thil ei a kiam sawt ani thei, sum lakluhna kan nei tlem sawt a, kan hlawh a kiam sawt a, kan income a tlem sawt a nih pawhin chumi mil tawk chuan in siamrem tum ang u. Inkhawma lam vir kual chiam a rem talo anih pawhin pindan chhungrila Tawngtai tam lamah insiam rem ila, vantlang huapa show neia entertainment lam buaipuitu kan nih pawn Online lamah emaw Television lamah emaw in siamrem tum ila. Nitin thawhchhuah chawp eizo thin kan nih pawn nitin tlemte chhekkhawl dan zir thar ila, chutiang zelin kan nitin hun hman dan hi kan siam rem a tul ta ani.

Mi ina leng kual mi inih pawn lenkual aiah telephonea biak lamah ramṭang hlauh ta la, ṭhenrual kawm chi i nih pawhin inchhungah i khawih tur i tuizawng dapchhuak ta la, ṭhian zahova chhuahvah nuam ti chi i nih hlauh chuan thianzaho a group chat nuam tih zir ta bawk la. Bazara chhuak thin i nih pawhin kiltin i hrut kual loh nan in lamah i leitur list siam fel thlap la, a bak lei miah lovin haw daih tawh la. Tun hmaa i tih ngailoh tih tur tamtak i neih a ngai tawh dawn a, mi i hlat a ngai a, mi hmazawnlo a thut leh tawng te, kut silfai leh hmaituam thlengin, tunah chuan i ning a, hrehawm i ti a, a dik a lawm, i ti ṭhanloh hlir tih a ngaih tawh vang kha a nia, mahse chutak chu insiamrem dawna pawimawh chu a ni si.

HIV,Hepatitis, Cancer, TB leh natna hlauhawm tamtakte hi an awm reng, mahse kan kai vek lo. A chhan chu chung natna kailo tur chuan kan in veng a, kan in siamrem vang a ni.
Covid19 chu kan nun ah hian senglut law law ila, kan nitin nunphung ah hian telh law law turin insiamrem ila, mahse, a hrik kai miahlo turin fimkhur thung ang u, chu chu kan damdawi neih thatber ala ni hrih si.

Kan duh emaw kan duhlo emaw pawh ni raw sek sek he natna hian min la luhchhuah dawn khawp. Chumi hunah chuan a insiamrem thiam apiang an dingchang dawn. He natna in a nghawng tam tak economy, zirna, kohhran leh khawtlang thil tamtakah hian kan zinga telve turah pawm ila, chenpui ila kai lovang u. Covid19 nen lungruala lendun zir mai hi kan dam khawchhuahna tur a ni.
(Thiam ila chuan a aia uar hian ka ziak tur)

No comments:

Post a Comment